Шадринск өйәҙе: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
89 юл:
 
== Иҡтисады ==
Өйәҙ ерҙәре түбәндәгесә бүленгән: крәҫтиән ғаиләһенә бүленгән ер учаскаһы (надел) — 13 021,67 км<sup>2</sup> (1 191 871 дИҫәтинәдисәтинә), хосуси милекселәргә — 63,15 км<sup>2</sup> (5 780 дИҫәтинә), ҡаҙнаға — 4 074,70 км<sup>2</sup> (372 957 дИҫәтинә), төрлө учреждениеларға — 91,59 км<sup>2</sup> (8 383 дИҫәтинәдисәтинә) булған; барлығы 17 251,11 км<sup>2</sup> (1 578 991 дИҫәтинәдисәтинә). Шадринск өйәҙе ер (земство мәғлүмәттәре) участкалары (угодья) түбәндәгесә бүленә: усадьбалар өсөн — 231,35 км<sup>2</sup> (21 175 дИҫәтинәдисәтинә), һөрөнтө ерҙәр — 5 703,04 км<sup>2</sup> (521 999 дИҫәтинәдисәтинә), болон һәм бесәнлектәр — 2 523,96 км<sup>2</sup> (231 018 дИҫәтинәдисәтинә), урмандар — 2 584,17 км<sup>2</sup> (236 529 дИҫәтинә), эшкәртеү өсөн уңайлы башҡа ерҙәр — 4 004,47 км<sup>2</sup> (366 528 дИҫәтинәдисәтинә), барлыҡ уңайлы ерҙәр — 15 047,00 км<sup>2</sup> (1 377 249 дИҫәтинәдисәтинә); ҡалғандары — уңайһыҙ ерҙәр. Бөтөн һөрөнтө ерҙәр тигеләй крәҫтиәндәргә бирелгән, урмандарҙы күп өлөшө — ҡаҙна ҡулында. Шадринск өйәҙе, яҡшы тупрағы арҡаһында, Пермь өлкәһенең төп игенселек биләмәләре булып тора. Өйәҙҙә таралған иң төп ашлыҡ — яҙғы [[бойҙай]] һәм һоло, артабан ужым һәм яҙғы [[арыш]]; бойҙай уртаса 163,8 мең тоннаға яҡын (10 млн бот), һоло — 81,9 мең тоннанан артыҡ (5 млн бот), арыш — 16,4 мең тоннаға тиклем (1 млн бот) йыйыла. Артып ҡалған ашлыҡты өлөшләтә Шадринскиҙа араҡы ҡойоу заводында эшкәрткәндәр, ә күп өлөшөн өйәҙ сиктәренән ашлыҡлата сығарғандар. Ашламалар булмағанлыҡтан, Шадринск өйәҙенең тупраҡ байлығы кәмегән; унда крәҫтиән хужалыҡтарын ныҡ хәлһеҙләндергән иген уңмаған йылдар булған. 1899 йылда 154 057 баш, эре мөгөҙлө малдар 1 215 101 баш, [[Һарыҡ]] 1 319 825 баш, [[кәзә]] 22 368 баш, [[сусҡалар]] 220 015 баш булған. Күл буйында йәшәгән ауыл халҡы балыҡсылыҡ менән шөғөлләнгән.
 
{{comment|Кәсепселек|кустарные}} промыслалары, бигерәк тә күн эшкәртеү, итекселек, тире иләү һәм һарыҡ тиреһенән әйбер тегеү үҫешкән булған. Фабрикалар һәм заводтар араһында иң мөһимдәре он тарттырыу предприятиелары (мукомольни) булған. Сауҙа, бигерәк тә йәрминкә сауҙаһы, үҫешкән булған; барыһынан да мөһимерәге Ивановсий ауылындағы ''Крестовский-Ивановский йәрминкәһе'' (Шадринск ҡалаһынан 27 саҡрымда), 1900 йылда унда 3 712 000 һумлыҡ тауар (йәнлек тиреләре, сәй, мануфактура һ.б.) килтерелгән һәм 3 209 000 һумлыҡ һатылған; Ивановск ауылында уҙған йәрминкәләрҙә (1 июль — 1 сентябрь) дәүләт банкыһының бүлектәре һәм почта-телеграф конторалары асылған; әллә ни ҙур булмаған (заштатный) Далматов ҡалаһында ла хатта халыҡ ҡайнап торған йәрминкәләр уҙған.