== Тарих ==
Комиссия 1735 йылдың 13 авгусында булдырыла һәм ошо йылдан алып Башҡортостан менән идара итеүҙең төп органы булып китә. Уның ҡарамағында шулай уҡ Астрахань һәм [[Ҡазан губернаһы|Ҡазан губерналары]] була.
Генерал-майор А. И. Румянцев (1735-17361735—1736), М. С. Хрущев (1736-17371736—1737), Л. Я. Соймонов (1737-17421737—1742) начальниктары була. Штаб-фатиры [[Минзәлә]] ҡалаһында урынлаша.
Башҡорт һәм [[Ырымбур экспедицияһы|Ырымбур комиссиялары]] (штабы [[Өфө]] ҡалаһында була) ғәҙәттән тыш хәлдә коалицион хөкүмәте ролен башҡарырға тейеш була. Бынан тыш, комиссия административ, дипломатик, хәрби һәм иҡтисади- — сәйәси функциялар башҡара.
1736 йылдың 11 феврале Указдарына ярашлы урыҫ халҡы иҫәбен алыу ғәмәлгә ашырыла, шулай уҡ башҡорттарҙың да иҫәбен алыу буйынса саралар күрелә.
[[1737 йыл|1737 йылдың]] 14 июлендә Башҡорт комиссияһы һәм ЫрымбургЫрымбур экспедицияһының уртаҡ кәңәшмәһендә тураһында ҡарар ҡабул ителә. Атап әйткәндә, башҡорттарҙың һайлап ҡуйылған старшиналары Өфө властары тарафынан тәғәйенләнгәндәргә алмаштырыла, йыйылыштарға, ([[Йыйын|йыйындарға]]) тыйыу индерелә. Шулай уҡ ҡорал яһау һәм тимерселек тыйыла. Башҡорт булмаған халыҡтарға төп халыҡҡа ата торған һәм башҡа төрлө ҡорал һатыуы тыйыла. Яһаҡ түләү һәм хөкөм үҙәктәре итеп , Өфөнән башҡа, [[Минзәлә]], Красноуфимск, УсаУҫы һәм [[Сыбаркүл (ҡала)|Сыбаркүл нығытмаһы]] билдәләнә.
1737 йылда Ырымбур экспедицияһын провиант һәм икмәк запастары менән тәьмин итеү өсөн [[Иҫәт провинцияһы]] булдырыла. Ихтилалдарҙы баҫтырғандан һуң Башҡорт комиссияһы баш күтәргән башҡорттарҙы массауи язалауын үткәреүе һәм ойоштороуы менән етәкселек итә<ref>[http://encycl.bash-portal.ru/orenburg.htm Статья " Башҡортостан:Ҡыҫҡаса энциклопедия]</ref>.
1742 йылда батша администрацияһы Башҡорт комиссияһының эше туҡтатылыуы һәм уның функцияларын Ырымбур коммиссияһына тапшырылыуы тураһында ҡарар ҡабул итә.
Архив материалдары буйынса генерал - — прокурор кенәз Н. Ю. Трубецкой Трубецкойҙың тикшереү комиссияһыкомиссияһындағы эшмәкәрлеге тураһында билдәле. Комиссия 1737—1741 йылдарҙағы башҡорт ихтилалын баҫтырған саҡта генерал Л. Я. Соймоновтың саманан тыш ҡанһыҙлығын һәм Өфө провинцияһы администрацияһының, обер - — комиссар П. Д. Аксаковтың енәйәттәрен һәм башҡа эштәрҙе тикшерә.
== Әҙәбиәт ==
|