Мәндәр Ҡарабаев — версиялар араһындағы айырма

|оригинал имени ={{lang-ba|Мәндәр Ҡарабаев}}

'''Мәндәр Ҡарабаев''' ({{lang-ba|Мәндәр Ҡарабаев}} ([[?]]—[[1740]]) — [[ (1735—1740) йылдарҙағы]] башҡорт ихтилалы етәкселәренең береһе, [[Себер даруғаһы]] [[Дыуан (ырыуы)|Дыуан]] волосының башҡорт старшинаһы.

[[1735 йылдайыл]]да [[Ҡара-Табын]] волосы старшинаһы [[Йосоп Арыҡов]] менән берлектә Себер даруғаһы биләмәһендә баш күтәреүселәрҙең етәксеһе булып китә.

[[1737 йылдыңйыл]]дың яҙында [[Урта жуз]] ҡаҙаҡтары менән баш күтәреүсе башҡорттарға ярҙам күрһәтеү буйынса алып барылған һөйләшеүҙәрҙә ҡатнаша.

1737 йылдың март-июнь айҙарында уның ҡулы аҫтындағы баш күтәреүселәр отряды «тоғро» старшиналар Күҙәш Рахманғолов һәм [[Таймас Шәимов]] командаларына ҡаршы һуғыша.

1737 йылдың июнь аҙағы - — август баштарында уның отрядтары [[Бәпәнәй Төрөпбирҙин]], [[Төлкөсура Алдағолов]], Юлдаш Һөйәрембәтов һәм башҡалар етекселегендәге баш күтәргән башҡорттар менән берлектә [[Өфө]] һәм [[Исет]] провинцияларының [[Бөрө]], [[Ҡатай]] төрмәһе, [[Красноуфимск]]ҡәлғәһе, [[Көнгөр]], [[Оса (ҡалаһы)]] һәм башҡа ауыл-ҡалалар өсөн көрәшәләр.

[[1738 йылдыңйыл]]дың ғинуарынан Себер даруғаһы биләмәһе баш күтәреүселәрен етәкләй.

1738 йылдың авгусы урталарынан ҡайһы бер ихтилалсылар менән бергә генерал-лейтенант [[Соймонов, Леонтий Яковлевичҡа]] баш һалып, [[Табын]] ҡәлғәһенә килә.

[[1739 йылдыңйыл]]дың мартында Себер даруғаһы халҡы [[йыйын]] ойоштора һәм унда халыҡ иҫәбен алыуҙан баш тартыу буйынса ҡарар ҡабул итәләр, шулай уҡ батша властарының башҡа ҡарарҙарын үтәүҙән баш тартыу тураһында ла килешәләр. Йөҙ башы Сибекәй Ҡыҙрәков ошо хаҡта былай тип яҙа: ''«…Әйле волосынан башҡорт Алайҙыйәнғол халыҡ иҫәбен алыу буйынса старшиналарға һәм халыҡтың хөрмәтле кешеләренә килде. Ундағы старшиналар Мырҙалар волосының Мәте тигән ауылында йыйылдылар. Атап әйткәндә, был 2-3 көнлөк кәңәшмәлә Дыуан волосының Мәндәр, Әйле волосының Сурашмулла, Кәртә-Таулы волосының Стайғол һәм башҡа ауылдарынан 30-лап хөрмәтле кешеләре йыйылды. Улар халыҡ иҫәбен алыусы офицерҙарҙың ҡайҙа һәм ҡасан булырын әйттеләр, кешеләрҙе үҙҙәренең мөлкәтен, мал-тыуарын урыҫтарға кире бирҙертмәҫ өсөн, иҫәп алдыртмаҫҡа кәңәш иттеләр.»''<ref>{{статья

[[1739 йылдыңйыл]]дың көҙөндә Алландығол Ҡотлоғужин [[Ҡараһаҡал]] һәм Йәрмөхәмәт Хаджиев менән бергә яңы ихтилалдың етәкселәре булып китә.

[[1740 йылдыңйыл]]дың ғинуарынан уның етәкселегендәге баш күтәреүселәр отряды Себер даруғаһы, ә 1740 йылдың май айынан  [[Ноғай даруғаһы]] биләмәләрендә «тоғро» старшиналар командаларына һәм Л. Я. Соймонов командалығындағы батша ғәскәрҙәренә ҡаршы көрәшә.

1740 йылдың 3 июнендә [[Тубыл]] йылғаһы буйында Я. Павлуцкий етәкселегендәге батша ғәскәре менән алышта һәләк була.

* ''[[Аҡманов, Ирек Гайса улы|Аҡманов И. Г.]]'' XVII XVIIбыуатта быуатта -— XVIII быуаттың беренсе яртыһында Башҡортостан Рәсәй дәүләте составында. Свердловск, 1991.

== ИҫкәрмәИҫкәрмәләр ==

== ҺылтанмаҺылтанмадар ==