Бөтә башҡорт ҡоролтайҙары: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ә clean up, replaced: {{примечания → {{иҫкәрмәләр using AWB
1 юл:
'''Бөтә башҡорт ҡоролтайҙары''' — 1917 йылдағы революциялар осоронда үткән [[Ырымбур]], [[Пермь губернаһы|Пермь]], [[Һамар губернаһы|Һамар]], [[Өфө губернаһы|Өфө]] һәм башҡа губерна [[башҡорттар|башҡорттарының]]ының съездары. Улар башҡорт халҡының милли үҫешенең артабанғы стратегияһын билдәләгән.
[[Файл:Всебашкирский съезд.jpg|thumb|270пкс|III Бөтә башҡорт ойоштороу ҡоролтайы делегаттары . Ырымбур. 8—20 декабрь 1917.]]
Ҡоролтайға башҡорттар күпселекте тәшкил иткән волостарҙан икешәр делегат һайланған. Ҡоролтайҙарҙа крайҙың башҡа милләт вәкилдәренә ҡатнашыу рөхсәт ителгән.
 
== I Бөтә башҡорт ҡоролтайы ==
1917 йылдың 20-27 июлендә [[Ырымбур]]ҙа үткән Бөтә башҡорт ҡоролтайында, [[Өфө губернаһы|Өфө]], [[Ырымбур губернаһы|Ырымбур]], [[Һамар губернаһы|Һамар]], [[Пермь губернаһы|Пермь]] һәм [[Силәбе губернаһы|Силәбе губерналары]] 70 тирәһе вәкил ҡатнаша. Унда [[Башҡорт милли хәрәкәте|милли хәрәкәтенең]] Башкурдистан автономияһы өсөн йүнәлеш ала.
 
Ҡоролтай 6 кешенән торған ([[Манатов Шәриф Әхмәтйән улы|Ш. Манатов]], Г. Мутин, [[Мутин Илдархан Ибраһим улы|И. Мутин]], [[Мерәҫов Сәғит Ғөбәйҙулла улы|С. Мерәҫов]], [[Ҡыуатов Усман Мөхәмәтғәлим улы|У. Ҡыуатов]], [[Йомағолов Харис Йомағол улы|Х. Йомағолов]]) [[Башҡорт Хөкүмәте|Башҡорт үҙәк (өлкә) шураһын (советын)]] һайлай. Бирелгән тауыштар буйынса Шәриф Манатов алға сыға һәм уны шураның беренсе рәйесе итеп һайлайҙар.
13 юл:
 
== II Бөтә башҡорт ҡоролтайы==
II Бөтә башҡорт ҡоролтайы 1917 йылдың 25-29 авгусында Өфөлә үтә. Унда йөҙгә яҡын делегат ҡатнашҡан. Ҡоролтай ҡабаттан Рәсәйҙең федератив-демократик ҡоролошло булырға тейешлелеген билдәләй һәм Шураны ҡабаттан һайлай:уның составы 12 кешегә арта, Шураның рәйесе итеп ҡабаттан Ш. Манатов, ә урынбаҫары итеп [[Вәлидов Әхмәтзәки Әхмәтшаһ улы]] һайлана. Членами Шуро стали [[Таһиров]],[[Ғәбитов Хәбибулла Ғәбделҡаһир улы]], К. Кәрибов, А. Ғүмәров, Ғ. Хәсәнов, [[Смаҡов Муса Ғәтиәтулла улы]], Ф. Дәүләтшин, [[Ш. Бабич]], С. Атнағолов, С. Мерясов шура ағзалары, Ғ. Ғирфанов, [[Бикбов Юныс Юлбарыҫ улы]], Ш. Биҡҡузин, А. Әлимғолов кандидаттар булып китәләр. Ҡоролтай Башҡорт Хөкүмәтенең даими резиденцияһын [[Каруанһарай]]ҙа ([[Ырымбур]] ҡалаһында), уның секретариаттарын [[Өфө|Өфө]]лә ойоштора (секретариат башлығы — [[Әхмәҙуллин Фәтхей Әхмәҙей улы]]) һәм [[Силәбе]]лә (башлығы —Таһиров, Нуриағзам Таһирович. Ҡоролтайҙа башҡорттарҙың милли-территориаль автономияһын булдырыу мәсьәләһе күтәрелә: «Башҡорттар алдында милли-мәҙәни автономиянан тыш тағыла ауырыраҡ маҡсат- милли-территориаль автономияны тормошҡа ашырыу мәсьәләһе ҡуйыла»<ref name=kurultay2>[http://www.gsrb.ru/ru/about_parliament/parliamentary_museum/second_kurultai_august_25_30_1917/cultural_autonomy/ Из постановления II Областного съезда башкир «О национально-культурной автономии», г. Уфа, 25-30 августа 1917 г.]</ref>.
 
На съезде были приняты резолюции о национальном единстве башкир и об их социальном, культурном и политическом возрождении; о сохранности направления [[Башкирское национальное движение|Башкирского национального движения]] на создании ''национально-территориальной автономии''<ref>Делегаты [[Челябинский уезд|Челябинского уезда]] под руководством [[Курбангалиев, Мухаммед-Габдулхай|М.-Г. Курбангалиева]] высказывались за создание [[Национально-культурная автономия|национально-культурной автономии]]</ref> и уважения стремлений [[Татары|татар]] к созданию [[Национально-культурная автономия|национально-культурной автономии]] и др. Также на съезде были утверждены списки кандидатов в депутаты [[Всероссийское учредительное собрание|Всероссийского учредительного собрания]] от башкир Оренбургской, Пермской, Самарской и Уфимской губерний.
117 юл:
 
== Примечания ==
{{иҫкәрмәләр}}
{{примечания}}
 
== Ссылки ==