Эшсе һәм һалдат депутаттары Советтарының I Бөтә Рәсәй съезы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{мөхәррирләү|1=Тутыйғош|2=17 ғинуар 2018}}
{{Ук}}
'''Эшсе һәм һалдат депутаттары Советтарының I Бөтә Рәсәй съезы''' {{OldStyleDate|16|июняиюнь|4=3}}{{OldStyleDate|7|июляиюль|1917 годайыл|24|июняиюнь}} [[Санкт-Петербург|ПетроградтағыПетроград]]тағы Васильев утрауында Беренсе кадет корпусы бинаһында үтә.
 
Советтарҙың Беренсе Бөтә Рәсәй съезында меньшевиктар һәм эсерҙар күпселектә була, улар большевиктарҙың һуғышты туҡтатыу һәм бөтә власты Советтарға тапшырыу тураһындағы резолюцияны кире ҡағаларҡаға һәм эсер-меньшевиктар резолюцияһын ҡабул итә. Уларҙың резолюцияһында социалист-министрҙарға хуплау күрһәтелә һәм аннексияларҙан һәм контрибуцияларҙан баш тартыу принциптарында «революцион һуғышты» дауам итеү иғлан ителә.
 
Съезд үҙенең даими органын — Эшсе һәм һалдат депутаттарыныңдепутаттары Советтарының Бөтә рәсәйРәсәй Үҙәк Башҡарма Комитетын — һайлай, уның рәйесе итеп меньшевик Н. С. Чхеидзе тәғәйенләнә, шул уҡ ваҡытта ул Петросоветтың исполкомының рәйесе була (1917 йылдың 6 (19) сентябренә тиклем).
 
== Тарих башы ==
Февраль революцияһынан һуң Петроград Советы Эшсе һәм һалдат депутаттары Советының Бөтә Рәсәй кәңәшмәһенең саҡырылышын әҙерлеү буйынса эшен башлай, кәңәшмә 1917 йылдың 29 мартынан (11 апрель)алып 3 (16) апреленә тиклем үтә. Үҙҙәренең резолюцияһында делегаттар был мәсьәлә буйынса «баҫып алыу ынтылыштарҙанынтылыштарынан баш тартыу» шарттарында Ваҡытлы хөкүмәттең сәйәсәтен Рәсәйҙең донъя һуғышында ҡатнашыу курсынкурсы буйынса Ваҡытлы хөкүмәттең сәйәсәтен хуплай<ref>{{cite web|url=http://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/76345/%D0%92%D1%81%D0%B5%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5|author=БСЭ|title=Всероссийское совещание Советов рабочих и солдатских депутатов|accessdate=2011-01-25|archiveurl=https://www.webcitation.org/686hoHIi7|archivedate=2012-06-02}}</ref>.
 
Кәңәшмәнең үткәрелеүе Советтар системаһының формалашыуында бик мөһим аҙым булып тора; «совет легаллеге» формалашыуының артабанғы аҙымы — Эшсе һәм һалдат депутаттары Советтарының I Бөтә Рәсәй съезының саҡырылышы. Ойоштороу эштәре Петросовет Испокомына йөкмәтелә, уның составына губерна Советтарының һәм фронт армия частарының 16 вәкиле индерелә һәм шуға күрә Петросоветтың вәкәләттәревәкәләтлеге күпкә киңәйтелә.
 
== Составы ==
Юл 34 ⟶ 35:
| 32
|-
| ВнефракционныйФракциянан тыш <br />
социалистар
| 73
Юл 43 ⟶ 44:
| 10
|-
| Бундовсылар
| Бундовсы
| 10
|-
Юл 53 ⟶ 54:
| 3
|-
| Трудовиктар
| Трудовик
| 5
|-
Юл 63 ⟶ 64:
| 2
|}
Съезда 1090 делегат ҡатнаша, делегаттарулар 305 советы, эшсе, һалдат һәм крәҫтиән депутаттарының берләшкән Советтарынан , 53 өлкә, губерна советы һәм район берләшмәләре, ойошмалары 21 ғәмәлдәге армия ойошмалары, 5 флот ойошмаһы 5, 8 тыл хәрби ойошмаһы һайланған була<ref>{{БСЭ3|статья=Первый Всероссийский съезд Советов рабочих и солдатских депутатов|автор=БСЭ|archiveurl=https://www.webcitation.org/686hpO1tq|archivedate=2012-06-02}}</ref>.
 
ҮҙенеңФирҡәгә партиялағыҡарағанлығы тураһында 777 делегат белдерә, шул иҫәптән, 285 эсер, 248 меньшевик, 105 большевик, 32 меньшевик-интернационалист, 10 берләшеүсе-меньшевик, тағы башҡа фракцияларға һәм төркөмдәргә ҡараған 24 делегат була.
 
== Көн тәртибе ==
Юл 81 ⟶ 82:
 
== Большевиктарҙың демаршы ==
Съезда большевиктар әҙселектә була, үҙенең фирҡәгә ҡарағанлығы тураһында белдергән делегаттарҙың һаны тик 13,5 % тәшкил итә. Әммә, шуға ҡарамаҫтан, большевиктарҙың етәксеһе [[Ленин Владимир Ильич|В. И. Ленин]], Петросовет рәйесе меньшевик И. Г. Церетелиҙың: "«Хәҙерге көндә Рәсәйҙә, бирегеҙ беҙҙең ҡулға власты, китегеҙ, беҙ һеҙҙең урынға киләбеҙ, тигән сәйәси партия юҡ. Бындай партия Рәсәйҙә юҡ», - " тигән фекеренә, яуап итеп: «Ундай партия бар!» тип урынынан ҡысҡыра<ref>{{cite web|url=http://www.emc.komi.com/01/13/009.htm|title=Из выступления Ленина на I Всероссийском съезде Советов.|date=4 июня 1917 г.|accessdate=2011-01-25|deadlink=404|archiveurl=https://web.archive.org/20061023201319/www.emc.komi.com/01/13/009.htm|archivedate=2006-10-23}}</ref>.
 
== Съездың ҡарарҙары ==
Юл 89 ⟶ 90:
 
== Съезд тирәһендәге хәлдәр ==
1917 йылдың 8 июнендә ЦК и ПК РСДРП(б)-ның Үҙәк Комитеты һәм Петроград Комитеты 1917 йылдың 10 июнендә Петроград баш күтәргән эшселәренең талаптарын яҡлап, тыныс демонстрацияға сығырға ниәтләү тураһында иғлан итә. Иртәгеһенә Советтар Съезыны. эсерҙар-меньшевиктар күпселеге баҫымы аҫтында (улар большевиктарҙы "хәрби заговор" ойоштороуҙа ғәйепләй) РСДРП(б)-ның Үҙәк Комитеты демонстрация үткәреүҙән баш тарта.
{{OldStyleDate3|08.06.1917}} ЦК и ПК РСДРП (б) объявили о намерении провести {{OldStyleDate3|10.06.1917}} мирную демонстрацию в поддержку требований бастующих рабочих Петрограда (''см. Конфликт из-за дачи Дурново''). На другой день, однако, под давлением эсеро-меньшевистского большинства Съезда Советов, обвинившего большевиков в организации «военного заговора», ЦК РСДРП (б), не желая противопоставлять себя съезду, отменил свою демонстрацию.
 
{{OldStyleDate3|18.06.1917}} йылдың 18 июнендә Петроградта Марс яланында Советтар Съезы массауи демонстрация ойоштора. Ойоштороусылар Ваҡытлы хөкүмәткә ышаныс күрһәткән дөйөм демонстрация үткәрергә ниәт итә, әммә яҡынса 500 мең кеше йыйған акция большевиктар лозунгылары аҫтында үтә: «Долой капиталист министрҙарҙы!» «Һуғышты тамамларға ваҡыт!», «Бөтә власть Советтарға!»<ref name="Рабинович_Предисловие">''Александр Рабинович''. Большевики приходят к власти: Революция 1917 года в Петрограде. [http://scepsis.ru/library/id_1501.html Предисловие].</ref>.
 
Манифестацияға ҡушылып киткән анархистарҙың ҡораллы төркөмө митинг ваҡытында «Кресты» төрмәһенә һөжүм итә һәм үҙенең алты яҡлаусыһын һәм РСДРП(б)-ның Хәрби ойошмаһы ағзаһы В. П. Хаустовты азат итә<ref name="zakoylok.ru">{{cite web|url=http://zakoylok.ru/kulturnyie-tsentryi-dostoprimechatelnosti-sankt-pet/durnovo-dacha.html|title=Дурново дача|accessdate=2011-01-23|archiveurl=https://www.webcitation.org/69TYzCUtt|archivedate=2012-07-27}}</ref>.
Юл 97 ⟶ 98:
Большевиктар лозунгылары аҫтындағы эшселәрҙең һәм һалдаттарҙың күп һанлы демонстрациялары был көндө шулай уҡ Мәскәү, Киев, Харьков, Минск, Иванов-Вознесенск, Тверь, Түбәнге Новгород һәм башҡа ҡалаларҙа үтә.
 
{{OldStyleDate3|19.06.1917}} йылдың 19 июнендә съезд делегаттары айырым резолюция менән фронтта башланған Урыҫ армияһының һөжүмен яҡлап сығалар.
 
== Шулай уҡ ҡарағыҙ ==