Йоһанн Гутенберг: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Sherbn (фекер алышыу | өлөш) |
Sherbn (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
24 юл:
}}
'''Йо́һанн Генсфляйш цур Ладен цум Гу́тенберг''' ({{lang-de|Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg}}; 1397—1400 йылдар арауығында, Майнц — 3 февраль, 1468, Майнц) — алман(немец) зәрҡәре һәм уйлап сығарыусыһы.
1440-се йылдарҙа күсереп йөрөтөп булған литералар файҙаланып, европаса китап баҫыу ысулын уйлап таба, уны бар донъяла ҡуллана башлайҙар
== Биографияһы ==
=== 1400—1448. Йәшлегендәге эшмәкәрлеге ===
Майнцта 1397 һәм 1400 йылдар араһында патриций ғаиләһендә тыуған. Атаһынан Генсфлейш фамилияһын алмай, әсәһенекен алып Гутенберг булып йөрөй. 1411 һәм 1420 йылдар арауығында
1434—1444 йылдарҙа Страсбургта йәшәй, (аҡыҡ, оникс кеүек ярымаҫыл таштарҙы шымартып һәм {көҙгө /5} эшләп көн күрә . Шул ваҡытта китап баҫыу буйынса тәжрибәләр эшләп ҡарағандыр тип уйлайҙар.. 1438 йылда уҡыусыһы Андрей Дрицен һәм башҡалар менән берлектә Страсбургта көҙгө етештереү буйынса ширҡәт аса, сәнғәт менән бәйле ниндәйҙер бер «серле» эш менән дә шөғөлләнәләр. Ширҡәт Дрицен вариҫтарының Гутенбергты судҡа биреү менән юҡҡа сыға, 1439 йылда Гутенберг хөкөм эшендә еңеп сыға.
35 юл:
=== 1448—1455. Китап баҫыуҙы уйлап сығарыу ===
Гутенберг
1448 йылда тауған Майнц{/1 ҡалаһына күсеп}, Гутенберг [[1450 йыл]]да ростовщик [[Йоһанн Фуст]] менән китап сығарыу буйынса килешеү төҙөй Төп капиталды Гутенберг өлөшләп кенә ала алған. Шулай булғанда ла Гутенберг 1456 йылға бишләп төр шрифт әҙерләгән, Элий Донаттың латин грамматикаһын, папаның бер нисә индульгенцияһын, хатта ике Библияны баҫып өлгөрә.
43 юл:
=== 1455—1468. Судтан һуң эшмәкәрлеге ===
Ул Конрад Гумери менән компанияға инә һәм 1460 йылда [[Йоһанн Бальба]] ның «[[Католикон]]» (һүҙлекле латин грамматикаһын) сығара. 1465 йылда курфюрст Адольф Гутенбергты эшкә ала, әммә 1468 йылдың 3 февралендә китап баҫтырыусы вафат була; ул Майнцта ерләнгән, әммә ҡәбере ҡайҙа икәнлеге билдәле түгел. Бәғзе тарихсылар уның францискан зыяратында булырға мөмкинлеген
== Уйлап табыуҙың авторлығы ==
Гутенбергтың табышын төрлө йылдарҙа төрлө кешеләр исеме менән бәйләйҙәр (см. ҡара: Китап баҫыу). Антоний ван дер Линде 1878 йылда асыҡлап, иҫбатлап сыға (Рәсәйҙә — Ф. И. Булгаков, «Библиографические Записки» 1892 год, № 1).
==
* Гутенбергтың дөрөҫлөккә тап килгән портреты юҡ. Улар барыһы ла — рәссамдар күҙаллауы.
* Гутенбергҡа Майнцта, Страсбургта һәм Майндағы Франкфуртта, шулай уҡ Венала һәйкәл ҡуйылған.
* Гутенберг исемен «Проект „Гутенберг“» электрон китапханаһы йөрөтә
| |||