Пуризм: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
әҮҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
 
1 юл:
'''Пуризм''' ({{lang-la|purus}}  — таҙа)  — әҙәби телде сит телдәрҙән үҙләштерелгән һүҙҙәрҙән, неологизмдарҙан таҙартырға кәрәгенән артыҡ тырышыу<ref>Русско-башкирский словарь общественно-политических терминов. (Г. К.  Кунафина, Т. Д. Ишкина, 2001)</ref>; телдең йәнәһе сафлығын һаҡлау өсөн, уны сит тел һүҙҙәренән таҙартыуҙы маҡсат итеп алған бер йүнәлеш.<ref>Русско-башкирский терминологический словарь по языкознанию (Г. Д. Зайнуллина, 2002)</ref>; телдең сафлығын, нормаларын һаҡлау өсөн, башҡа телдәрҙән һүҙ алмаҫҡа тырышыу<ref>Русско-башкирский словарь (под редакцией З. Г. Ураксина, 2005)</ref>.
[[Рәсем:Fani2.jpg|thumb|right|250px|Исландия пуристары символы  — Тор сүкеше]]
 
== Пуризм урыҫ телендә ==
 
[[Урыҫ теле]]нә һүҙҙәр алыныу [[Пётр I]] реформаларынан башлана, тел мәсьәләләренә етди ҡараш башланғас урарҙың үтеп кереүе тотҡарлана. Һүҙлек төҙөгәндә Рәсәй академияһы императрица кенәз Дашкова аша тапшырған талапты күҙ алдында тота ''«академик һүҙлектә сит телдән ингән һүҙҙәрҙе ҡулланмаҫҡа, телдә ҡулланылғандарын иҫке йәки яңы уйлап табылған һүҙҙәр менән алмаштырырға».'' Был йүнәлештә академия эшмәкәрлеге уңышһыҙ була ([[1804]] йылдың 17 сентябрендәге һәм [[1805]] йылдың 23 мартындағы ултырыш); аудитория урынына&nbsp; — слушалище, [[адъюнкт]] урынына&nbsp; — приобщник, актёр урынына&nbsp; — [[лицедей]] һүҙҙәре ҡулланырға ҡарар ителә.
 
[[XIX быуат]] башы шовинистик нигеҙҙәге пуризм менән үҙенә билдәлелек яулаған Шишков менән бәйле. Шишков «аллея» урынына  — «просад», «кий» урынына  — «шаропих», «калоши» урынына— «мокроступы» һүҙҙәрен ҡулланырға тәҡдим итә.
 
Был һүҙҙәр ҡулланышҡа инмәй онотолоп ҡала.
Юл 13 ⟶ 14:
* [http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_literature/3854/Пуризм Пуризм] // Литературнaя энциклопедия, 1929—1939
* {{Из БСЭ|http://slovari.yandex.ru/пуризм/БСЭ/Пуризм%20(филологич.)/}}
* [http://dic.academic.ru/dic.nsf/lingvistic/1291 Пуризм]  — статья из Словаря-справочника лингвистических терминов, 1976
 
== Иҫкәрмәләр ==
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Пуризм» битенән алынған