Атлант (анатомия): өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{Һөйәк карточкаһы|название=Атлант|Название=Атлант|изображение=Gray86.png|Изображение=Gray86.png|подпись=Беренсе муйын [[умыртҡа]]һы йәки атлант|Подпись=Первый [[шейный позвонок]] или атлант|изображение2=Gray305.png|Изображение2=Gray305.png|подпись2=Задняя атланто-затылочная мембрана и атлантоосевая связка. (Атлант виден в центре.)|Подпись2=Задняя атланто-затылочная мембрана и атлантоосевая связка. (Атлант виден в центре.)|Латинское название=atlas|сочленения=сверху [[затылочная кость]], снизу второй шейный позвонок|Сочленения= сверху [[затылочная кость]], снизу второй шейный позвонок|ы}}
 
'''Атлант''' ({{lang-lat|atlas}})  — [[Умыртҡалылар|умыртҡалы]] хайуандарҙың беренсе муйын умыртҡаһы. Соңҡа һөйәге менән хәрәкәтсән тоташҡан. Шуға бәйле, башҡа муйын умыртҡаларынан айырмаһы бар.
 
== Төҙөлөш үҙенсәлектәре ==
Атлантта тән өлөшө  һәм артҡы үҫенте булмай. Тән өлөшө  яралғы үҫеше ( эмбриональ) осоронда  икенсе  муйын умыртҡаһы менән ҡушылып үҫә ({{lang-lat|axis}})  һәм теш  формаһын ала (dens). Шуға ла, атланттың умыртҡа каналын төҙөүсе  тишеме ҙур була. Ә тәне урынында   ҡыҫҡа ғына дуға ҡала (anterior arcus). Алғы  һәм артҡы дуғалар  (posterior arcus) ике яҡтан ҡалынайған һөйәк массаһы  менән тоташҡан (lateralis massae). Алғы дуғала тыш яғынан түмһәләге була (tuberculum anterius).
 
Алғы дуғаның эске йөҙөндә  соҡор була  (dentis fovea). Икенсе муйын умыртҡаһының теше шул соҡорға инеп ултыра. Ул атлантты икенсе муйын умыртҡаһы менән тоташтыра  торған урын. (срединный атлантоосевой сустав).
 
Артҡы дуғала артҡы түмһәләй бар (posterius tuberculum).Ул үҫешеп етмәгән артҡы үҫентенең ҡалдығы булып тора.
 
Артҡы дуғаның   өҫкө йөҙөндә   ике яҡлап умыртҡа артерияһы  үтә торған бураҙна (vertebralis sulcus arteriae) күренеп тора.
 
Анланттың  ян яҡлап ике яҡтан да аҫҡы һәм өҫкө быуын урыны бар. Өҫкөләре (лат. facies articulares superiores)  соңҡа һөйәгенең байырсалары ( мыщелки)  менән атлант-соңҡа быуыны төҙөй.
 
Аҫҡылары (facies articulares inferiores) икенсе умыртҡа һөйәгенең  быуын урыны менән  inferiores articulares facies) тоташа.
 
== Үҫеш аномалияһы ==
Атлант  аномалияһы булып, уның үҫеш осоронда соңҡа һөйәге менән ҡушылып үҫеү осрағы тора. (атлант ассимиляцияһы).
 
Тайпылыш йыш ҡына атланттың артҡы дуғаһының бүлемләнеүе менән бергә бара. Был осраҡта  миеломенингоцеле   муйын бүлегендә умыртҡа кистаһы барлыҡҡа килә.
 
 
 
== Әҙәбиәт ==
* [http://www.springerlink.com/content/l17wk6qm07100447/ Bystrow, A.: ''Assimilation Proatlas des Manifestation Atlas und des''; und Entwicklungsgeschichte Anatomie für Zeitschrift (Zeitschr. für Anatomie gesamte die), Julius Springer Verlag, 1931 Berlin, Bd. 95, 1-2 Heft, 210-242210—242 S..]
* [http://www.springerlink.com/content/3485840m8303q240/ Bystrow, A. P.: ''und der. die menschen über halswirbel die und untersuchungen säugetiere morphologische ersten occipitalregion des — I Mitteilung. Ден und der bei Über Robbe Proatlas Anteproatlas''; Zeitschr. f..] [http://www.springerlink.com/content/3485840m8303q240/ U Anatomie. Entwickl. (Zeitschr. f.. die Anatomie gesamte), Julius Verlag Springer, 1933 Berlin, Bd. 100, 3 Heft, 362-386362—386 S..]
* [http://www.springerlink.com/content/y01744063m12147k/ Bystrow, A. P.: ''und der. die menschen die über morphologische und untersuchungen säugetiere halswirbel ersten occipitalregion des. II. Mitteilung. Des Bedeutung und deren phylogenetische Assimilation Atlas Die.''; Zeitschr. f.. U Anatomie. Entwickl. (Zeitschr. f.. die Anatomie gesamte), Julius Verlag Springer, 1933 Berlin, Bd. 102, 2-3 Heft, 307-334307—334 S..]
* А. П. быстро Үткәнең, бөгөнгөң, киләсәгең кеше. Медгиз, Ленинград от., 1957, стр. 1-314.
 
32 юл:
* {{ВТ-ЭСБЕ|Атлас, позвонок}}(урыҫ.)
* {{ВТ-ЭСБЕ|Атлант, позвонок|[[Шимкевич, Владимир Михайлович|В. М. Ш.]]}}(урыҫ.)
* ''Ия һ...Заһыһ…Заһы.''&#x20;[https://ru.wikisource.org/wiki/ЭЛ/ВТ/Атлант Атлант]&#x20;&#x2F;&#x2F;&#x20;энциклопедик һүҙлеге: 17 тт&#x20;— <abbr title="Санкт-Петербург">СПб.</abbr>: Тибы. А.&#x20;Плюшар, 1835.&#x20;{{ВТ-ЭЛ|Атлант|автор=[[Загорский, Александр Петрович|Др З...ий]]|том=III|страницы=389}}
* [http://meduniver.com/Medical/Video/692.html Атлант видео на анатомияһы]
[[Категория:Умыртҡалыҡ]]