Йылҡысыҡҡанкүл: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
44 юл:
== Йылҡысыҡҡанкүл легендаһының хәҙерге заманда йәшәгән варианттары ==
[[Файл:Wiki-Yäyläü2016 Şülgäntaş 110.jpg|мини|слева]]
2009 йылдың 30 майынан 6 июненә саҡлы [[Бөрйән районы]]на РФА Өфө Фәнни Үҙәге фольклорсыларының ғилми экспедицияһы
Ғәҙелгәрәй ауылынан Ишморатова Флүзә Йомағужа ҡыҙы Шүлгәнташ мәмерйәһенең атамаһы менән бәйле ҡыҙыҡлы легендалар
Мәмерйә эйәһе тураһында тағы бер легендә яҙып
«Мәмерйә эйәһен мәмерйә эсендә күреп була. Әгәр башты юғары күтәрһәгеҙ, мәмерйә түбәһенән һеҙгә ике күҙ ҡарай. Был - таш өй эйәһенең күҙҙәре».
58 юл:
Информанттар һөйләүе буйынса, элегерәк кешеләр мәмерйә эйәһенең йә бүрегә, йә ҡошҡа әүерелгән образын йыш күрә тоған булғандар. Ә хәҙер, байтаҡтан инде, уны бер кем дә күргәне юҡ.
«Йылҡысыҡҡанкүл» легендаһының баҫылған сығанаҡтарында уның йөкмәткеһе түбәндәгесә яңғырай: бер егеткә бер һунарсының эте
Ишморатова Флүзә Йомағужа ҡыҙынан яҙып алынған “Йылҡысыҡҡанкүл” легендаһының икенсе варианты “Аҡбуҙат” эпосын хәтерләтә: “Бер йәш һунарсы, көн һайын күл буйына килеп, ҡоштарға һунар итер булған. Бер тапҡыр ул күл өҫтөндә йөҙөп йөрөгән бик матур өйрәкте күргән. Егет, уны атырға тип, уҡ-һаҙағын тоҫҡаған саҡта, был өйрәк телгә килгән: ”Һин
Легенданың өсөнсө вариантының сюжеты ябайыраҡ. Легенданың төп персонажы, көтөүсе егет, йылҡы өйөрөн, һыйыр көтөүен күл төбөнөн бүләк итеп тә, ҡатынының артынан килгән бирнә итеп тә алмай, барыһы ла осраҡлы килеп сыға: “Бер көндө көтөүсе тауыш ишеткән: Юл буйлап туп-тура бар, әйләнеп ҡарама!” Егет тыуған ауылына илткән юл буйлап атлап киткән. Түҙмәгән, күпмелер ваҡыт үткәс, артына әйләнеп ҡараған һәм бер өйөр йылҡының үҙенең артынан килгәнен күргән. Был саҡта ер өҫтөнә малдың бер өлөшө генә сығып өлгөргән була, яртыһы күлгә кире сумған. Ярға иң һуңғыһы булып Аҡбуҙат сығырға тейеш булған. Егет ҡуйылған шартты үтәмәгәнлектән, Аҡбуҙат күл төбөндә тороп ҡалған”.
68 юл:
Шуныһы ҡыҙыҡ, урындағы халыҡ был күлдән йылына бер тапҡыр йылҡы сығыуына һаман ышана. Информант Ишморатова Флүзә Йомағужа әйтеүенсә, Аҡбулат ауылында йәшәгән бер әбей: “Йылдың билдәле бер көнөндә хәҙер ҙә Йылҡысыҡҡанкүлдән аттар сыға. Мин был хәлгә үҙем шаһит булдым. Бының өсөн тик тәғәйен көндө һәм ошо көндөң билдәле бер мәлен генә белер кәрәк”.
Экспедиция материалдарынан күреүенеүенсә, Бөрйән еренең мөғжизәле урындары тураһындағы легендалар халыҡ хәтерендә һаман да тере. Һәм Башҡортостандың был ғәжәйеп мөйөшөн күрергә бер тапҡыр килгән туристар бында ҡабат-ҡабат әйләнеп
Хусаинова Г.Р., Юлдыбаева Г.В. Легенды о пещере Шульганташ и об озере Йылкысыкканкуль
rcntrb.ru</ref>
|