Ассирия: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
149 юл:
 
== Ассирия хакимдары ==
Ашшур хаким ''ишшиаккум'' (шумер һүҙе ''энси''ҙе аккадлаштырыу) титулын йөрөткән. Ысынбарлыҡта уның власы нәҫелдән килгән, ләкин тулы булмаған. Ул күпселеген тиерлек дини культ эштәре һәм уға бәйле төҙөлөш менән булған. Ишшиаккум шулай уҡ {{comment|ҡанбаба|жрец}} (''шангу'') һәм хәрби юлбашсы булған. Ғәҙәттә ул тағы ла ''укуллу'' вазифаһын, йәғни, моғайын, юғары {{comment|ер файҙаланыу белгесе|землеустроитель}} һәм {{comment|аҡһаҡалдар|старейшина}} {{comment|кәңәше|советы}} башлығы бурысын башҡарған. Был «ҡала йорто» тип йөрөтөлгән {{comment|Кәңәш|Совет}} Ашшурҙа ҙур йоғонто менән файҙаланған, мөһим дәүләт эштәрен атҡарыу уның вәкәләттәренә ҡараған. Кәңәш ағзалары үҙҙәрен ''«лимму»'' тип атаған. Уларҙың һәр береһе сиратлап йыл дауамында идара итеү (үҙҙәренең Кәңәше күҙәтеүе аҫтында) ғәмәлдәрен башҡарған һәм, моғайын, {{comment|казначейство|дәүләт килемдәрен йыйыу, һаҡлау һәм бүлеү}} башында торған. Сираттағы лимму исеме шул йылдың атамаһына әйләнгән. (Шуның өсөн лиммуны йыш ҡына хәҙерге фәндә грек термины эпоним менән билдәләйҙәр). Ләкин яйлап Кәңәш составы хакимға яҡын торған кешеләр менән йыш алмаштырылған. Хаким власы көәйгән һайын община үҙидараһы органдарының әһәмиәте төшә барған. Ишшиаккум ысын монархҡа әйләнгәндән һуң да лимму күрһәтеү тәртибе артабан да һаҡланған.
Правитель Ашшура носил титул ''ишшиаккум'' (аккадизация шумерского слова ''энси''). Его власть была практически наследственной, но не полной. Он ведал почти исключительно делами религиозного культа и связанным с ним строительством. Ишшиаккум был также верховным жрецом (''шангу'') и военным вождём. Обычно он же занимал и должность ''укуллу'', то есть, видимо, верховного землеустроителя и главы совета старейшин. Этот совет, называемый «домом города», пользовался в Ашшуре значительным влиянием, в его ведении было решение важнейших государственных дел. Члены совета именовали себя ''«лимму»''. Каждый из них поочерёдно выполнял в течение года функции управления (под контролем всего совета) и, видимо, возглавлял казначейство. По имени очередного лимму получал своё наименование год. (Поэтому лимму обозначают часто в современной науке греческим термином эпоним). Но постепенно состав совета всё больше замещался людьми, близкими к правителю. С усилением власти правителя значение органов общинного самоуправления падало. Хотя порядок выдвижения лимму сохранился и впоследствии, когда ишшиаккум превратился в настоящего монарха.
 
== Шулай уҡ ҡарағыҙ ==
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Ассирия» битенән алынған