Шадринск өйәҙе: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
92 юл:
Өйәҙ ерҙәре түбәндәгесә бүленгән: крәҫтиән ғаиләһенә бүленгән ер учаскаһы (надел) — 13 021,67 км<sup>2</sup> (1 191 871 дисәтинә), хосуси милекселәргә — 63,15 км<sup>2</sup> (5 780 дИҫәтинә), ҡаҙнаға — 4 074,70 км<sup>2</sup> (372 957 дИҫәтинә), төрлө учреждениеларға — 91,59 км<sup>2</sup> (8 383 дисәтинә) булған; барлығы 17 251,11 км<sup>2</sup> (1 578 991 дисәтинә). Шадринск өйәҙе ер (земство мәғлүмәттәре) участкалары (угодья) түбәндәгесә бүленә: усадьбалар өсөн — 231,35 км<sup>2</sup> (21 175 дисәтинә), һөрөнтө ерҙәр — 5 703,04 км<sup>2</sup> (521 999 дисәтинә), болон һәм бесәнлектәр — 2 523,96 км<sup>2</sup> (231 018 дисәтинә), урмандар — 2 584,17 км<sup>2</sup> (236 529 дИҫәтинә), эшкәртеү өсөн уңайлы башҡа ерҙәр — 4 004,47 км<sup>2</sup> (366 528 дисәтинә), барлыҡ уңайлы ерҙәр — 15 047,00 км<sup>2</sup> (1 377 249 дисәтинә); ҡалғандары — уңайһыҙ ерҙәр. Бөтөн һөрөнтө ерҙәр тигеләй крәҫтиәндәргә бирелгән, урмандарҙы күп өлөшө — ҡаҙна ҡулында. Шадринск өйәҙе, яҡшы тупрағы арҡаһында, Пермь өлкәһенең төп игенселек биләмәләре булып тора. Өйәҙҙә таралған иң төп ашлыҡ — яҙғы [[бойҙай]] һәм һоло, артабан ужым һәм яҙғы [[арыш]]; бойҙай уртаса 163,8 мең тоннаға яҡын (10 млн бот), һоло — 81,9 мең тоннанан артыҡ (5 млн бот), арыш — 16,4 мең тоннаға тиклем (1 млн бот) йыйыла. Артып ҡалған ашлыҡты өлөшләтә Шадринскиҙа араҡы ҡойоу заводында эшкәрткәндәр, ә күп өлөшөн өйәҙ сиктәренән ашлыҡлата сығарғандар. Ашламалар булмағанлыҡтан, Шадринск өйәҙенең тупраҡ байлығы кәмегән; унда крәҫтиән хужалыҡтарын ныҡ хәлһеҙләндергән иген уңмаған йылдар булған. 1899 йылда 154 057 баш, эре мөгөҙлө малдар 1 215 101 баш, [[Һарыҡ]] 1 319 825 баш, [[кәзә]] 22 368 баш, [[сусҡалар]] 220 015 баш булған. Күл буйында йәшәгән ауыл халҡы балыҡсылыҡ менән шөғөлләнгән.
 
{{comment|Кәсепселек|кустарные}} промыслалары, бигерәк тә күн эшкәртеү, итекселек, тире иләү һәм һарыҡ тиреһенән әйбер тегеү үҫешкән булған. Фабрикалар һәм заводтар араһында иң мөһимдәре {{comment|он тарттырыу предприятиелары (|мукомольни)}} булған. Сауҙа, бигерәк тә йәрминкә сауҙаһы, үҫешкән булған; барыһынан да мөһимерәге Ивановсий ауылындағы ''Крестовский-Ивановский йәрминкәһе'' (Шадринск ҡалаһынан 27 саҡрымда), 1900 йылда унда 3 712 000 һумлыҡ тауар (йәнлек тиреләре, сәй, мануфактура һ.б.) килтерелгән һәм 3 209 000 һумлыҡ һатылған; Ивановск ауылында уҙған йәрминкәләрҙә (1 июль — 1 сентябрь) дәүләт банкыһының бүлектәре һәм почта-телеграф конторалары асылған; {{comment|әллә ни ҙур булмаған (|заштатный)}} Далматов ҡалаһында ла хатта халыҡ ҡайнап торған йәрминкәләр уҙған.
 
== Урындағы үҙидара ==