Әхмәтзәки Вәлиди Туған: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
198 юл:
1925 йылдың июнендә Төркиə гражданлығын ҡабул итә һәм [[Анкара]]ла ''Төркиə Мəғариф министрлығы''нда авторлыҡ һәм тәржемәләр комитетында эшлəй башлай. 1925 йылдың 31 июлендә Вәлидиҙы Төркиә республикаһы Президенты [[Мостафа Кәмал Ататөрк]] ҡабул итә.
 
1927 йылда ''«Яңы Төркөстан»'' исемле журнал ойоштора. 1927—1932 йылдарҙа [[Истанбул]] университетында уҡыта, башта әҙәбиәт факультетында тарих буйынса дәрестәр бирә. Профессор исемен ала. Ғилми мәсьәләләрҙә АтатөрөкАтатөрк доктринаһы менән риза булмау сәбәпле 1932 йылдың 8 июлендә Төркиәнән сығып китергә мәжбүр була.
[[Файл:Валиди,Инан,Таган.png|thumb|300px|Ә. Вәлиди, [[Әбделҡадир Инан|Ә. Инан]], [[Таған Ғәлимйән Ғирфан улы|Ғ. Таған]]. Будапешт, 1925.]]
 
215 юл:
}}</ref>.
 
1935—1937 йылдарҙа Әхмәтзәки Вәлиди Германияның Бонн, 1938—1939 йылдарҙа [[Гёттинген университеты|Гёттинген]] университеттарында ислам тарихы буйынса профессорлыҡ итә. 1937 йылда ''Фин-уғыр йəмғиəте'' ([[Финляндия]]), 1938 йылдан алып ''Көнсығыш илдəрен өйрəнеү буйынса немец йəмғиəте'' ағзалары була. 1923 йылда [[Мəшһəд]] ҡалаһы китапханаһының ҡулъяҙмалары араһында табылған [[Ибн Фаҙлан]]дың ''«Сəйəхəтнамə»''һен, [[немец теле]]нә тәржемә итеп һәм уға аңлатмалар биреп, 1939 йылда [[Лейпциг]] ҡалаһында баҫтырып сығара.
 
1939—1944 һəм 1948—1970 йылдарҙа [[Истанбул университеты]]нда уҡыта. 1940 йылда ''«Бөгөнгө Төркөстан һәм уның яҡын тарихы»'' (төрөк телендә), ''«Бируниҙың донъяға ҡарашы»'' (инглиз телендә) донъя күрә. 1944 йылдың 15 майында Төркиә хөкүмәте уны пантөркилек эшмәкәрлегендә ғәйепләй һәм 10 йылға төрмәгә яба. Әммә хәрби-кассацион суд был хөкөмдө үҙгәртә, һәм 17 айҙан һуң Вәлиди төрмәнән азат ителә<ref>{{книга |автор= |заглавие= Люди и судьбы. Биобиблиографический словарь востоковедов — жертв политического террора в советский период. (1917-1991)|ответственный= Я. В. Васильков, Сорокина М. Ю.|ссылка= http://vostokoved.academic.ru/135/%D0%92%D0%90%D0%9B%D0%98%D0%94%D0%9E%D0%92_%28%D0%92%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B4%D0%B8%29%2C_%D0%90%D1%85%D0%BC%D0%B5%D1%82-%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B8|место= Санкт-Петербург|издательство= Петербургское Востоковедение|год= 2003|том= |страниц= |страницы= 496|isbn=5-85803-225-7}}</ref><ref>{{книга