Әләддин: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Gulgina (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
Gulgina (фекер алышыу | өлөш) |
||
19 юл:
Әләддин (шулай уҡ '''Әлә әд-Дин'''<ref name="orig">{{cite web|url=http://www.lib.ru/TALES/1001NIGHT/ad-din.txt|title=Тысяча и одна ночь. Рассказ про Ала Ад-Дина и волшебный светильник|publisher=[[Библиотека Максима Мошкова]]|accessdate=2009-11-18|archiveurl=http://www.webcitation.org/66q6KqFuH|archivedate=2012-04-11}}</ref>, {{lang-ar|علاء الدين}}, ''ʻAlāʼ ad-Dīn'', {{lang-zh|阿拉丁}}) — «[[Тысяча и одна ночь|Мең дә бер кисә]]» йыйынтығына ингән киң билдәле ғәрәп әкиәттәренең береһенең төп геройы. Ҡайһы бер ғалимдар фекеренсә, был әкиәт тәү башта йыйынтыҡҡа инмәгән булған, ә һуңынан көнбайыш үҙенсәлектәренә эйәреү һөҙөмтәһендә килеп сыҡҡан<ref>{{cite web|url=http://www.newsru.com/cinema/06oct2004/noch.html|title=Восстановлен оригинал «Тысячи и одной ночи»: в нем больше нет Аладдина и Синдбада|date=6 октября 2004 года|publisher=[[NEWSru.com]]|accessdate=2009-11-18|archiveurl=http://www.webcitation.org/66q6LL3Fp|archivedate=2012-04-11}}</ref>.
Йөкмәткеһе [йәшерергә]
1 Әкиәттең Европаға килеүе
1.1 Антуан Галлан
1.2 Табыу һәм тәржемә итеү тарихы
1.3 Төп нөсхә булыуына шикләнеүҙәр
2 Йөкмәткеһе
3 Әләддин тураһында әкиәт театрҙа һәм кинола
4 Иҫкәрмәләр
5 Һылтанмалар
1.1 Антуан Галлан
«Мең дә бер кисә»нең беренсе тәржемәһен баҫтырыусы Галлан, Әләддин[3] хаҡындағы әкиәтте лә унда индерә, әммә был әкиәт бер ғәрәп ҡулъяҙмаһында ла, баҫмаһында ла юҡ, шул айҡанлы Галлан оҙаҡ ваҡыт ялғанлыҡта ғәйепләнә [4]. Тәржемәсенең көндәлегендә яҙылғанса, Галлан был әкиәтте инглиз сәйәхәтсеһе Пол Лукас тарафынан Парижға Халебтан килтерелгән сүриә һөйләүсеһе Ханнанан ишеткән. Галлан көндәлегендә «Әләддин»де 1709-1710 йылдарҙың ҡышында тәржемә итеүе тураһында белдерә. Был әкиәтте ул «Мең дә бер кисә» баҫмаһының IX һәм X томдарына индерә.
'''Табыу һәм тәржемә итеү тарихы'''
Юл 45 ⟶ 58:
Ошо фактҡа таяныпмы, әллә Галландың үлеменән һуң уның архивында ла, бүтән ерҙә лә «Әләддин»дең ғәрәп телендәге нөсхәһе табылмағанғамы, әкиәттең дөрөҫ булыуына ҡайһы бер тикшеренселәр шик белдерәләр. Улай ғына түгел — был әкиәт ул ваҡытта билдәле булған «1001 кисә» ҡулъяҙмаларында ла булмай. Шуға күрә, был һәм бер нисә башҡа әкиәтте Галлан үҙенең Көнсығыш ғәрәптәренең тормошон белеүе менән файҙаланып, үҙе уйлап сығарған һәм йыйынтыҡтың күләмен арттырыу өсн ҡушып ебәргән тигән тауыштар ишетелә башлай. Шуны ла билдәләп үтергә кәрәк, скептиктар Галландың әҙәби ялған ҡуллана алыуы хаҡында бер үк фекерҙә булһалар ҙа, нисә әкиәт уның ҡәләме менән яҙылыуы тураһында ҡараштары тап килмәй [10]. 2—3-тән башлап («Зейн Әл-Әснәм», «Йоҡлаусының уяныуы» һәм «Әләддин»), 282-нән башҡа бөтәһен дә Галлан үҙе уйлап сығарған тигәнгә тиклем [11]. Был фекер алышыуҙа профессор Генри Палмер бик һаҡ фекер йөрөтә, уның билдәләүенсә, «1001 кисә»нең бер нисә әкиәте фарсы тамырлы һәм киң билдәле Һарун-әр-Рәшит тураһындағы цикл менән бәйле булыуы мөмкин [12].
== Иҫкәрмәләр ==
| |||