Махатма Ганди: өлгөләр араһындағы айырма

'''Моханда́с Карамча́нд «Маха́тма» Га́нди''' ({{lang-gu|મોહનદાસ કરમચંદ (મહાત્મા) ગાંધી}}, {{lang-hi|मोहनदास कर्मचन्द (महात्मा) गान्धी}}, {{lang-en|Mohandas Karamchand "Mahatma" Gandhi}} {{Audio-IPA|Mohandas Karamchand Gandhi pronunciation 3.oga|[ˈmoːɦənd̪aːs ˈkərəmtʃənd̪ ˈɡaːnd̪ʱi]}}; [[2 октябрь]] [[1869]], Порбандар, Гуджарат  — [[30 ғинуар]] [[1948]], [[Нью-Дели]])  — [[Һиндостан]]дың [[Бөйөк Британия]]нан бәйһеҙлеге өсөн көрәшкән етәкселәренең һәм идеологтарының береһе. Уның көс ҡулланмау (сатьяграха) фәлсәфәһе тыныс үҙгәрештәр яһаусы хәрәкәттәр өсөн йоғонтоһо ҙур була.

Гандиҙар ғаиләһендә бар дини йолалар ҙа башҡарылған. Бигерәк тә уның әсәһе Путлибай ныҡ дини кеше булған. Храмдарҙағы табыныуҙар, ураҙалар, ҡатмарландырылған вегетарианлыҡ, дини (индустар тураһында) китаптар уҡыу, дин темаларына вәғәздәр  — йәш Гандиҙың ғаиләһе өсөн рухи тормошҡа әүерелгән.

19 йәшендә Мохандас Ганди [[Лондон]]ға юридик белем алыу өсөн йүнәлә. [[1891 йыл]]да уҡыуын тамамлағас, кире Һиндостанға ҡайта. Тик ватанында уның һөнәри эшмәкәрлеге кәрәк булмай. Ул Көньяҡ Африкаға эшләргә китә. Унда индеецтарҙың хоҡуҡтары өсөн көрәш юлына баҫа. Ул унда беренсе булып көрәш өсөн көс ҡулланмау ([[сатьяграха]]) сараһын ҡуллана. Уның тормошҡа ҡарашын формалаштырыуҙа [[Бхагавадгита]], шулай уҡ [[Торо Генри Дэвид|Г.  Д.  Торо]] һәм [[Толстой Лев Николаевич|Л.  Н.  Толстоойҙың]] идеялары ярҙам иткән.(Толстой менән ул хатлашып торған)<ref name=tolstoy>[http://dwardmac.pitzer.edu/Anarchist_Archives/bright/tolstoy/lettertogandhi.html Письма Льва Толстого Ганди] {{ref-en}}</ref>). Ганди үҙе ирланд патриоты [[Девитт Майкл|Майкла Девиттың]] идеаларын да таныған<ref name="mat">{{cite news | url=http://thetimes-tribune.com/opinion/editorials-columns/guest-columnists/irish-patriot-left-worldwide-mark-1.1459404 | title=Irish patriot left worldwide mark | date=17 March 2013 | agency=Scranton Times Tribune | accessdate=2013-05-14 | author=Dailey, Lucia | location=Scranton, Pa.}}</ref>.

* ''Роллан Ромен'' [http://www.krotov.info/libr_min/17_r/rol/lan_01.htm «Махатма Ганди»] (1924)  — Собрание сочинений, т. XX,  — Л.: «ГИХЛ», 1936

* ''Рославлев У.'' Гандизм.  — М.: Соцэкгиз, 1931

* ''Датта Д.'' Философия Махатмы Ганди / Пер. с англ. А.  В.  Радугина.  — М.: Изд-во иностр. лит., 1959

* ''Намбудирипад Е. М.'' Махатма Ганди и гандизм.  — М.: Изд-во иностр. лит., 1960

* ''Комаров Э. Н., Литман А. Д.'' Мировоззрение Мохандаса Карамчанда Ганди.  — М.: Наука, 1969

* ''Мартышин О. В.'' Политические взгляды Мохандаса Карамчанда Ганди.  — М.: Наука, 1970

* Бессмертный лотос: Слово об Индии / Сост. А. Сенкевич.  — М.: Мол. гвардия, 1987

* Открытие Индии: Философские и эстетические воззрения Индии XX  в. / Пер. с англ., бенг. и урду; Редкол.: Э.Комаров, В.Ламшуков, Л.Полонская и др.  — М.: Худож. лит., 1987

* ''Горев А. В.'' [http://antimilitary.narod.ru/antology/gandi/gandhi_bio.zip Махатма Ганди] 2-е изд.  — М.: «Международные отношения», 1989

* ''Полонская Л. Р.'' [http://antimilitary.narod.ru/antology/gandi/ghandi_polonskaja.htm Махатма Ганди: Смысл жизни. Святой или политический деятель?] // Новая и новейшая история №  4, 1991