Математик формула: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
"Математическая формула" битен тәржемә итеп төҙөлгән
 
9 юл:
 
=== Тигеҙләмәләр ===
Тигеҙләмә — тышҡы (үрге) бәйләүесе тигеҙлек бинар мөнәсәбәтебәйләнеше булған формула. Әммә тигеҙләмәнең мөһим үҙенсәлеге шунда, уға ингән символдар үҙгәреүсәндәргә һәм ''параметрҙарға  '' бүленәләр'' (һуңғыларының булыуы, хәйер, мәжбүри түгел). Мәҫәлән, <math /> тигеҙләмә булып тора, унда <var>x</var> — үҙгәреүсән.  Үҙгәреүсәндең тигеҙлек дөрөҫ булғандағы ҡиммәттәре тигеҙләмәнең [[Тигеҙләмә|тамырҙары]] тип атала]]: был осраҡта тигеҙләмәнең тамырҙары ике һан,[[1 (һан)| 1]] һәм [[-1 (һан)|-1]]. Ҡағиҙә булараҡ, әгәр бер үҙгәреүсәнле тигеҙләмә тождество булмаһа (ҡара: түбәндә), тигеҙләмәнең тамырҙары дискрет, йыш ҡына сикле ([[Буш күмәклек|буш]] күмәклек булырға ла мөмкин) күмәклек.
 
Әгәр тигеҙләмәгә параметрҙар инһә, ул саҡта уның мәғәнәһе — бирелгән параметрҙар өсөн тигеҙләмәнең тамырҙарын табыу (йәғни үҙгәреүсәндең тигеҙлек дөрөҫ булғандағы ҡиммәттәрен табыу). Ҡайһы саҡта быны үҙгәреүсәндең параметрҙан (параметрҙарҙан) күҙгә күренеп тормаған (неявный) бәйләнешен табыу тип әйтергә мөмкин. Мәҫәлән <math />  x үҙгәреүсәнле тигеҙләмә булараҡ ҡабул итеелә (<var>y</var>, <var>z</var> һәм <var>t менән бер рәттән был үҙгәреүсәнде билдәләү өсөн ғәҙәти хәреф</var>). Тигеҙләмәнең тамыры булып a һанының [[Квадрат тамыр|квадрат тамыры]] тора (уның ике тамыры бар, төрлө тамғалы тип иҫәпләнә).
Әйтергә кәрәк, бындай формула, бары тик <var>x</var> һәм <var>a</var> араһындағы бинар бәйләнеште генә бирә, һәм уны кире яҡҡа ла аңларға мөмкин, <var>x-ҡа ҡарата a үҙгәреүсәнле тигеҙләмә </var>. Был ябай осраҡта, һүҙ <var>a-ны</var> <var>x аша табыу тураһында ғына </var> булыуы мөмкин: <math />.