Масса: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ZUFAr (фекер алышыу | өлөш) ә removed Category:Массачусетс; added Category:Масса using HotCat |
Ләйсән (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
1 юл:
▲{{Ук}}
{{Физическая величина
| Название = Масса
Юл 10 ⟶ 8:
| Примечания =
}}
'''Ма́сса'''
Механикалағы «энергия»
* ''инертлыҡ массаһы'', есемдең инертлығы
* ''
Ләкин эксперименттар
Масса бөтә
[[Файл:CGKilogram.jpg|thumb|270px|Международный эталон [[килограмм]]а, сделан в виде [[цилиндр]]а, имеющего диаметр и высоту 39,17
=== Масса үлсәү берәмектәре ===
[[Файл:1 oz of fine gold.jpg|thumb|150px|Тройская унция, алтын]]
[[Файл:SI base unit.svg|thumb|200px|left|Килограмм ете СИ (фр. Le Système International
Халыҡ-ара үлсәү системаһында (СИ) масса килограммдарҙа иҫәпләнә. СГС системаһында масса үлсәү берәмеге булып, грамм ({{frac|1|1000}} килограмма)тора. Дөйөмләп әйткәндә, төрлө үлсәү системаһында төп (тәүге) физик дәүмәлдәрҙе, уларҙың берәмеген, иҫәбен
Ҡайһы бер (:en:Natural units) тәбиғи берәмектәр системаһында масса берәмеге итеп элементар киҫәксәләр-
Бик бәләкәй киҫәксәләрҙең массаһы комптон тулҡыны оҙонлоғона кире булған берәмек
== Массаны үлсәү ==
=== Үлсәү ысулдары һәм ҡормалдары===▼
[[File:Waga elektroniczna.jpg|thumb|230px|Үлсәү]]▼
▲=== Үлсәү ысулдары һәм ҡормалдары ===
[[File:Massmeter.jpg|thumb|200px|[[Измеритель массы тела в невесомости|Прибор для измерения инертной массы в невесомости (массметр)]]]]▼
▲[[
{{Main|Үлсәү}}
Күп кенә масса үлсәү ҡорамалдары
Тик
Зарядлы элементар киҫәксәләрҙең массаһын
Ерҙең массаһын Ньютондың бөтә ғәләм тартылыш законына, билдәле булған гравитацияның даими дәүмәл һәм ерҙең радиусына таянып билдәләйҙәр {{sfn|Завельский|с=136|1970}}. Ҡояштың массаһын шулай уҡ Ньютондың бөтә ғәләм тартылыш законына, гравитацияның даими дәүмәле, Ҡояш менән Ер араһы алыҫлығы һәм Ерҙең Ҡояш тирәләй әйләнеү периодына таянып иҫәпләйҙәр{{sfn|Завельский|с=150|1970}}. Беҙҙең Галактика массаһы Ҡояш тирәһенең Галактиканың үҙәге тирәләй әйләнеү периоды һәм Галактика үҙәгенә хәтле алыҫлыҡ дәүмәленә таянып билдәләнә{{sfn|Завельский|с=161|1970}}.
Беҙгә яҡын икешәр йондоҙҙарҙың массаһын улар араһы алыҫлығы һәм әйләнеү периодына таянып иҫәпләйҙәр. Әгәр йондоҙ юлдашһыҙ булһа һәм төп эҙмә-эҙлелеккә инһә (Главная последовательность), уның массаһын ул ебәргән яҡтылыҡ һәм өҫтәндәге температуранан сығып, билдәләп була<ref>[[Киппенхан, Рудольф|Киппенхан Р.]] 100 миллиардов солнц. Рождение, жизнь и смерть звезд.
=== Төрлө объекттарҙың масса дәүмәлдәре ===
|