Рәсәйҙә Граждандар һуғышы: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Тутыйғош (фекер алышыу | өлөш) |
Тутыйғош (фекер алышыу | өлөш) |
||
951 юл:
Совет-поляк һуғышының ҡыҙған мәлендә көньяҡта әүҙем ғәмәлдәргә барон П. Н. Врангель күсә. Бик ҡаты саралар, шул иҫәптән офицерҙарҙы кеше алдында язалауҙар ярҙамында, генерал тарҡалған Деникин дивизияларын тәртипле һәм һуғышҡа һәләтле армияға әүерелдерә.
Мәскәүгә уңышһыҙ үткәрелгән һөжүменән көс йыйған һуң Урыҫ армияһы Ҡырымдан сығып, июлдең уртаһына Төньяҡ таврияны биләй. Был ваҡытта Ҡырымд ресурстары тулыһынса сарыф ителеп бөткән була. Ҡорал һәм боеприпастар менән тәьмин итеүҙе Врангель тик Франциянан ғына көтә ала, сөнки Англия 1919 йылда уҡ аҡтарға ярҙам итеүен туҡтата.
958 юл:
Июль-август айҙарында врангелевсыларҙың төп көстәре Төньяҡ Таврияла уңышлы оборона алыштарын алып бара, атап әйткәндә, Жлобаның атлы корпусын тулыһынса тар-мар итә. Кубангә уңышһыҙ десанттан һуң Врангель ҡамауҙы йырып сығырға һәм һөжүмгә күскән поляк армияһы менән осрашырға ҡарар ҡыла. Хәрби ғәмәлдәрҙе Днепрҙың уң ярына күсерер алдынан, Врангель үҙенең частарын Ҡыҙыл армия частарын ҡыйратыу маҡсатында Донбасҡа ташлай, әммә тәүге уңышты артабан үҫештеү килеп сыҡмай һәм врангелевсылар Днепрҙың һул ярына сигенә
Ошо уҡ ваҡытта поляктар, Врангелгә биргән вәғәҙәләрен боҙоп, 1920
М. В. Фрунзе күпкә өҫтөнлөк алған көстәре менән 7 ноябрҙә Ҡырымға штурмын башлай<ref>''Какурин Н. Е., Вацетис И. И.'' Гражданская война. 1918−1921 — {{СПб}}: Полигон, 2002. — 672 с. — 5100 экз. — ISBN 5-89173-150-9. [
▲«Главнокомандующему Вооружёнными силами Юга России генералу Врангелю.
Ввиду явной бесполезности дальнейшего сопротивления ваших войск, грозящего лишь пролитием лишних потоков крови, предлагаю вам прекратить сопротивление и сдаться со всеми войсками армии и флота, военными запасами, снаряжением, вооружением и всякого рода военным имуществом.
В случае принятия вами означенного предложения, Революционный военный совет армий Южного фронта на основании полномочий, представленных ему центральной Советской властью, гарантирует сдающимся, включительно до лиц высшего комсостава, полное прощение в отношении всех проступков, связанных с гражданской борьбой. Всем нежелающим остаться и работать в социалистической России будет дана возможность беспрепятственного выезда за границу при условии отказа на честном слове от дальнейшей борьбы против рабоче-крестьянской России и Советской власти. Ответ ожидаю до 24 часов 11 ноября.
Моральная ответственность за все возможные последствия в случае отклонения делаемого честного предложения падает на вас.<br>
Тере көс һәм ҡорал өҫтөнлөгөнә ҡарамаҫтан ҡыҙыл ғәскәрҙәре бер нисә көн Ҡырымды яҡлаусыларҙың оборонаһын емерә алмайҙар һәм 11 ноябрҙә генә аҡтарҙың оборонаһы йырыла. Ҡырымда Урыҫ армияһының һәм граждандарҙың эвакуацияһы башлана. Өс көн эсендә ғәскәрҙәр, уларҙың ғаилә ағзалары, [[Севастополь]],
▲— Командующий Южным фронтом Михаил Фрунзе[89]
▲Тере көс һәм ҡорал өҫтөнлөгөнә ҡарамаҫтан ҡыҙыл ғәскәрҙәре бер нисә көн Ҡырымды яҡлаусыларҙың оборонаһын емерә алмайҙар һәм 11 ноябрҙә генә аҡтарҙың оборонаһы йырыла. Ҡырымда Урыҫ армияһының һәм граждандарҙың эвакуацияһы башлана. Өс көн эсендә ғәскәрҙәр, уларҙың ғаилә ағзалары, [[Севастополь]], [[Ялта]], Феодосия һәм Керчь диңгеҙ порттарының халҡы 126 судноға тейәлә.
12 ноябрҙә Джанкой, 13
Ҡырымды баҫып алғандан һуң большевиктар тарафынан ярымутрауҙа йәшәгән граждан һәм хәрби халҡын массауи атыуҙар башлана. Шаһиттарҙың баһаһы буйынса, 1920 йылдың ноябренән 1921 йылдың мартына тиклем 15 меңдән 120 меңгә тиклем кеше үлтерелгән<ref>[
Үҙ ирке менән илде ташлап китеүселәрҙең һаны 150 мең кеше тәшкил итә.
|