Википедия

Урыҫ армияһының Көнсығыш фронты: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
Киләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
"Восточный фронт Русской армии" битен тәржемә итеп төҙөлгән
 
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{мөхәррирләү|1=Тутыйғош|2=28 апрель 2017}}.
{{Воинское формирование|название=Восточный фронт Русской армии|годы=[[21 июля]] [[1918]] — [[20 февраля]] [[1920]]|страна={{Россия}} [[Российское государство (1918—1920)|Россия]]|в составе=[[Русская армия (1919)|Русская армия]]|тип=[[Фронт (войсковое объединение)|Фронт]]|размер=43 000 штыков и 4600 сабель <small>(середина ноября 1918)</small> <br />400 000 штыков и сабель<small>(февраль 1919)</small> <br />500 000 штыков и сабель <small>(май 1919)</small>|сражения=все сражения [[Шаблон:Восточный театр военных действий Гражданской войны в России|Восточного фронта]] [[Гражданская война в России|Гражданской войны]]}}'''Көнсығыш фронты''' —  Граждандар һуғышы осоронда көнсығыш Рәсәйҙәге ҡораллы большевиктарға ҡаршы көстәрҙең  оператив-стратегик берекмәһе. Берҙәм фронт булараҡ [[1919 йыл|1919 йылдың]] июленән ғәмәлдә була.
{{Значения|Восточный фронт}}
{{Военное подразделение
|название = Восточный фронт Русской армии
|изображение =
|подпись =
|годы = [[21 июля]] [[1918]] — [[20 февраля]] [[1920]]
|страна = {{Россия}} [[Российское государство (1918—1920)|Россия]]
|подчинение =
|в составе = [[Русская армия (1919)|Русская армия]]
|тип = [[Фронт (войсковое объединение)|Фронт]]
|включает_в_себя =
|роль =
|размер = 43 000 штыков и 4600 сабель <small>(середина ноября 1918)</small> <br />400 000 штыков и сабель<small>(февраль 1919)</small> <br />500 000 штыков и сабель <small>(май 1919)</small>
|командная_структура =
|размещение =
|прозвище =
|покровитель =
|девиз =
|цвета =
|марш =
|талисман =
|снаряжение =
|сражения = все сражения [[Шаблон:Восточный театр военных действий Гражданской войны в России|Восточного фронта]] [[Гражданская война в России|Гражданской войны]]
|знаки_отличия =
|нынешний_командир =
|известные_командиры =
}}
{{Восточный театр военных действий Гражданской войны в России}}'''Көнсығыш фронты''' — Граждандар һуғышы осоронда көнсығыш Рәсәйҙәге ҡораллы большевиктарға ҡаршы көстәрҙең оператив-стратегик берекмәһе. Берҙәм фронт булараҡ [[1919 йыл|1919 йылдың]] июленән ғәмәлдә була.
 
== Алдағы тарихы ==
Көнсығыш фронтының барлыҡҡа килеү тарихы  урыҫ офицер ойошмаларының ихтилалдары һәм Чехословак корпусының бер үк ваҡытта башланған сығышы һөҙөмтәһендә Волга буйында, Уралда, Дала крайы районында, Себерҙә һәм Алыҫ Көнсығышта совет власының ҡолатылыуы менән бәйле. 1918 йылдың йәйендә, Чехословак корпусының сығышынан һуң, был йүнәлештә  КОМУЧтың халыҡ армияһы һәм Ваҡытлы Себер хөкүмәтенең Себер армияһы, Ырымбур, Урал, Себер, Семиреченск, Байкал аръяғы, Амур, Енисей, Уссури казак ғәскәрҙәре, шулай уҡ төрлө ирекле отрядтар  үҙаллы хәрәкәт итә.
 
 
 
21 июлдә Р.  И.  Гайда командованиеһы аҫтында урыҫ һәм чех частарын берләштергән большевиктарға ҡаршы  Көнсығыш фронты ойошторола<ref>{{Книга:Новиков П. А.: Гражданская война в Восточной Сибири|88}}</ref>.
 
Волга буйында ла, Себерҙә лә  ҡалала йәшәүсе офицерҙар иҫәбенән частарҙы  ойошторолған саҡта офицер батальоны барлыҡҡа килә һәм ул аҙаҡтан частҡа әүерелгән. Әммә 1918 йылдың йәйе аҙағында ирекле туплау принципына алышҡа мобилизация принцибы килә. Урыҫ армияһы йыш ҡына хатта кесе һәм урта командирҙар составында мохтажлыҡ кисерә, шуға күрә офицерҙар мобилизациянан һуң барыһы ла тиерлек командирҙар вазифаларын биләй.
 
 
1918 йылдың 15 авгусынан алып, Халыҡ армияһы һәм Чехословак корпусы часы хәрәкәт иткән Поволжьелағы хәрби ғәмәлдәр барған урын КОМУЧ тарафынан "«Поволжье фронты"» тип исемләнгән.▼
 
1918 йылдың 1 сентябренә аҡтарҙың  Көнсығыш фронтында Ҡазан менән Вольск араһында Чечектың 15 мең яугирҙары булған (шул иҫәптән, 5 мең чех), Пермь йүнәлешендә   — полковник Войцеховский командованиеһы араһында 20 мең яугир (15 мең чех), Камала  5-6 мең Ижевск-Воткин баш күтәреүселәре, көньяғында  — 15 мең Ырымбур һәм Урал казактары. Бөтәһе 55 мең һалдат (шул иҫәптән 20 мең чех). Башҡа мәғлүмәттәр буйынса, 1 сентябрҙә генә большевиктарға ҡаршы ғәскәрҙәр барыһы 46-57, 5 мең яугирҙары булған  (Кама — -  22-26, 5 мең, Волга  —  14-16 һәм Урал - — Ырымбур йүнәлештәрендә— 10-15 мең).▼
▲1918 йылдың 15 авгусынан алып, Халыҡ армияһы һәм Чехословак корпусы часы хәрәкәт иткән Поволжьелағы хәрби ғәмәлдәр барған урын КОМУЧ тарафынан "Поволжье фронты" тип исемләнгән.
 
1918 йылдың ноябренә тиклем бөтә аҡ гвардиясылар формированиелары Волга буйы көнсығышыраҡ [[Өфө директорияһы|Өфө Директорияһы]] тәғәйенләгән Рәсәйҙең бөтә ҡоро ер һәм диңгеҙ көстәренең баш командующийы генерал В.  Г.  Болдыревҡа буйһонолар. 18 ноябрҙә 1918 йылдың 14 ноябрендә Омскиға килгән һәм хөкүмәткә хәрби комиссар сифатында индерелгән, үҙ өҫтөнә бөтә ҡоро ер һәм диңгеҙ көстәре өҫтөнән юғары баш командованиеһын алған А.  В.  Колчак  Рәсәйҙең  Юғары хакимы итеп иғлан ителгәндән  һуң, ғәскәрҙәрҙә ҙур ғына үҙгәртеп ҡоролоу үткәрелә.  ▼
▲1918 йылдың 1 сентябренә аҡтарҙың  Көнсығыш фронтында Ҡазан менән Вольск араһында Чечектың 15 мең яугирҙары булған (шул иҫәптән, 5 мең чех), Пермь йүнәлешендә   — полковник Войцеховский командованиеһы араһында 20 мең яугир (15 мең чех), Камала  5-6 мең Ижевск-Воткин баш күтәреүселәре, көньяғында — 15 мең Ырымбур һәм Урал казактары. Бөтәһе 55 мең һалдат (шул иҫәптән 20 мең чех). Башҡа мәғлүмәттәр буйынса, 1 сентябрҙә генә большевиктарға ҡаршы ғәскәрҙәр барыһы 46-57, 5 мең яугирҙары булған  (Кама -  22-26, 5 мең, Волга —  14-16 һәм Урал - Ырымбур йүнәлештәрендә— 10-15 мең).
 
1918 йылдың ноябрь аҡтарҙың бөтә Көнсығыш фронтында  43 мең штык һәм 4, 6 мең атлы ғәскәр була.▼
▲1918 йылдың ноябренә тиклем бөтә аҡ гвардиясылар формированиелары Волга буйы көнсығышыраҡ [[Өфө директорияһы|Өфө Директорияһы]] тәғәйенләгән Рәсәйҙең бөтә ҡоро ер һәм диңгеҙ көстәренең баш командующийы генерал В. Г. Болдыревҡа буйһонолар. 18 ноябрҙә 1918 йылдың 14 ноябрендә Омскиға килгән һәм хөкүмәткә хәрби комиссар сифатында индерелгән, үҙ өҫтөнә бөтә ҡоро ер һәм диңгеҙ көстәре өҫтөнән юғары баш командованиеһын алған А. В. Колчак  Рәсәйҙең  Юғары хакимы итеп иғлан ителгәндән  һуң, ғәскәрҙәрҙә ҙур ғына үҙгәртеп ҡоролоу үткәрелә. 
1918 йылдың көҙөндә ҡыҙылдар  һәм аҡтар фронттары көнсығышта көрәште алмаш-тилмәш уңыштар менән алып бара.▼
 
1918 йылдың ноябрендә  Көнсығыш фронтында совет ғәскәрҙәренең һөжүме уңышлы дауам итә. Ноябрь уртаһында өлөшө 1-се  һәм 5-се  совет армиялары частары тарафынан  [[Быҙаулыҡ (Ырымбур өлкәһе)|Быҙаулыҡ]], [[Боғорослан (Ырымбур өлкәһе)|Боғорослан]], [[Бәләбәй]] һәм [[Бөгөлмә (Татарстан)|Бөгөлмә]]  баҫып алына.  2-я армия 3-сө армияның Махсус отряды  һәм Волга флотилияһы менән берлектә ҡыйратып Ижевск-Воткин баш  күтәреүселәрен ҡыйратты (25 меңдән  [[Кама]]  аръяғына бары тик  5-6 меңгә генә сығырға форсат табыла). Флангтарҙа һуғышҡан  3-я  һәм  4-я армиялар дошман яғынан   ныҡышмалы ҡаршылыҡҡа тап булалар һәм алға бигүк үтә алманылар.  Ҡыҙыл Армияһына генерал -майор Р. Гайданың Ваҡытлы Себер хөкүмәтенең Екатеринбург ғәскәрҙәр төркөмөнөң аҡтар частары  (22 мең  штык һәм ҡылыс ), генерал-лейтенант Н.  С.  Люповтың 2-се Өфө корпусы  (яҡынса 10 мең ҡылыс һәм штык), генерал-майор С.  Н.  Войцеховскийҙың Һамар төркөмөнә берләшкән  (16 мең ҡылыс һәм штык), полковник А.  С.  Бакичтың Быҙаулыҡ районы ғәскәрҙәре (яҡынса 5 мең ҡылыс һәм штык ), Урал казак частары (яҡынса 8 мең ҡылыс һәм штык) ҡаршы тора. Генерал А.  И.  Дутов командованиеһы аҫтындағы төп көстәр (10 меңдән ашыу ҡылыс һәм штык) Аҡтүбә йүнәлешендә хәрәкәт итеп,  [[Ырымбур]], [[Орск]]  райондарында урынлашалар.▼
▲1918 йылдың ноябрь аҡтарҙың бөтә Көнсығыш фронтында  43 мең штык һәм 4, 6 мең атлы ғәскәр була.
▲1918 йылдың көҙөндә ҡыҙылдар  һәм аҡтар фронттары көнсығышта көрәште алмаш-тилмәш уңыштар менән алып бара.
 
▲1918 йылдың ноябрендә  Көнсығыш фронтында совет ғәскәрҙәренең һөжүме уңышлы дауам итә. Ноябрь уртаһында өлөшө 1-се  һәм 5-се  совет армиялары частары тарафынан  [[Быҙаулыҡ (Ырымбур өлкәһе)|Быҙаулыҡ]], [[Боғорослан (Ырымбур өлкәһе)|Боғорослан]], [[Бәләбәй]] һәм [[Бөгөлмә (Татарстан)|Бөгөлмә]] баҫып алына.  2-я армия 3-сө армияның Махсус отряды  һәм Волга флотилияһы менән берлектә ҡыйратып Ижевск-Воткин баш  күтәреүселәрен ҡыйратты (25 меңдән  [[Кама]] аръяғына бары тик  5-6 меңгә генә сығырға форсат табыла). Флангтарҙа һуғышҡан  3-я һәм  4-я армиялар дошман яғынан  ныҡышмалы ҡаршылыҡҡа тап булалар һәм алға бигүк үтә алманылар.  Ҡыҙыл Армияһына генерал -майор Р. Гайданың Ваҡытлы Себер хөкүмәтенең Екатеринбург ғәскәрҙәр төркөмөнөң аҡтар частары (22 мең  штык һәм ҡылыс ), генерал-лейтенант Н. С. Люповтың 2-се Өфө корпусы  (яҡынса 10 мең ҡылыс һәм штык), генерал-майор С. Н. Войцеховскийҙың Һамар төркөмөнә берләшкән  (16 мең ҡылыс һәм штык), полковник А. С. Бакичтың Быҙаулыҡ районы ғәскәрҙәре (яҡынса 5 мең ҡылыс һәм штык ), Урал казак частары (яҡынса 8 мең ҡылыс һәм штык) ҡаршы тора. Генерал А. И. Дутов командованиеһы аҫтындағы төп көстәр (10 меңдән ашыу ҡылыс һәм штык) Аҡтүбә йүнәлешендә хәрәкәт итеп,  [[Ырымбур]], [[Орск]] райондарында урынлашалар.
 
== Адмирал Колчактың Урыҫ армияһы составында ==
[[Файл:РусскаяАрмия.jpg|мини|"Урыҫ армияһы"гәзите логотибы]]
1918 йылдың декабрендә  А.  В.  Колчак хәрби командованиеның радикаль үҙгәртеп ҡороуын ғәмәлгә ашырҙы: оператив идара итеү өсөн адмирал Колчактың Юғары баш командующийы Ставкаһы булдырыла.  1918 йылдың  24 декабрендә фронттар Себер, Көнбайыш һәм [[Ырымбур айырым армияһы|Ырымбур айырым]] армияларына бүленәләр, Ставканың оператив буйһоноуында шулай уҡ Урал айырым армияһы була. Себер һәм Халыҡ армиялары юҡҡа сығарыла. Фронттар тағы ла бер аҙ ваҡыт Көнбайыш һәм Көньяҡ - — Көнбайыш армиялары тип исемләнәләр, әммә берләшмәләрҙе үҙгәртеп ҡороуҙан һуң (декабрь-январҙә)        Себер (командующийы генерал Р. Гайда) һәм Көнбайыш  (командующийы генерал М.  В.  Ханжин) армияларын, Көньяҡ-Көнбайыш (Урал казак) армияһы һымаҡ, Юғары баш командующийына  һәм уның  штабына (начальнигы генерал Д.  А.  Лебедев, унан алда С.  Н.  Розанов) туранан-тура буйһоналар.
 
Ҡыш башланыуы менән төньяҡта барған  хәрби ғәмәлдәрҙең  Екатеринбург төркөмө (һуңынан Себер армияһы)  1918 йылдың 24 декабрендә Урыҫ армияһы Пермь ҡалаһын яулап ала. Ҡыҙылдар өсөн был алыш ҙур юғалтыуҙар менән  бәйле була ("Пермь фажиғәһе"), әммә үҙәк һәм көньяҡ участкаларҙа ҡыҙылдар Өфөнө (1918 йылдың 31 декабре)  һәм Ырымбурҙы (1919 йылдың 22 ғинуары)  алалар.▼
 
▲Ҡыш башланыуы менән төньяҡта барған  хәрби ғәмәлдәрҙең  Екатеринбург төркөмө (һуңынан Себер армияһы)  1918 йылдың 24 декабрендә Урыҫ армияһы  Пермь  ҡалаһын яулап ала. Ҡыҙылдар өсөн был алыш ҙур юғалтыуҙар менән  бәйле була ("«Пермь фажиғәһе"»), әммә үҙәк һәм көньяҡ участкаларҙа ҡыҙылдар Өфөнө (1918 йылдың 31 декабре)  һәм Ырымбурҙы (1919 йылдың 22 ғинуары)  алалар.
1919 йылдың яҙына Урыҫ армияһының Көнсығыш фронтының составы 400 мең кешегә тиклем арта (шул иҫәптән,  фронтта 130-140 мең ҡылыс һәм штык; атамандар Г. М. Семенов һәм И. П. Калмыковта  Забайкальела - 20 мең ,  Б. В. Анненковта  Семиречьела — 10 меңдән  ашыу, барон Р. Ф. Унгернда  Прибайкальела — 10 мең тирәһе  кеше һәм 17 мең  офицеры була).▼
 
▲1919 йылдың яҙына Урыҫ армияһының Көнсығыш фронтының составы 400 мең кешегә тиклем арта (шул иҫәптән,  фронтта 130-140130—140 мең ҡылыс һәм штык; атамандар Г.  М. Семенов һәм И.  П. Калмыковта  Забайкальела — - 20 мең ,  Б.  В.  Анненковта  Семиречьела  — 10 меңдән  ашыу, барон Р.  Ф. Унгернда Прибайкальела  Прибайкальела — 10 мең тирәһе  кеше һәм 17 мең  офицеры була).
1919 йылдың март башында Урыҫ армияһының Көнсығыш фронты көнбайышҡа табан һөжүмен башлай һәм байтаҡ оператив уңыштарға өлгәшә. Айырыуса Көнбайыш армияһы командующийы М. В. Ханжин уңыш ҡаҙана: 13 мартта аҡтар Өфөлә була, ә һуңынан башҡа ҡайһы бер ҡалаларҙы ла  алалар; Урыҫ армияһының алдынғы частары Волга алдына сығалар. 1919 йылдың апрель аҙағында Көнбайыш армияһында  һәм Көньяҡ төркөмөндә  45605 штык һәм ҡылысҡа  2486 офицер тура килә. Тотош алғанда, бөтә хәрбиҙәриҫәбенән  офицерҙар өлөшө  5 процентт ҡына тәшкил иткән. Армия сафтары аша барыһы 35 - 40 мең офицер үтә. Офицер званиеһын Урыҫ армияһының Баш штабы биргән. Урыҫ армияһының Көнсығыш фронты командующийҙары капитан чинына тиклем бирә алғандар.▼
 
▲1919 йылдың март башында Урыҫ армияһының Көнсығыш фронты көнбайышҡа табан һөжүмен башлай һәм байтаҡ оператив уңыштарға өлгәшә. Айырыуса Көнбайыш армияһы командующийы М.  В.  Ханжин уңыш ҡаҙана: 13 мартта аҡтар Өфөлә була, ә һуңынан башҡа ҡайһы бер ҡалаларҙы ла  алалар; Урыҫ армияһының алдынғы частары Волга алдына сығалар. 1919 йылдың апрель аҙағында Көнбайыш армияһында  һәм Көньяҡ төркөмөндә  45605 штык һәм ҡылысҡа  2486 офицер тура килә. Тотош алғанда, бөтә хәрбиҙәриҫәбенән  офицерҙар өлөшө  5 процентт ҡына тәшкил иткән. Армия сафтары аша барыһы 35 - — 40 мең офицер үтә. Офицер званиеһын Урыҫ армияһының Баш штабы биргән. Урыҫ армияһының Көнсығыш фронты командующийҙары капитан чинына тиклем бирә алғандар.
1919 йылдың апрель аҙағында [[РККА-ның Көнсығыш фронты|ҡыҙылдарҙың Көнсығыш фронты]] шулай уҡ уңышлы һөжүм башлай. ▼
 1919 йылдың14 һәм 22 июлендәге бойороҡтарға ярашлы аҡтаҙың көнсығыш фронты өс айырылмаған армияларға бүленә - А. Н. Пепеляев командованиеһы аҫтында 1-се, Н. А. Лохвицкий командованиеһы аҫтында 2-се (элекке Себер армияһынан) һәм  К. В. сахаров командаованиеһы аҫтында 3-се (элекке Көнбайыш); Ставканың үҙенә П. А. Беловтың Көньяҡ айырым армияһы һәм Урал айырым армияһы, шулай уҡ Семипалатинск районындағы Дала төркөмө, генерал Ионовтың Семиречье ғәскәрҙәре һәм эске партизандарға ҡаршы фронттар. Көнсығыш фронты армиялары корпустарға бүленәләр (1919 йылдың йәйендә үҙгәреүсән һанлы дивизиялар төркөмдәренә үҙгәртеләләр), дивизияларға (шулай уҡ ике полклы бригадалар) һәм берҙәм нумерациялы  себер һәм Урал ҡалалары исемле полктарға. Корпустарға штурм бригадалары бирелә (егерь батальондары), кадр бригадалары һәм башҡа частар.▼
 
▲1919 йылдың апрель аҙағында [[РККА-ның Көнсығыш фронты|ҡыҙылдарҙың Көнсығыш фронты]] шулай уҡ уңышлы һөжүм башлай.
.
▲ 1919 йылдың14 һәм 22 июлендәге бойороҡтарға ярашлы аҡтаҙың көнсығыш фронты өс айырылмаған армияларға бүленә - — А.  Н.  Пепеляев командованиеһы аҫтында 1-се, Н.  А.  Лохвицкий командованиеһы аҫтында 2-се (элекке Себер армияһынан) һәм  К. В. сахаров командаованиеһы аҫтында 3-се (элекке Көнбайыш); Ставканың үҙенә П.  А.  Беловтың Көньяҡ айырым армияһы һәм Урал айырым армияһы, шулай уҡ Семипалатинск районындағы Дала төркөмө, генерал Ионовтың Семиречье ғәскәрҙәре һәм эске партизандарға ҡаршы фронттар. Көнсығыш фронты армиялары корпустарға бүленәләр (1919 йылдың йәйендә үҙгәреүсән һанлы дивизиялар төркөмдәренә үҙгәртеләләр), дивизияларға (шулай уҡ ике полклы бригадалар) һәм берҙәм нумерациялы  себер һәм Урал ҡалалары исемле полктарға. Корпустарға штурм бригадалары бирелә (егерь батальондары), кадр бригадалары һәм башҡа частар.
 
1919 йылда Көнсығыш фронты составында  яугирҙар һаны 500 меңгә етә. 1919 йылдың 1 июленә ҡарата  ғәмәлдәге армияның һәм хәрби округтарының максималь һаны 19,6 мең офицер һәм чиновник һәм 416,6 мең һалдаттан артмай.  меңгә арта. Себер, Көнбайыш һәм көньяҡ армияларының фронт һыҙығында 94,5 мең штык, 22,5 мең ҡылыс, 8,8 мең ҡоралланмаған иҫәпләнә.  Техника составы: 1,4 мең пулеметтар, 325 орудиелар, 3 бронеавтомобиль, яҡынса 10 бронепоезд һәм 15 самолет.
 
Июлдә Урал казактары разъезды ВСЮР ғәскәрҙәре менән осраша. Кавказ армияһы командующийы генерал Врангель һәм уның штабы генерал Юзефович деникинға Екатеринослав - — Царицын рубежында нығынырға , Харьков тирәһендә 3 - — 4 кавалерия корпусын ҡыҙылдарҙың тылындаМәскәү йүнәлешендә  хәрәкәт итеү өсөн  һәм көнсығышта Урал армияһы менән берләшергә, Әстерхәнде баҫып алырға, Каспий флотилияһына Волгаға инергә мөмкинлек бирергә тәҡдим итәләр. Әммә был килеп сыҡмай һәм, Өфөнө алғандан һуң, ҡыҙылдарҙың Көнсығыш фронты уңышты үҫтерә һәм сентябрҙә Төркөстан менән ил үҙәгенең  бәйләнешен тергеҙә. 
 
Тиҙҙән ғәскәрҙәр етәкселеге юғары командующий  — хәрби министры генерал М.  К.  Дитерихсҡа күсә. Златоуст районында, Силәбе аҫтында һәм Тоболда эре ғәскәри операциялар үткәргәндән һуң  1919 йылдың октябрь башында Ставка ғәмәлдән сығарыла һәм ғәскәрҙәр менән идара итеү туранан-тура фронт командующийы штабы аша атҡарыла. Көньяҡ айырым армияһының ҡалдыҡтары   ҡабаттан булдырылған Ырымбур (командующийы генерал А.  И.  Дутов) армияһына индерелә. Ырымбур армияһы Төркөстанға сигенә.
 
1919 йылдың көҙө — -  1920 йылдың кышында Көнсығыш армияһының сигенгән саҡта 2-се һәм 3-се армияларының ҡалдыҡтары Читаға барып сығалар. Щеглов тайгаһындаҡы  ваҡиғаларға тиклем 2-се һәм 3-се армияларҙың дөйөм һаны100-120 мең кеше тәшкил итә һә шулай уҡ ҡасаҡтарҙың һаны. Урыҫ армияһы Красноярскиҙы ҡалдырғанынан һуң көнсығышҡа тик яҡынса 25 мең кеше генә бара. Дөйөм һаны күпкә ҙурыраҡ булыуына ҡарамаҫтан Иркутск тирәһендә армияла 5 -6−6 мең яугир ғына иҫәптә бул. Байкал аша  26 мең кеше үтә, ә Читаға тик 15 мең кеше барып етә.
 
Байкал аръяғында 1920 йылдың февраль уртаһында генерал Семенов Юғары командующий һәм хөкүмәт башлығы булып китә. Көнсығыш фронтының өс корпусынан 1920 йылдың 20 февралендә Алыҫ көнсығыш армияһы ойошторола, ул артабан 1920 йылдың ноябрендә Приморьеға күсенә һәм шунда 1922 йылдың ноябренә тиклем көрәш алып бара.
 
1922 йылдың 2 ноябренә диңгеҙ юлы менән Владивостоктан һәм Көньяҡ Приморьенан  ҡытай сиктәре аша 20 меңгә тиклем кеше эвакуациялана, шул иҫәптән 14 меңгә тиклем хәрбиләр. Шулай уҡ Көньяҡ армияһы составынан яҡынса 10 мең кеше  Байкал аръяғынан 1920 йылдың авгусында китәләр һәм улар Приморьеға барып етмәйҙәр йәки Синьцзянға эләктеләр.
 
== Юғары баш командующийҙар ==
* генерал В.  Г.  Болдырев (1918 йылдың 24 сентябре  — 18 ноябре);
* адмирал А.  В.  Колчак (1918 йылдың 18 ноябре  — 1920 йылдың 4 ғинуары);
* генерал М.  Г. Семенов (1920 йылдың 4 ғинуарынан).
 
== Юғары баш командующийы штабы начальниктары ==
* С.  Н.  Розанов (1918 йылдың 25 сентябре  — 18 ноябре );
* Д.  А.  Лебедев (1918  йылдың 21 ноябре  — 1919 йылдың 9 авгусы);
* М.  К.  Дитерихс  (1919 йылдың 10 авгусы  — октябре).
 
== Фронт баш командующийҙары ==
*  М.  К. Дитерихс  (1919 йылдың 20 июне  — 4 ноябре );
* В.  К.  Сахаров (1919 йылдың  4 ноябре  — , декабре);
* В.  И.  Оберюхтин, врид (1919 йылдың 9-11 декабре);
* В.  О.  Каппель (1919 йылдың 11 декабре  — 1920 йылдың 25 ғинуары);
* С.  Н.  Войцеховский (1920 йылдың 25 ғинуары  — 20 феврале);
 
== Фронт штабы начальниктары ==
* полковник Н.  Д. Сальников (1919 йылдың 19 июне  — 30 сентябре);
* ген.-майор П.  Ф.  Рябик (1919 йылдың 2 октябрь  — ноябрь  8);
* ген.- майор В.  И.  Оберюхтин  (1919 йылдың 8 ноябре  — 9  декабре);
* ген.-майор Б.  П. Богословский Богословский (1919 йылдың 9 декабре  — 1920 йылдың 5 ғинуары);
* ген.-майор С.  А.  Щепихин (1920 йылдың 27 ғинуары  — 20 феврале).
 
== Әҙәбиәт ==
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Урыҫ_армияһының_Көнсығыш_фронты» битенән алынған