Ғәйшә бинт Әбү Бәкер: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
ә clean up, replaced: Мөхәммәд → Мөхәммәт (7), пәйғәмбәр → Пәйғәмбәр (3) using AWB |
||
1 юл:
'''Ғәйшә бинт Әбү Бәкр (Әишә бинт Әбү Бәкр)''' (ғәр. عائشة بنت أَبي بكر; (Ҡалып:ДР, Мәккә — 678, Медина) — [[
▲'''Ғәйшә бинт Әбү Бәкр (Әишә бинт Әбү Бәкр)''' (ғәр. عائشة بنت أَبي بكر; (Ҡалып:ДР, Мәккә — 678, Медина) — [[Мөхәммәд (пәйғәмбәр)|Мөхәммәд]] Пәйғәмбәрҙең ғиффәтле килеш алған берҙән-бер ҡатыны, сәхәбә Әбү Бәкр ҡыҙы.
== Сығышы ==
Юл 6 ⟶ 5:
Ҡыҙҙың атаһы Әбү-Бәкр әс-Ситдиҡ ир-егеттәр араһынан тәүге булып Ислам ҡабул итеп, күренекле [[Ҡатнашыусы:сәхәбәләр|сәхәбәләр]] иҫәбенә ингән, ҡорайыш ырыуынан. Пәйғәмбәребеҙ кисергән иң ауыр ваҡиғаларҙа һәр саҡ янында булып, һуңғы юлына киткәндә лә уның ҡулынан Ислам әләмен күтәреп алып ҡалған шәхес.
==
Әишә бинт Әбү Бәкер әс-Ситдиҡ, йәғни Ситдиҡ ҡушаматлы Әбү Бәкер ҡыҙы Ғәйшә — Рәсүлдең өсөнсө хәләл ефете. Әммә ул Хәҙисә Инәбеҙ үлгәндән һуң беренсе итеп һоратылған ҡыҙ бала, ә никахланыу ул балиғ булғанға тиклем кисектерелеп торған. Пәйғәмбәребеҙҙең ғиффәтле килеш алған беренсе ҡатыны.
Ғәйшәнең (р.ғ.) никахҡа ингәндәге йәшен төрлө сығанаҡтарҙа төрлөсә атайҙар, үтә йәш булған, тип тә әйткеләйҙәр, һәм шуны ғәйеп күреүселәр ҙә етерлек. Был мәсьәләлә беҙ бөгөнгө көн ҡарашынан сығып түгел, ә ул саҡтағы мөхитте, ысынбарлыҡты иҫәпкә алып фекер йөрөтөргә тейешбеҙ. Кеше ғүмере уртаса утыҙ йылдан уҙмаған бер ваҡытта донъяға бала килтереп, уны аяҡҡа баҫтырып, башлы-күҙле итеп өлгөрөргә кәрәк булған заманда иңгән бит Ислам. Шуның өсөн дә ир баланы ла, ҡыҙ баланы ла икенсел енси үҙенсәлектәре күренә башлау менән өйләндерергә ашыҡҡандар ҙа инде боронғолар. Хатта Шекспир заманында әле Европала был тәбиғи булған.
Йәмәғәт эштәрендә лә, көнкүрештә лә, бигерәк тә ҡатын-ҡыҙ менән мөнәсәбәттә, һәр һүҙен, ҡылығын, теге йәки был осраҡтарҙа ниндәй хөкөм сығарғанлығын тасуирлаған меңдәрсә хәҙистәр яҙып алынған, һәм тап улар Пәйғәмбәр Сөннәтен тәшкил итә лә инде. Уларҙың күп өлөшө — Ғәйшә р.ғ. хәтирәләре. Исламға йәне-тәне менән бирелгән, Рәсүлебеҙҙе оло мөхәббәт менән яратҡан, зирәк аҡыллы, һәм уның һәр аҙымын хәтеренә бикләп барған ошо ҡатынға бәйле аяттар ҙа иңгән Изге Китапҡа. Пәйғәмбәре с.ғ.с баҡый донъяға күскәндән һуң да мөмкин тиклем оҙаҡ йылдар тап уның сөннәтен яҡшы белеп, бик гүзәл шәкелдә аңлатырлыҡ кеше булған. Ислам юриспруденцияһындағы иң көслө 7 ғөләмә иҫәбенә ингән шәхес.
Юл 27 ⟶ 26:
Шундай хәҙистәрҙең береһе:
— И Ғәйшәм! Дүрт нәмәне эшләмәйсә йоҡларға ятма: 1 — Ҡөрьәнде тотош уҡып сыҡмай тороп; 2 — минең ризалығымды һәм миңә тиклемге һәммә
— Атам-әсәм менән ант итәм, шул ҡыҫҡа ғына арала быны эшләп өлгөрә алмаясаҡмын, — ти ҡатын.
— Шунан да еңеле юҡ, — тип көлөмһөрәй Рәсүлебеҙ. — Өс тапҡыр «Әл-Ихлас» һәм бер тапҡыр «Фәтиха» сүрәһен уҡып, һин тотош Ҡөрьәнде уҡып сыҡҡандай булырһың. Салауат әйтеүең менән минең һәм миңә тиклемге
Ғәйшә Инәбеҙ Пәйғәмбәр ҡатындарына ҡуйылған ҡаты талаптарҙы һәр бер нескәлегенә иғтибар итеп ҙур тырышлыҡ, нескәлек менән үтәп кенә ҡалмай, башҡаларға ла үрнәк була, кешеләрҙе инандырырылыҡ итеп һөйләй ҙә белә. «Дингә ҡағылышлы яңы ниҙелер ишетһә, төбөнә төшөп төпсөрләмәй, тулыһынса аңлар хәлгә етмәй тороп, туҡтамаҫ ине, — тип хәтерләйҙәр уның хаҡында замандаштары. — Белем тулы затлы һауыт кеүек ине ул».
Юл 41 ⟶ 40:
== Ғәйшә р.ғ. исемендәге мәсет ==
…Мәккә ҡалаһы янындағы иң яҡын микат (ихрам — хаж кейемдәре кейенеп, хажға әҙерләнеү урыны) — Ғәйшә раҙыяллаһу ғәнһә мәсете. Нурлы был ғибәҙәтхана Пәйғәмбәр
== Башҡорт халҡында Ғәйшә р.ғ. иҫтәлеге ==
Башҡорт халҡында Пәйғәмбәребеҙҙең һөйөклө ҡатыны, Ислам донъяһының иң күренекле ғалимдарының береһе Ғәйшә р.ғ. исеме менән бәйле йолалар ҙа йәшәп килгән. Уның исеме Пәйғәмбәребеҙҙе ҡыҙы Фатима менән ҡушып әйтелә торған булған. Мәҫәлән, ауырыуҙы дауалаған, һылаған ваҡытта, ниндәйҙер эшкә тотонғанда "Минең ҡулым түгел, Ғәйшә-Фатима ҡулы" тип әйтеү бөгөнгәсә һаҡланған.
== Һылтанмалар ==
Юл 54 ⟶ 53:
{{Сахабы|nocat=1}} -->
[[Категория:
[[Категория:
[[Категория:Ҡөрьән персонаждары]]
| |||