Себер: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
354 юл:
 
1850-се йылдар уртаһында — XX быуат башында себер интеллигенцияһы араһында үҙидаралыҡты киңәйтеүгә йүнәлтелгән йәмәғәт-сәйәси ағым эш иткән. Был хәрәкәт СССР тарҡалғандан һуң яңынан тергеҙелгән.<ref>{{Книга|автор=Головко В. В. Социал. Т. 1. Начала социогармоники. - Томск, 2007 // XX быуаттың 90-сы йылдарынан башлап ҡайһы бер аҡыл эйәләре һәм сәйәсмәндәр Рәсәйҙең административ баш ҡалаһын, үҙен сарыф иткән һәм Рәсәйгә түгел, ә үҙе өсөн генә эшләгән Мәскәүҙән - илдең географик үҙәге булған - Көнбайыш Себерҙең көньяғына күереү тураһында һүҙ алып бара. Был төҙөлөшкә, транспортҡа, элемтәгә һ. б. заказдарға юл асыр һәм үҙенең артынан Себерҙе генә түгел, ә бөтөн илдең үҫешен алға «тартыр». Был идея кескәй генә «арзан» яңы баш ҡаланы картала Новосибирск – Томск – Кемерово ҡалалары сигендә төҙөргә тәҡдим иткән В.В. Головко хеҙмәттәрендә иң ҙур нигеҙләнешкә эйә// Управление общественными и экономическими системами. Орел, 2009. № 1|заглавие=|ответственный=|издание=|место=|издательство=|год=|страницы=|страниц=|isbn=|isbn2=}}</ref> <ref>{{Книга|автор=Головко В. В. Не будь на то Господней воли: Научная публицистика в жанре фельетона, порой памфлета. - Томск, 2012. - 66 с. // Управление общественными и экономическими системами. Орел, 2012. № 1]|заглавие=|ответственный=|издание=|место=|издательство=|год=|страницы=|страниц=|isbn=|isbn2=}}</ref>
 
== Экологияһы ==
 
Рәсәйҙең экологик яҡтан иң бысраҡ ҡалаларының (иң ҡурҡынысын, Норильск ҡалаһын индереп) күпселеге Себерҙә урынлашҡан. Региондың алты ҡалаһы — Новокузнецк, Ангарск, Омск, Красноярск, Братск һәм Новосибирск — атмосфераға выбростарҙы 12 миллионлы Мәскәү ҡалаһынан күберәк сығара. Экологик неблагополучиеның төп сәбәбе — 1950—1960-сы йылдарҙан себер ҡалаларында гигант «бысраҡ» производстволар — металлургия, йылылыҡ энергетикаһы, целлюлоза сәнәғәтен - урынлаштырыу. 1970-се йылдарҙан уҡ регион ҡалаларында тәүлеккә уртаса 3,7 тонна сәнәғәт ҡалдыҡтары бүленеп сыға ине, сағыштырыу өсөн - Рәсәйҙең үҙәк ҡалаларында тәүлегенә 0,7 тонна выбросов<ref>{{cite web|url=http://expert.ru/siberia/2011/27/deologiya-chistogo-goroda/|title=Идеология чистого города }}</ref>. Әммә Себерҙең сәнәғәт үҙәктәренән алыҫ байтаҡ өлөшөндә яҡшы экологик обстановка һаҡлана, һәм был регион тәбиғәтенең күп өлөшө тейелмәгән булыуына бәйле.
[[Файл:Industry in Novokuznetsk.jpg|thumb|225пкс|Новокузнецк ҡалаһы сәнәғәт зонаһы күренеше]] [[Файл:Кемерово.jpg|thumb|225пкс|Вид на промзону Кемерово ҡалаһы сәнәғәт зонаһы күренеше]]
 
== Иҫкәрмәләр ==
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Себер» битенән алынған