Трансформатор: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
'''Трансформатор''' ({{lang-la|transformare}}transformare — «әйләндереү, әүерелдереү») — ниндәй ҙә булһа магнит сымы ярҙамында ике йәки унан күберәк индуктив бәйләнгән {{comment|урамалы (|обмотка)}} электромагнит индукция ярҙамында йышлыҡтарҙы үҙгәртмәйенсә алмаш токтың бер йәки бер нисә системаһын (көсөргәнеш) бер нисә йәки башҡа системаға (көсөргәнеш) күсереүсе статик электромагнит ҡоролмаһы<ref name="ГОСТ 16110-82">ГОСТ 16110-82. Трансформаторы силовые. Термины и определения.</ref><ref name="Трансформатор Мотовилова">Патент на изобретение 809451, СССР. 01.03.78.</ref>.
 
Трансформатор алмаш көсөргәнеште һәм/йәки гальваник сиселеште төрлө ҡулланыу өлкәһендә — [[Электроэнергетика|электр энергетикаһында]], электроника һәм радиотехникала үҙгәртә.
 
Трансформатор бер (автотрансформатор) йәки бер нисә айырым сымлы йә {{comment|ленталы ураманан (|катушка)}} тора. Улар, ҡағиҙә булараҡ, ферромагнит йомшаҡ магнит материалынан эшләнгән магнит үткәргескә (сердечник) уралған дөйөм магнит ағымы менән берләштерелгән.
[[Файл:Transformer_OSM_0.16.gif|мини|211x211пкс|Көс трансформаторы ОСМ 0,16 — 0,16 кВА ҡеүәтле Бер фазалы ('''О'''днофазный) Ҡоро ('''С'''ухой) күп маҡсатлы ]]
 
17 юл:
Столетов Александр Григорьевич (Мәскәү университеты профессоры) был йүнәлештә тәүге аҙымдар яһай. Ул гистерезис элмәген таба һәм ферромагнетиктарҙың домен структураһын таба (1872 йыл).
 
[[1876 йыл|1876]]дың йылдың[[30 ноябрь|30 ноябре]] — Павел Николаевич Яблочков патент алған көн беренсе алмаш ток трансформаторының тыуған көнө тип иҫәпләнә<ref>Французский патент № 115793 на имя Jablochkoff от 30 ноября 1876 года под названием «Disposition de courants, destinée à l'éclairage par la lumière électrique», сноска на него присутствует в следующем издании: {{Китап|заглавие=Subject-Matter Index of Patents for Inventions (Brevets D'Invention) Granted in France from 1791 to 1876 Inclusive|ссылка=https://archive.org/stream/cu31924021895739#page/n261/mode/2up|место=Washington|год=1883|страницы=248}}</ref>.
 
== Төп принциптары ==
23 юл:
Трансформаторҙың эше төп принципҡа нигеҙләнә:
# Ваҡыт менән үҙгәргән электр тогы ваҡытменән үҙгәргән магнит ҡыры (электромагнетизм) тыуҙыра.
# УраламаУрама аша үткән магнит ағымының үҙгәреүе унда ЭДС (электромагнит индукцияһы) барлыҡҡа килтерә.
Ҡайһы бер юғары йәки бик юғары йышлыҡтарҙа эшләүсе трансформаторҙарҙа магнитлы үткәргес булмауы ла мөмкин.