Йомағужа ГЭС-ы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
"Юмагузинская ГЭС" битен тәржемә итеп төҙөлгән
 
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{Электростанция
'''Йомағужа гидроэлектростанцияһы''' — Башкортостандың Күгәрсен районы  Ағиҙел йылғаһында урынлашҡан  ГЭС.
|Тип = ГЭС
|Изображение = Yumaguzino Hydroelectric Station.jpg
|Название = Йомағужа ГЭС-ы
|Размер изображения = 300пкс
|Подпись =
|Страна = Рәсәй
|lat_dir = N |lat_deg = 53 |lat_min = 00 |lat_sec = 21
|lon_dir = E |lon_deg = 56 |lon_min = 33 |lon_sec = 25
|region = RU-BA
|CoordScale =
|Статус = эшләүсе
|Река = Ағиҙел (Ҡама ҡушылдығы)
|Каскад =
|Начало строительства = 1998
|Ввод агрегатов = 2004-2005
|Мощность = 45
|Выработка электричества = 150
|Тип ГЭС = плотиналы
|Расчётный напор = 40
|Тип турбин = Әйләнмәле-көрәк башлы турбина
|Турбины = 3хПЛ-50-В-230
|Расход через турбины =
|Электрогенераторы = 3x
|Мощность генераторов = 3x15
|Тип плотины = бетон һәм ерҙе йыуҙыртып ҡоролған
|Высота плотины = 70
|Длина плотины = 605
|Шлюз = юҡ
|ОРУ = 220, 110 кВ
|Собственник = «Башҡорт генерирлаусы компанияһы» ЯСЙ-е
}}
 
'''Йомағужа гидроэлектростанцияһы'''  — Башкортостандың Күгәрсен районы  Ағиҙел йылғаһында урынлашҡан  ГЭС.
 
== Дөйөм мәғлүмәттәр ==
ГЭС [[1998 йыл]]<nowiki/>да төҙөлә башлаған, [[2007 йыл]]<nowiki/>да тамамланған.
ГЭС ҡоролмалары составында:
* 605  м оҙонлоҡтағы һәм 70  м бейеклектәге [[Балсыҡлы тупраҡ|балсыҡһыл]] үҙәктән торған өйөп яһалған  [[Быуа|быуа плотина]];
* өҫкө яр буйындағы һыу ағыҙғыстар;
* 90  м оҙонлоғондағы килтереүсе подводящий канал;
* 70  м оҙонлоғондағы килтереүсе подводящий һыу үткәргес;
* <span>ГЭС </span>плотинаһына яҡын бина.
ГЭС-тың ҡеүәте  — 45 [[Ватт|МВт]]. ГЭС бинаһында иҫәбе расчёт 40  м баҫым көсө менән эшләгән ҡеүәте 15 МВт-лы өс әйләнеүәйләнмәле-ҡалаҡлыкөрәк башлы гидроагрегат  урынлаштырылған. ГЭС-тың баҫымлы ҡоролмалары 35,6 км² майҙанлы, тулы күләме 890 млн.м³ тиң булған Йомағужа һыуһаҡлағысын барлыҡҡа килтерә.
 
ГЭС-ты «Гидропроект» институты проектлаған.
 
Йомағужа гидротехник ҡоролмалары, иң тәү сиратта, юл айҡан электр энергияһы эшләп сығарыу менән бергә, һыу менән тәьмин итеү һәм ташҡындарҙан һаҡлау  мәсьәләһен хәл  итә.
 
Йомағужа ГЭС-ы «Башҡорт  генерирлаусы компанияһы» ЯСЙ составына инә, төҙөлөштө «Йомағужа һыуһаҡлағысы» ЯСЙ тормошҡа ашырған.
 
== Экологик проблемалар  ==
Йомағужа һыуһаҡлағысы тар тау үҙәнендә төҙөлгән, һәм ҡиммәтле ерҙәрҙең һыу аҫтында ҡалыу майҙаны ҙур түгел. Гидротехник ҡоролма һыуының [[Башҡортостан (милли парк)|«Башҡортостан»]] милли паркы эсендәге ерҙәрҙе баҫыуы, һирәк осраусы күп кенә хайуан һәм үҫемлектәр ареалының  ҡыҫҡарыуы өсөн тәнҡитләнә. Һыуһаҡлағыстың һәм Ағиҙел йылғаһы һыуының сифаты насарайыуы, шулай уҡ һыуһаҡлағыс һыуының карст бушлыҡтарына ағып төшөп кәмеүе сәбәпле хәүефле фекрҙәр ишетелгеләне.
 
== Төҙөү тарихы ==
[[Файл:Yumaguzino_Dam.jpg|слева|мини|Йомағужа ГЭС-ы плотинаһы]]
Башҡорт АССР-ының сәнәғәт райондарын һыу менән тәьмин итеүҙе хәл итеү маҡсатында 1970-се йылдарҙан уҡ һыуһаҡлағыс төҙөү проектланған була. [[1982 йыл|1982]] йылдада, Йомағужа ГЭС-ы створынан ҡапҡас (күләме 3 км³ һәм  майҙаны ҡаршылығын150 км<sup>2  </sup>артығыраҡ) 14 км түбәнгәрәк, Иштуған һыуһаҡлағысын төҙөү буйынса әҙерлек эштәре башлана. Һыуһаҡлағыс төҙөү 1980-се йылдарҙа йәмәғәтселектең ҙур хуплауына таянған  экологтарҙың әүҙем ҡаршылығына юлыға, һәм 1989 йылда туҡталып ҡала.
 
Артабан, Иштуған һыуһаҡлағысы урынына Ағиҙел йылғаһында һыубаҫар майҙандары бәләкәйерәк булған өс һыуһаҡлағыстан торған каскад проекты  эшләнә. 1998 йылда шуның береһе  — Йомағужа һыуһаҡлағысы төҙөлә башлай.
 
Гидроузел төҙөлөшө йылдам темптарҙа бара. 2003 йылдың 10 июнендә Ағиҙел йылғаһы үҙәне ҡаплана, 2004 йылдың 7 октябрендә беренсе гидроагрегат, 2004 й. декабрендә  — икенсеһе,  2005 й. 2 апрелендә  — өсөнсөһө ебәрелә. 2007 йылдың 21 июлендә һыуһаҡлағысты сафҡа индереү тантанаһы була.
 
== Иҫкәрмәләр ==
{{примечания}}
 
 
== Һылтанмалар ==
Юл 35 ⟶ 70:
* [http://agidel-ufa.chat.ru/ Критика проекта Юмагузинской ГЭС]
* {{Мәҡәлә|заглавие=Стройка века|ссылка=http://vatandash.ru/index.php?article=424|издание=[[Ватандаш]]|год=2005|номер=8|issn=1683-3554}}
 
 
[[Категория:Ағиҙел (Ҡаманың ҡушылдығы)]]
[[Категория:Ағиҙел (йылға)]]
[[Категория:Рәсәй гидростанциялары]]