Башҡорт милли хəрəкəте: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
151 юл:
 
==== Аҡтар хәрәкәте яғында ҡалғандар ====
[[Файл:Бикмеев, Курбангалиев, Таган.jpg|thumb|right|300px250px|<small>'''Башҡорттарҙың хәрби-милли идаралығы''' етәкселәре. 1920 йыл. Уңда идаралыҡтың штаб начальнигы [[Ғәлимйән Таған|Ғ. Таған]], уртала идаралыҡтың рәйесе [[Мөхәмәтғәбделхәй Ҡорбанғәлиев|М. Ҡорбанғәлиев]] һәм һул яҡтан атаман Семёнов янындағы башҡорт вәкиле [[Бикмәев Солтангәрәй Ғәтиәтулла улы|С. Бикмәев]] ултыралар.</small>]]
1919 йылдың февралендә Башҡорт ғәскәрҙәренең ''Ҡыҙылдар'' яғына сығыуына ҡайһы бер милли хәрәкәт эшмәкәрҙәре ҡаршы була ([[Ҡорбанғәлиев Мөхәмәтғәбделхәй Ғәбиҙулла улы|М. Ғ. Ҡорбанғәлиев]], [[Таған Ғәлимйән Ғирфан улы|Ғ. Ғ. Таған]], [[Бикмәев Солтангәрәй Ғәтиәтулла улы|С. Ғ. Бикмәев]], [[Ҡорбанғәлиев Мөхәмәтһарун Ғәбиҙулла улы|Һ. Ғ. Ҡорбанғәлиев]], [[Йәнекәев Ҡасим|Ҡ. Йәнекәев]] һ. б.), [[3-сө Башҡорт пехота полкы]] ла ''Аҡтар хәрәкәте''ндә ҡала{{sfn|История башкирского народа...|2010|с=145}}. Адмирал [[Колчак Александр Васильевич|А. В. Колчак]], 1919 йылдың 20 февралендә төбәк эштәрҙә үҙидаралыҡ вәғәҙә итеп, башҡорттарға өндәмәгә ҡул ҡуя, был бер нисә башҡорт хәрби частарының большевиктар яғына күсмәй ҡалыуына булышлыҡ итә<ref>{{статья|автор=Наумова Н. И.|заглавие=Из истории взаимоотношений колчаковской власти и башкирского национального движения (1918 — 1920 гг.)|издание=Вестник Томского государственного университета. Серия «История. Краеведение. Этнология. Археология».|год=2003|номер=236|страницы=90-97|ref=Наумова Н. И.}}</ref>. РККА‑ның Беренсе армияһы етәкселеге тарафынан был шартты боҙоу һәм репрессиялар (башҡорт һалдаттарының ҡоралһыҙландырыуҙан һәм дөйөм нигеҙҙә РККА полктарына бүлеп таратыуҙан баш тартыуҙарына ҡаршы) башҡорт һалдаттарының күптәренең Рус армияһы составына күсеүенә (''1‑се Башҡорт уҡсылар полкының 2‑се батальоны'', ''1‑се Башҡорт кавалерия полкы'' һәм ''2‑се Башҡорт кавалерия полкының 3‑сө эскадроны'') килтерә. Ҡорбанғәлиевтар йоғонтоһо арҡаһында 3-сө Башҡорт полкы ''Аҡтар хәрәкәте''ндә ҡала{{sfn|История башкирского народа...|2010|с=145}}. Совет командованиеһы шәхси хәүефһеҙлек вәғәҙә иткәндән һуң, уларҙың бер өлөшө Ҡыҙыл армияға кире ҡайта һәм башлыса [[Мортазин Муса Лот улы|М. Л. Мортазин]] етәкселегендәге [[Башҡорт айырым кавалерия бригадаһы]] составына инә<ref name="Башҡорт айырым кавалерия бригадаһы"/>.