Мәғриб: өлгөләр араһындағы айырма

'''Мәғриб''' ({{Lang-ar|المغرب}}المغرب&#x200E;, эль-Мәғриб: "там, где байый") — атамаһы, урта быуаттарҙа ғәрәп моряктәре <font style="background-color: rgb(254, 252, 224);">,</font> тарихсысылары,географтары тарафынан Мысырҙан көнбайышта урынлашҡан Төньяҡ Африка илдәренә бирелгән. ▼

== Тарих ==▼

 Ғәрәп телендә атамаһы хәҙерҙә һаҡланған. Әлегә тиклем Марокко ғәрәп телендә шулай атала. Традиция буйынса Мәғриб тип, көньяктан Атлас Сахараһы һәм төньяктан Атлантик йәки Урта диңгеҙ ярҙары менән сикләнгән  Марокко, Алжир, Тунистың төньяҡ өлөшөндәге ерҙәрҙе атайҙар.▼

Әлеге ваҡытта Мәғриб төшөнсәһе сәйәсәттә киң мәғәнәгә эйә (т. б. Ҙур Мәғриб) һәм уға (көнбайыштан көнсығышҡа): Көнбайыш Шәкәр, Мавритания, Марокко, Алжир, Тунис, Ливия илдәре инә . Урта быуаттарҙа  "Мәғриб" төшөнсәһенә мосолман<font style="background-color: rgb(254, 252, 224);"> </font>Испанияһы (Андалусия) һәм Урта диңгеҙҙең көнбайышындағы элекке Ғәрәп Хәлифәтенең башҡа биләмәләре (Балеар утрауҙары, Сардиния, Сицилия) инә. ▼

Дөйөм атаманы "эль-Мәғриб" тип  был дәүләттәр ғәрәптәрҙең баҫып алыу походтары осоронда алалар. Ғәрәп теленән тәржемә иткәндә эль-Мәғриб — " ҡояш байыған ил" йәки "Көнбайыш". Төшөнсәһе, ҡаршы эль-Машриккә, йәғни "Кәнсығыш".▼

1956 йылда Морокко һәм Тунис бойондороҡһоҙлоҡ алғандан һуң Марокко короле Мөхәммәт V менән Тунисың премьер-министры Хәбиб Бургиб  "Бөйөк Ғәрәп Мәғрибе" төбәк берекмәһен булдырыу идеяһын тәҡдим итәләр.▼

Танжерҙа (1958) һәм Рабатта (1963)ҡайһы бер Мәғриб илдәренең  берләшмәләр проблемаларына арналған конференциялары үткәрелә.1964 йылда▼

Мәғриб илдәренең даими консультатив комитеты булдырылып ,унда Марокко, Алжир, Тунис, Ливияның иҡтисад министрҙары инә. 1964-1968 йылдарҙа комитет ҡарамағында тармаҡ комитеттары булдырыла. Мәғриб илдәренең  иҡтисадтың төрлө өлкәһендә хеҙмәттәшлеге тураһында бер нисә килешеү төҙөлә. Ливия бөтә Мәғриб төбәк ойошмаларынан 1970 йылда сыға. Ошо уҡ йылда  комитетта күҙәтеүсе сифатында Мавритания ҡатнаша.▼

Күп быуаттар дауамында Мәғриб илдәре халыҡтары баҫып алыусылар менән алып барған көрәштә үҙенең иҡтисади һәм сәйәси мәнфәғәттәрен яҡлай. Ғәрәпләштерелегән бәрбәр, рим оккупацияһы, романизация, вандалдар, Византия, ғәрәп, төрөк, француз колониаль хакимлығы — былар бөтәһе ошо крайҙың оҙайлы һәм ҡатмарлы тарих биттәре. Мәғриб илдәренең бойондороҡһоҙлоҡ алыуы менән был дәүләттәр үҫешендә яңы этап асыла.▼

1989 йылдың февралендә Алжир, Марокко, Тунис, Ливия , Мавританияның етәкселәре Ғәрәп  Мәғрибе Союзы (ҮҘЕ) — төбәк яңы сәйәси-административ ойошма төҙөү тураһындағы килешеүгә ҡул ҡуйҙылар.▼