Ибн Рөшд: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Ардах18 (фекер алышыу | өлөш) ҡалып |
Ryanag (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
1 юл:
{{ук}}
'''Әбүл Вәлид Мөхәммәт Әхмәт улы''', шулай уҡ ''Ибн Рушд'', ''Аверро́эс'' — данлыҡлы ғәрәп фәлсәфәсеһе. Уның атаһы баш хөкөмдар һәм мөфтөй вазифаһын биләй. Ул үҙ быуатының данлыҡлы ғалимдарынан белем ала, теософтар һәм ғалимдар менән дуҫ була. Белеме һәм таланттары арҡаһында, Йософ солтан (1163—1184) заманында юғары вазифалар биләй. Йософ солтан вариҫы әл-Мансур тәүҙә Әбүл Вәлид Мөхәммәт улына ҙур мәрхәмәт күрһәтә, әммә аҙаҡ дошмандары уны Ҡөрьән тәғлимәтен үтәмәүҙә ғәйепләй. Әл-Мансурҙың мәрхәмәтенән мәхрүм ҡалғас, ул бөтә вазифаларын юғалта һәм Кордова янындағы Елизенда, Люценала һөргөндә йәшәй. Бер нисә йылдан, солтан философия менән шөғөлләнә башлағас, Әбүл Вәлид Мөхәммәт Әхмәт улын яңынан Мароккоға саҡыра һәм яҡын күрә башлай, тик философ оҙаҡламай (1198 йыл, 12 декабрь)вафат була.▼
'''Әбүл Вәлид Мөхәммәт Әхмәт улы''', шулай уҡ ''Ибн Рөшд'', ''Аверро́эс'' — данлыҡлы ғәрәп фәлсәфәсеһе.
== Биографияһы ==
Әбүл Вәлид Мөхәммәт Әхмәт улы Аристотель хеҙмәттәрен тәржемә итә һәм тәрән аңлап төшөндөрә. Уның хеҙмәттәрендә, күпселек ғәрәп философтарына хас булғанса, Александрия философтарының тәьҫире һиҙелә. Ғәрәп философтарына, айырыуса Әл-Ғаззалиға ҡаршы ул рационалистик философияның яҡлаусыһы булып сығыш яһай. Байтаҡ әҫәрҙәре латинса тәржемәлә килеш кенә һаҡлана. Уның Аристотелгә комментарийҙары латин телендә Аристотель әҫәрҙәренең дөйөм баҫмаһында донъя күрә (11т. Венеция, 1960).▼
▲
▲Әбүл Вәлид Мөхәммәт Әхмәт улы [[Аристотель]] хеҙмәттәрен тәржемә итә һәм тәрән аңлап төшөндөрә. Уның хеҙмәттәрендә, күпселек ғәрәп философтарына хас булғанса, [[Александрия]] философтарының тәьҫире һиҙелә. Ғәрәп философтарына, айырыуса Әл-Ғаззалиға ҡаршы ул рационалистик философияның яҡлаусыһы булып сығыш яһай. Байтаҡ әҫәрҙәре латинса тәржемәлә килеш кенә һаҡлана. Уның Аристотелгә комментарийҙары латин телендә Аристотель әҫәрҙәренең дөйөм баҫмаһында донъя күрә (11т. Венеция, 1960).
Әбүл Вәлид Мөхәммәт Әхмәт улының медицина системаһы рәүешендәге «Colliget» тип аталған хеҙмәте, латин теленә тәржемәләнеп, бер нисә тапҡыр нәшер ителә. Күп кенә әҫәрҙәре йәһүд теленә тәржемәләнә. Христиан донъяһында уның философияһы XIII быуатта уҡ тейешле баһа ала. Әммә пантеистик тәғлимәте, астрология менән бергә, яңылышыу тип ҡабул ителә.
Юл 9 ⟶ 13:
Әбүл Вәлид Мөхәммәт Әхмәт улының фәлсәфәүи әҫәрҙәре менән таныштырыу эшендә М. Мюллер ҙур хеҙмәт күрһәтә — «Аверроэстың философияһы һәм теологияһы» тигән ғәрәп текстарын нәшер итә(Мюнхен, 1859). Уларҙың тәржемәһе Мюллер вафат булғандан һуң, Бавария академияһы тарафынан баҫтырылып сығарыла (Мюнхен, 1875).
== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}
== Әҙәбиәт ==
[[Файл:Colliget Auerrois totam medicinam V00026 00000002.tif|thumb|''Colliget'']]; на русском языке
* {{ВТ-ЭСБЕ|Аверроэс}}
* Гайденко В. П., Смирнов Г. А. Западноевропейская наука в средние века: Общие принципы и учение о движении. — М.: Наука, 1989.
* Ефремова Н. В. О единстве философии и религии согласно Ибн-Рушду // Вера и знание в контексте диалога культур. Сравнительная философия. М., 2008.
* {{Источник/НФЭ|Ибн Рушд|Ефремова Н. В.|url=http://iph.ras.ru/elib/1154.html}}
* {{Кругосвет|http://www.krugosvet.ru/enc/medicina/IBN_RUSHD_ABU_AL-VALID_MUHAMMAD_IBN_AHMAD.html}}
* [[Сагадеев, Артур Владимирович|Сагадеев А. В.]] Ибн-Рушд (Аверроэс). М.: [[Мысль (московское издательство)|Мысль]], 1973. — 207 с. — (Мыслители прошлого).
* Ренан Э. Аверроэс и аверроизм // Ренан Э. Собр. соч., т. 8. Киев, 1902.
; башҡа телдәрҙә
* Heinrich Ritter, Geschichte der Philosophie, Bd. 1—12, Hamburg, 1829—1853.
* Fausto Lasinio, Studii sopra Averroe, I—V, Firenze, 1872—1874.
* Kogan, Barry S. (1985). Averroes and the Metaphysics of Causation. SUNY Press. ISBN 0-88706-063-3.
* Leaman, Olivier (1998). Averroes and his philosophy. [[Routledge]]. ISBN 0-7007-0675-5.
* Baffioni, Carmela (2004). Averroes and the Aristotelian Heritage. Guida Editori. ISBN 88-7188-862-6.
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:Алфавит буйынса философтар]]
| |||