Тырнаҡлы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
"Тырнаклы" битен тәржемә итеп төҙөлгән
 
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
'''Тырнаҡлы'''  — [[Әйле]] (айәй) башҡорт ҡәбиләһе составындағы ырыу.
 
Ырыу араһы: бүреҫ (бүре), ҡомый (ҡумый), күкйүргәк (күкюргек), оҙон бармаҡ (оҙон бармаҡ), рахманғол (рахманғул), юламан, тораморон сутыш, мимес, ҡырғыҙ, әнжәк. Тырнаҡлы ырыуы 'тырнаклы' - — топоним булараҡ теркәлмәгән (Сиражитдинов, 2000, 117-се бит).
 
Ырыу ҡошо  — торна; ағасы  — тирәк (дөйөм әйлеләрҙеке - — муйыл); ораны  — һандал (салауат).
 
Этнонимды «тырнаҡ» тамғаһы менән бәйләйҙәр. Уралда Әй йылғаһы буйлап ойошоп ултырғандар.
 
== Ырыу тарихы ==
Бижанова (2006, 35-се бит) әй, [[тырнаҡлы]], һарт, [[ҡаңлы]] этнонимдарын уғыҙ-ҡыпсаҡ ҡатламына (X—XII бб.) индерә. Ырыу легендалары  буйынса, әйлеләр менән бергә [[мырҙалар]] ҙа Амударъянан[[Амударъя]]нан һәм «"Башҡорт тауҙары»"нан (Копетдаг армыттары) килә.
 
Шәжәрәләрҙең береһе буйынса, ырыуға башҡорттарҙың уртаҡ ата-бабаһы Иштәк хан нигеҙ һалған тип иҫәпләнә.  Уның 8 улы башҡорт ҡәбиләләре һәм ырыуҙары эпонимы булып тора: Бикатун (Бикәтин), Дыуан, Күбәләк, Һарт, Тамъян, Түбәләҫ, Тырнаҡлы, Үҫәргән.
 
Иштәк этнонимы, остяк (манса) менән дөйөм, тырнаҡлыларҙың боронғо фин-уғыр-самодий тамырҙары тураһында һөйләй; ул башҡорт атамаһы булараҡ көнсығыш сығанаҡтарҙа һәм ҡаҙаҡтарҙа, ҡарағалпаҡтарҙа, ҡырғыҙҙарҙа осрай.
16 юл:
Тырнаҡлы башҡорттарының шәжәрәһе буйынса уларҙың ырыу тораҡтары асыҡлана (Мәжитов, 2012, 69 һб).
 
Хәҙерге ваҡытта тарнаҡлылар [[Башҡортостан РеспубликаһыныңРеспубликаһы]]ның [[Салауат  районыныңрайоны]]ның дүрт ([[Елгилде]], [[Лағыр]], [[Торналы]], [[Шәрәк]]) һәм [[Ҡыйғы районыныңрайоны]]ның ете ([[Ибрай (Ҡыйғы районы)|Ибрай]], [[Яңы МөхәммәтМөхәмәт]], [[Сағыр]], [[Иҫке МөхәммәтМөхәмәт]], Ураҡ, [[Йүкәлекүл (Ҡыйғы районы)|Йүкәлекүл]], [[Яуын (Ҡыйғы районы)|Яуын]]) ауылында йәшәй.
 
== Әҙәбиәт ==
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Тырнаҡлы» битенән алынған