Александр I һәйкәле (Таганрог): өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Таңһылыу (фекер алышыу | өлөш) "{{Другие значения|Памятник Александру I}} {{Памятник |Русское название = Але…" исемле яңы бит булдырылған |
Таңһылыу (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
26 юл:
== Үҙенсәлекле һәйкәлдең һүрәтләмәһе ==
Аҡ юлаҡлы һоро граниттан эшләнгән бейек ҙур пьедесталдә императорҙың бөтә кәүҙәһенең бронза һыны баҫып тора. Уға биш һикәлтәле баҫҡыс илтә. АлександрI, генераль мундире һәм һалынып төшөп торған плащ кейгән, борғоланған йыланды ғорур рәүештә аяғы менән иҙә<ref name="Музей под открытым небом — С. 31-34" />. Был уның Наполеонды еңеүен символлаштырған кинәйәле һүҙ. Һул ҡулы менән батша шпага һабын тотоп тора, ә уң ҡулында Рәсәй империяһының ҡанундар йыйынтығы. Уның аяҡ аҫтындағы ҡанатлы фәрештәләр АлександрI-нең «фәрештә кеүек» характерын символлаштыра. Скульптура
Һәйкәл пьедесталының алғы йөҙөндә яҙыу уйып яҙылған:
{{цитата|<center>
34 юл:
'''1830'''<br />'''
}}
Таганрогтағы Мартос ижад иткән Александр I һәйкәленең моделе [[Санкт-Петербург]]тың Дәүләт Рус музейы экспозицияһына ҡуйылған<ref>[http://www.rusmuseum.ru/collections/sculpture/xviii_xx/ Русский музей<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>.
== Таганрогта монументты төҙөү тарихы ==
Монумент Иерусалим майҙанының уртаһында, Иерусалим грек Алескандр-Невский монастыре ҡаршыһында ҡуйыла.
Александр I-нең ҡутарып алынған һәйкәле урынына Граждандар һуғышы ҡатнашсыһы Дышловой Трофим Ивановичтың ҡәберен урынлаштыралар. Һуңғараҡ Дышловойҙың ҡәберлеген Горький исемендәге паркка, ә унан аҙаҡ ҡаланың иҫке зыяратына күсерәләр, ул әле лә ошо зыяратта тора.
== Һәйкәлде тергеҙеү ==
1998 йылда, Таганрогтың 300-йыллығына, һәйкәлде яңынан тергеҙергә ҡарар ителә. Проектты коммерция структураһы - «Российский кредит» банкының Таганрог филиалы уның идара итеүсеһе Г. А. Павленко исеменән финанслай. Һәйкәлдең күсермәһе ҡайһы бер үҙгәртеүҙәр менән [[Санкт-Петербург]]та һаҡланып ҡалған һыҙым буйынса эшләнә<ref name="Люци М.">''Люци М.'' [http://www.xn--80aaib3cgnl.su/44-pamyatnik-aleksandru-i.html Памятник Александру I] // Таганрог.Su. — 2009. — 30 июля.</ref>. Тергеҙелгән һәйкәл 1998 йылдың 11 сентябрендә тантаналы асыла. Урындағы казактар һәм ҡала администрацияһы ҡатнашлығында ҙур митинг ойошторола. Хәҙерге монумент майҙандың уртаһынан ситкәрәк, торлаҡ йорттарға яҡыныраҡ күсерелгән булып сыға. Бер нисә йылдан һуң бүкәндәрҙәге сынйырҙар тергеҙелә, был һәйкәлгә тулы монументаллек бирә.
▲Мысль о сооружении памятника возникла сразу же после кончины Александра I в Таганроге в [[1825 год]]у<ref name="По ладоням твоих площадей — С. 60-64">''[[Киричек, Маргарита Сергеевна|Киричек М. С.]]'' По ладоням твоих площадей. — Таганрог: Лукоморье, 2007. — С. 60-64. — ISBN 978-5-902450-13-9.</ref>. Просьба таганрожцев была уважена новым императором [[Николай I|Николаем I]]. Тем более, что согласие составить проект монумента дал сам прославленный скульптор, ректор Академии художеств [[Мартос, Иван Петрович|И. П. Мартос]]<ref name="По ладоням твоих площадей — С. 60-64" />.
Яңы эшләнгән скульптурала постаменттан йылан алына, проектты эшләүселәр, Наполеон баҫып инеүе беҙҙән бик алыҫта ҡалған ваҡиға, шуға күрә уның тураһында хәтерләтеү художестволы образға тәбиғи тура килеп тормай тип иҫәпләйҙәр<ref name="Люци М." />. Также из скульптурной композиции исчезли купидоны<ref name="Люци М." />.
▲В конце 1920-х годов памятник Александру I демонтировали и перевезли во двор дворца Александра I.<ref>''Орлов Г. Н., Найговзин Л.И., Цымбал А.А.'' Памятники архитектуры, истории и культуры Таганрога на старых открытках и фотографиях. — Таганрог: Лукоморье, 2004. — С. 64. — ISBN 5-901565-11-8.</ref>. В [[1932 год]]у по постановлению Таганрогского горсовета памятник отправлен в Ростов-на-Дону, где был перелит «на нужды советской промышленности».
<gallery>
Image:Alexander I Monument 1907.jpg|
Image:Martos Taganrog.jpg|
Image:Bank Ros Credit.jpg|"Российский Кредит" Банкы Идараһы Рәйесенә мөрәжәғәт
Image:Major letter.jpg|Һәйкәлде килтергәндә теркәп ебәрелгән хат
</gallery>
==
* [http://pangorod.ru/maps/posmotret-gorod/pamjatnik-aleksandru-i.html Памятник Александру I на сайте «Виртуальный гид»]
==
{{примечания}}
[[Категория:
[[Категория:
[[Категория:
[[Категория:
|