Ибраһим: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Ryanag (фекер алышыу | өлөш) →Преамбула: ҡалып |
Aprilbot (фекер алышыу | өлөш) ә clean up, replaced: == Шулай уҡ ҡара == → == Шулай уҡ ҡарағыҙ == using AWB |
||
78 юл:
=== Ҡәнғәнгә күсеү ===
''Ивримдар'' Ҡәнғәнгә килеп ингән сит халыҡ була һәм Ҡәнғәндең ерле халыҡтарына дине, көнкүреше һәм мәҙәниәте буйынса ят булып ҡала. Ысынлап та, Ибраһимға, бер яҡтан, Месопотамиялағы үҙ иленең мәҙәниәтенән тулыһынса ваз кисеү, икенсе яҡтан, ҡәнғәндәрҙең динен, ғөрөф-ғәҙәттәрен, йәшәү рәүешен ятһыныу хас. Ибраһимдың да, артабан уны улы менән ейәне — тәү аталар Исхаҡ менән Яҡуптың да — Ҡәнғәндә үҙ ер биләмәһе булмай һәм улар тулыһынса Ҡәнғәт ҡалаларының түрәләренән бойондороҡло була. Ул тирә-йүнендәге ҡәбиләләр менән араны боҙмай, әммә дингә, ғөрөф-ғәҙәттәренә, хатта ырыу сафлығына ҡағылышлы айырымлыҡты һаҡлай. Улы Исхаҡҡа кәләш табып алып ҡайтыу өсөн ҡолон Төньяҡ Месопотамияла йәшәгән туғандары яғына ебәрә.
Икенсе бер фараз буйынса, Ибраһим дәүере б.э.т. XXI—XX быуаттарға тап килә. Был фараз Өсөнсө Батшалар китабындағы мәғлүмәткә нигеҙләнгән (3Батш. 6:1), унда әйтелеүенсә, йәһүдтәрҙең Мысырҙан сығыуынан алып Сөләймәндең Ҡорамды төҙөй башлауына тиклем 480 йыл үткән. Библия йылъяҙмаһына нигеҙләнеп, Ибраһимдың Ҡәнғәндән б.э.т. 2091 йылдарҙа сығып китеүен иҫәпләп сығарырға була. Хәйер, күпселек тикшеренеүселәр фекеренсә, 480 йылға һуҙылған ваҡыт арауығы шартлы мәғәнәгә эйә булыуы ихтимал (ҡырҡар йылға 12 быуын). Бынан тыш, археологтар XXI—XX быуаттарҙа Ҡәнғән ерендә тәү аталар тураһындағы хикәйәттә телгә алынған ҡалалар булыуына дәлилдәр тапмаған.
Ҫерах ғаиләһенең Урҙан б.э.т. 1740 йылда, Бабил (Вавилон) хакимы Самсу-илунаға ҡаршы ихтилалды баҫтырған осорҙа, сығып киткәнлеге тураһындағы фекерҙәр ҙә йәшәй. Б.э.т. 1739 йылда был фетнәлә ҡатнашҡан Ур ҡалаһы Самсу-илуна ғәскәрҙәре тарафынан емертелә, халҡының күп өлөшө үлтерелә, ҡала оҙаҡ ваҡытҡа кешеһеҙ ҡала. Йәнә Урҙы «''Халдей Уры''» (Башл. 11:31) тип атау ҙа анахронизм булып тора, сөнки халдейҙар Бабилда тик б.э.т. 1100—1000 йылдарҙа ғына пәйҙә була. Күрәһең, ҡаланың былай тип аталышы Яңы Бабил (Халдей) династияһынан һуңғы батша Набонид (б.э.т. 556—539 йылдар) осоронда Урҙың сәскә атыуы менән бәйлелер һәм Ибраһим тураһындағы хикәйәткә лә килеп ингәндер.
== Сәнғәттә һәм әҙәбиәттә ==
114 юл:
{{иҫкәрмәләр|2}}
== Шулай уҡ
[[Авраамдың генеологик ағасы]]
|