Троя аты: өлгөләр араһындағы айырма

Троялылар һәм данаялылар араһындағы һуғыш Троя батшаһының улы Парис Спарта батшаһы Менелайҙың ҡатыны Еленаны урлауы арҡаһында килеп сыға. Менелай ир туғаны менән Ахея ғәскәре туплап, Парисҡа ҡаршы һөжүм башлай. [[Троя]]ны ҡамаһалар ҙа уңышҡа өлгәшә алмағас, [[ахея]]лылар хәйлә ҡора: улар ағастан ҙур итеп ат һыны эшләй ҙә, Троя диуарҙары янында ҡалдыралар. Үҙҙәре Троада йылғаһы буйлап сигенгән кеше булалар. Был хәйләне данаялыларҙың бик хәйләкәр башлығы [Одиссей|Одиссей]] уйлап сығарған тиҙәр, ә ат һынын [[Эпей]] эшләгән тип һанайҙар. Атты алиһә Илион Афинаһына бағышлаған булалар. .<ref>Стесихор. Разрушение Трои, фр. S105 Пейдж, ст.336; Еврипид. Троянки 511—550; Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека Э V 15; Дион. Троянская речь 121</ref>. Аттың ҡабырғаһына «ЭБыл [[бүләк]] Яу алиһаһеалиһәһе Афинаға ҡайтырға сыҡҡан данайлыларҙан» тип яҙылған була. Атты эшләр өсөн эллиндар Аполлондың изге урманынан мүшмел ағастарын ҡырҡып алалар (''краней''), Аполлонға ҡорбан килтереп ризалаталар һәм уға [[Карней]] исеме бирәләр<ref>Павсаний. Описание Эллады III 13, 5</ref> (ат был сделан из [[КСаған (ағас)|саған]]дан эшләнгән була<ref>Овидий. Ибис 569</ref>).

[[Лаокоонт]] исемле рухани был атты күргәс, данайлыларҙың хәйләкәрлеген белгәнгә күрә, былай тип әйтә: «Нимә генә булһа ла, хатта бүләк биреп торһа ла, данайлыларҙан ҡурҡығыҙ (һаҡланығыҙ)!» (''Quidquid id est, timeo Danaos et dona ferentes!''<ref>Вергилий. Энеида. II 49</ref>) һәм атҡа һөңгө һелтәй. Әммә тап шул мәлдә диңгеҙҙән ике ҙур йылан килеп сыға һәм Лаокоонт менән уның ике улын үлтерә, сөнки Посейдон илаһ үҙе Трояның емерелеүен теләгән. Троялылар, Лаокоонттың һәм күрәҙә [[Кассандра]]ның киҫәтеүенә ҡолаҡ һалмай, атты ҡалаға һөйрәп индерәләр. Вергилийҙың «Хатта бүләк килтерһә лә, данайлыларҙан ҡурҡығыҙ» тигән һүҙҙәре йыш ҡына латин телендә әйтелә («[[Timeo Danaos et dona ferentes|''Timeo Danaos et dona ferentes'']]»), ул инде әйтемгә әйләнгән."'''Троя аты'''" тигән фразеологизм да шунан килеп сыҡҡан: ул бүләк тигән булып йәшерен,[[КМәкерМәкер|мәкер]]ле ғәмәл ҡылыуға ҡарата әйтелә.

Ат эсендә 50 иң шәп яугир ултырған ("«Бәләкәй Илиада"»ла — 3000). Стесихор иһә 100 ти, икенселәр — 20 тип һанай<ref>Стесихор. Разрушение Трои, фр.199 Пейдж = Евстафий. Комментарий к «Одиссее» Гомера</ref>, Цец әйтеүенсә — 23, йәки 9 ғына яугир: [[Менелай]], [[Одиссей]], [[Диомед]], [[Ферсандр]], [[Сфенел Аргосский|Сфенел]], [[Акамант (сын Тесея)|Акамант]], [[Фоант (сын Андремона)|Фоант]], [[Махаон]] һәм [[Неоптолем]]<ref>Гигин. Мифы 108</ref>. Был исемдәрҙе шағир Арго Сакады атап сыҡҡан<ref>Афиней. Пир мудрецов XIII 610с // Стесихор. Фрагменты. Вестник древней истории. 1985. № 2. С.231</ref>. [[Афина]] дала героям [[Амброзия (мифология)|амброзию]]<ref>Трифиодор. Взятие Илиона 185</ref>.