Ырымбур губернаһы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
әҮҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
44 юл:
}}
 
'''Ырымбур губернаһы (виләйәте)''' — [[XVIII быуат|XVIII]]—[[XIX быуат|XIX]] быуаттата [[Рәсәй империяһы]]ның административ берәмеге (өлкәһе); хәҙерге [[Ырымбур өлкәһе]], өлөшләтә [[Башҡортостан]] һәм [[Татарстан]] республикалары, [[Силәбе өлкәһе|Силәбе]], [[Ҡурған өлкәһе|Ҡурған]], [[Һамар өлкәһе|Һамар]], [[Һарытау өлкәһе|Һарытау]] өлкәләренә һәм [[Ҡаҙағстан]]дың [[Атырау өлкәһе|Атырау]] һәм [[Көнбайыш Ҡаҙағстан өлкәһе|Көнбайыш Ҡаҙағстан]] өлкәләренә тура килә. Үҙәге — [[Ырымбур]] ҡалаһы.
 
== Тарих ==
50 юл:
[[Көньяҡ Урал]] һәм тирә-яҡтары — [[башҡорттар]]ҙың борондан тыуған йорто; көнбайышыраҡ — [[татарҙар]] ере; башҡорт йортонан көньяҡ-көнсығыштағы далаларҙа [[ҡаҙаҡҙар]] күсмә тормош итә; Түбәнге [[Яйыҡ]] — [[нуғайҙар]] биләмәһе булараҡ билдәле.
 
[[XVII быуат|XVII]] быуаттыңтың икенсе яртыһынан алып Рәсәй империяһы Көньяҡ Уралда һәм тирә-яҡ төбәктәрҙә йоғонтоһон көсәйтә килә.
Төбәктәге тәүге [[урыҫтар]] [[Иван Грозный]]ҙың язаларынан ҡасып, Яйыҡ буйына күсеп килә. [[Пётр I]] Ырымбур ерҙәрен Рәсәй өсөн мөһим терәк майҙан, [[Урта Азия]]ға инер өсөн уңайлы ҡапҡа тип күрә. Хәйер, уның ниәттәре [[Анна Иоанновна]] осоронда ғына ғәмәлғә аша башлай. Төбәккә [[казактар]] күсереп ултыртыла, башҡорт менән ҡаҙаҡ ерҙәре араһында ҡәлғә һыҙаты төҙөлә.
 
[[1744]] йылда Ырымбур губернаһы ойошторола; [[1752]] йылға уға Әстрәхән губернаһынан Гурьев ҡаласығы, [[1773]] йылда [[Ҡазан губернаһы]]нан [[Һамар]] ҡалаһы ҡушыла.
 
[[1775 йыл]] йылыңың октябренә торошлоҡарата губерна түбәндәге өс провинциянан тора
<ref>[http://geo.1september.ru/view_article.php?ID=200101502 Изменение административно-территориального деления России за последние 300 лет]</ref>:
* [[Ырымбур провинцияһы]]
107 юл:
| 1
| [[Верхнеурал өйәҙе]]
| [[Верхнеурал]] (11  095 кеше)
| style="text-align:right" |43  768,5
| style="text-align:right" |223  245
|-
| 2
| [[Ырымбур өйәҙе]]
| [[Ырымбур]] (72  425 кеше)
| style="text-align:right" |32  691,1
| style="text-align:right" |555  653
|-
| 3
| [[Орск өйәҙе]]
| [[Орск]] (14  016 кеше)
| style="text-align:right" |40  806,5
| style="text-align:right" |206  944
|-
| 4
| [[Троицк өйәҙе]]
| [[Троицк]] (23  299 кеше)
| style="text-align:right" |20  551,1
| style="text-align:right" |201  231
|-
| 5
| [[Силәбе өйәҙе]]
| [[Силәбе]] (19  998 кеше)
| style="text-align:right" |28  893,7
| style="text-align:right" |413  072
|}