Танау: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ZUFAr (фекер алышыу | өлөш) эске һылтанмалар ҡуйҙым |
Aprilbot (фекер алышыу | өлөш) ә clean up, replaced: == Шулай уҡ ҡара == → == Шулай уҡ ҡарағыҙ == using AWB |
||
1 юл:
[[Файл:Neus1.jpg|мини|295x295пкс|Кеше танауы]]
'''Танау''' — кеше йөҙөндәге йә хайуан моронондағы тын алыуҙа, еҫ һиҙеүҙә ҡатнашҡан өлөшө.
[[Ҡоштар]]ҙың тын юлы томшоғонда, суҡыш өҫтөндә урынлашҡан.
== Хайуандарҙың танауы ==
[[Ер-һыу хайуандары|Амфибия]] һәм ике төрлө тын алыусыларҙың тын юлы бер төрлөрәк булһа ла, һәр ҡайһыһының үҙенсәлеге бар.
[[Һөйрәлеүселәр|Һөйрәлеүсе хайуандарҙың]] танау ҡыуышлығы күпкә ҙурыраҡ. Мәҫәлән, крокодилдың томшоғо оҙон, был уға яртылаш һыу аҫтында тын алырға мөмкинлек бирә.
15 юл:
== Кешенең танауы ==
[[Файл:Illu_nose_nasal_cavities.jpg|мини|333x333пкс|Танау төҙөлөшө]]
Йөҙҙәге танауҙың төбө, һырты, осо, япраҡтары була. Ул танау һөйәгенән, кимерсәктәрҙән төҙөлгән.
Танау ҡыуышлығының анатомияһы бик ҡатмарлы. Уның дүрт бүлемен билдәләйҙәр: сикәләре (латераль), эске (медиаль), өҫкө һәм аҫҡы.
== Антропологияла танауҙың әһәмиәте ==
Танауҙың күләме һәм формаһы антропологияла кешенең ниндәй расаға ҡарауын, йәшен, енесен, шәхсилеген билдәләүсе мөһим күрһәткес булып тора.
=== Танау билгеһе ===
Расаны танауҙың күләме (оҙонлоғо һәм киңлеге) генә түгел, уларҙың бер-береһенә ҡарата процент нисбәте күрһәтә.
Танау билгеһе (оҙонлоғоноң киңлегенә ҡарата процент нисбәте) төркөмдәр буйынса 60-тан 110-ға тиклем етә, шәхси осраҡта ул тағы ла киңерәк. Танау күрһәткесе өсөн түбәндәге рубрикация алынған:
30 юл:
* хамэриния — 85,0-99,9 (тәпәш киң);
* гиперхамэриния — 100-ҙән юғарыраҡ.
Лепториния йышыраҡ эскимостарҙа, европа төркөмөндә осрай. Киң танаулылар Африка пигмейҙарында, негр һәм малайзиялыларға хас. Ҡатын-ҡыҙҙарҙың танауҙары ирҙәрҙекенә ҡарағанда бәләкәй, әммә киңерәк була.
=== Танауҙың яраҡлашыуы һәм уның бурыстары ===
Антропологик әҙәбиәттә танауҙың климатҡа бәйлелеге билдәләнә: лепториния төрө һалҡын һәм ҡоро һауа шарттарында, хэмириния — эҫе һәмдымлы климатта таралған.
Танау һөйәгенең кешенең йөҙө төҙөлөшөндә ныҡ ҡалҡып тороуы уны башҡа приматтарҙан айырып, түбәндәге функцияларҙы башҡара:
44 юл:
* Рюноскэ Акутагава "Нос".
* [http://ec-dejavu.ru/n/Nose.html М. Бахтин. Карнавальные образы носа] // М., 1990.
* [http://ec-dejavu.ru/n/Nose.html#kabakova Г. Кабаков. Нос] // Славянские древности. Т. 3. М., 2004.
* Дмитрий Дмитриевич Шостакович — опера Нос.
* Эдмон Ростан — Сирано де Бержерак.
* [[Толстой Алексей Николаевич|А]] [[Толстой Алексей Николаевич|. Н.]] [[Толстой Алексей Николаевич|Толстой]] — "Золотой ключик, или Приключения Буратино".
== Шулай уҡ
* Оториноларингология
* Ринопластика
62 юл:
== Һылтанмалар ==
* {{Из БСЭ|заглавие=Нос (биол.)}}
* {{ВТ-ЭСБЕ|Нос и носовая полость}}(урыҫ.)
* [http://www.centrplastiki.ru/o_rhinoplast_s02.html Эстетический анализ пропорций наружного носа<br> ]
| |||