Плутарх: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Akkashka (фекер алышыу | өлөш) "Плутарх" битен тәржемә итеп төҙөлгән |
Akkashka (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
1 юл:
{{Мөхәррирләү|Аҡҡашҡа|7 май 2017}}
'''Плута́рх''' ({{Lang-grc|Πλούταρχος}}) (46 й. тирәһе, Херонея, Беотия — 127 й. тирәһе, үлгән урыны билдәһеҙ) — [[Боронғо Греция|боронғо]] [[Боронғо Греция|грек]] яҙыусыһы һәм фәлсәфәсеһе, йәмәғәт эшмәкәре. Грецияның һәм Римдең күренекле сәйәси эшмәкәрҙәренең образдарын<font style="background-color: rgb(254, 252, 224);"> тергеҙгән</font> «Сағыштырмаса тормош юлдарын яҙыу (<u><font color="rgb(34,34,34)" style="background-color: rgb(189, 212, 255);">тәржемәи хәле)</font></u>» хеҙмәтенең авторы булараҡ яҡшы билдәле. Публицистические, литературные и философские сочинения Плутарха на различные темы принято объединять в серию под названием «Нравственные сочинения» («Моралии»), в которую среди прочего включены популярные «Застольные беседы» (в 9 томах).▼
{{значения|тип=имя|Плутарх (значения){{!}}Плутарх}}
{{Писатель
|Имя = Плутарх
|Оригинал имени = Πλούταρχος
|Изображение = plutarch.gif
|Ширина = 250px
|Описание изображения = «Сағыштырмаса тормош юлдарын яҙыу (тәржемәи хәлдәре)» китабындағы гравюра, (1565)
|Место рождения = Херонея (Беотия),<br /> Греция
|Место смерти = Дельфы (Фокида), Греция
|Гражданство = Рим империяһы
|Род деятельности = яҙыусы, фәлсәфәсе
|Годы активности =
|Направление =
|Жанр = биография
|Язык произведений =
|Викитека = Плутарх
}}
▲'''Плута́рх''' ({{Lang-grc|Πλούταρχος}}) (46 й. тирәһе, Херонея, Беотия — 127 й. тирәһе, үлгән урыны билдәһеҙ) — [[Боронғо Греция|боронғо]] [[Боронғо Греция|грек]] яҙыусыһы һәм фәлсәфәсеһе, йәмәғәт эшмәкәре. Грецияның һәм Римдең күренекле сәйәси эшмәкәрҙәренең образдарын<font style="background-color: rgb(254, 252, 224);"> тергеҙгән</font> «Сағыштырмаса тормош юлдарын яҙыу (<u><font color="rgb(34,34,34)" style="background-color: rgb(189, 212, 255);">тәржемәи
== Биографияһы ==
Юл 19 ⟶ 38:
Бәхетле булыу һәм етешһеҙлектәрҙе еңеп сығыу буйынса кәңәштәр туплаған башҡа әҫәрҙәре тәрбиә маҡсатында яҙылған (мәҫәлән, «Артыҡ ныҡ ҡыҙыҡһыныусанлыҡ хаҡында», «Үтә күп һөйләүсәнлек хаҡында», «Артыҡ баҙнатһыҙлыҡ хаҡында»). Ғаилә тормошона бағышланған әҫәрҙәренә ҡыҙының үлеме менән бәйле яҙылған «Ҡатынымды йыуатыу» әҫәре ҡарай. Күп кенә әҫәрҙәрендә Плутархтың педагогик ҡыҙыҡһыныуҙары сағылған («Йәш кешегә нисек итеп шағирҙарҙы тыңларға», «Лекцияларҙы нисек ҡулланырға» һ.б.). Тематик яҡтан уларға Плутархтың хакимдарға һәм дәүләт эшмәкәрҙәренә нәсихәттәр урын алған сәйәси әҫәрҙәре яҡын тора («Монархия, демократия һәм олигархия хаҡында», «Дәүләт эштәре хаҡында нәсихәттәр һ.б.)
«Моралиялар»ға, диалогик формала яҙылған популяр хеҙмәттәре менән бер рәттән, тағы ла стилистик яҡтан фәнни трактаттарға яҡын торған башҡа эштәре лә ингән. Шулай, «Ай түңәрәгендәге төҫ тураһында» тигән трактаты ул дәүерҙә популяр булған төрлө астрономик идеяларҙы сағылдырған; в конце трактата Плутарх трактат аҙағында Платон Академияһында (Халкидондан килгән Ксенократ) ҡабул ителгән Ай иблистәр иле тигән теорияға мөрәжәғәт иткән.
Плутарх шулай уҡ хайуандар психологияһы менән дә ҡыҙыҡһынған («Хайуандарҙың зирәклеге тураһында»).
Плутарх тәрән динселлек менән айырылып торған һәм әхлаҡ һағында тороусы традицион мәжүси динен таныған. Был темаға ул күп һанлы әҫәрҙәрен, шул иҫәптән Дельфылағы оракул Аполлонға ҡағылышлы «пифий» диалогтарын («Дельфылағы "Е" тураһында», «Пифия бүтән шиғыр менән шелтәләмәүе хаҡында», «Оракулдарҙың түбәнселеге хаҡында»), «Ни өсөн хоҙай әжер ҡайтарыуҙы оҙаҡҡа һуҙа» диалогын һ.б. бағышлаған. «Исид һәм Осирис хаҡында» трактатында Плутарх Осирис мистерияларының һәм боронғо мысыр мифологияһының төрлө-төрлө синкретик һәм аллегорик интерпретацияларын бәйән иткән.
Об интересе Плутарха к древностям свидетельствуют сочинения «Греческие вопросы» ({{Lang-grc|Αἴτια Ἑλληνικά}}, {{lang-lat|Quaestiones Graecae}}) и «Римские вопросы» ({{Lang-grc|Αἴτια Ῥωμαϊκά}}, {{lang-lat|Quaestiones Romanae}}), в которых раскрывается значение и происхождение различных обычаев греко-римского мира (много места отведено вопросам культа). Пристрастие Плутарха к анекдотам, проявившееся и в его биографиях, отражено в сборнике лакедемонских крылатых изречений. Одно из популярных ныне сочинений - «Застольные беседы» (в 9 книгах) где традиционная для греческой литературы форма симпосия (пира) позволяет писателю поднимать и обсуждать (с привлечением большого количества цитат из авторитетов) самые разные жизненные и научные темы.
| |||