Нәзиров Ромэн Ғафан улы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
күренеште төҙәтеү, ҡалып
1 юл:
{{Учёный
{{Ғалим|Имя=Нәзиров Ромэн Ғафан улы|Изображение=nazirov.jpg|Дата рождения=04.02.1934|Дата смерти=16.01.2004|Место рождения=[[Харьков]]|Место смерти=[[Өфө]]<nowiki></table>|Гражданство=СССР, РФ|Научная сфера=әҙәбиәт|Место работы=[[Башкирский государственный университет|Башҡорт дәүләт университеты]]|Учёная степень=[[Доктор филологических наук|филология фәндәре докторы]]}}'''Нәзиров Ромэн Ғафан улы''' (04.02.1934, Харьков — 16.01.2004, Өфө) — филология фәндәре докторы, профессор, мәшһүр әҙәбиәт белгесе, «Ф. М. Достоевскийҙың ижади принциптары» монографияһының, шулай уҡ фольклор мотивтары тарихы һәм  XIX быуаттағы рус әҙәбиәте поэтикаһының төрлө аспекттары буйынса бер нисә тиҫтә мәҡәләнең авторы. 
|Имя = Нәзиров Ромэн Ғафан улы
|Оригинал имени =
|Изображение = nazirov.jpg
|Дата рождения = 04.02.1934
|Место рождения = [[Украина ССР-ы]]ның {{ТУ|Харьков|Харьковта}} ҡалаһы
|Дата смерти = 16.01.2004
|Место смерти = [[Башҡортостан Республикаһы]] {{ВафатБулыуУрыны|Өфө|Өфөлә}} ҡалаһы
|Гражданство = {{USSR}} → {{RUS}}
|Научная сфера = [[әҙәбиәт]]
|Место работы = [[Башҡорт дәүләт университеты]]
|Учёная степень = {{Учёная степень|доктор|филологических наук}}&nbsp;([[1995]])
|Научное звание = профессор
|Альма-матер = [[Башҡорт дәүләт университеты]]
|Научный руководитель =
|Знаменитые ученики =
|Известен как =
|Сайт =
|Викитека =
|Викисклад =
}}
 
{{Ғалим|Имя='''Нәзиров Ромэн Ғафан улы|Изображение=nazirov.jpg|Дата''' рождения=04.02.1934|Дата смерти=16.01.2004|Место рождения=([[Харьков4 февраль]]|Место смерти=[[Өфө1934]]<nowiki></table>|Гражданство=СССР, РФ|Научная сфера=әҙәбиәт|Место — работы=[[Башкирский16 государственный университет|Башҡорт дәүләт университетығинуар]]|Учёная степень=[[Доктор филологических наук|филология фәндәре докторы2004]]}}'''Нәзиров Ромэн Ғафан улы''') (04.02.1934, Харьков — 16.01.2004, Өфө) — филология фәндәре докторы, профессор, мәшһүр әҙәбиәт белгесе, «Ф.  М.  Достоевскийҙың ижади принциптары» монографияһының, шулай уҡ фольклор мотивтары тарихы һәм  XIX быуаттағы рус әҙәбиәте поэтикаһының төрлө аспекттары буйынса бер нисә тиҫтә мәҡәләнеңмәҡәлә авторы. 
 
== Биографияһы ==
Йәш сағында тарихсы булырға хыяллана. 1952 йылда Ленинградтағы А. И. Герцен исемендәге Дәүләт педагогия институтының тарих факультетына инеү өсөн имтихандарҙы уңышлы тапшыра. Анкетаһында атаһы Ғаффан Шәмғүн улы Нәзировтың репрессияланыуын йәшермәй яҙа, һәм уға имтиханда алынған «отлично» билдәләре лә ярҙам итмәй: Ленинград институттарына егетте ҡабул итмәйҙәр.
Йәш сағында тарихсы булырға хыяллана. 1952 йылда Ленинградтағы А. И. Герцен исемендәге Дәүләт педагогия институтының тарих факультетына инеү өсөн имтихандарҙы уңышлы тапшыра.  Р. Ғ. Нәзиров анкетаһында атаһы Ғаффан Шәмғүн улы Нәзировтың  репрессияланыуын йәшермәй яҙа, һәм уға имтиханда алынған отлично билдәләре лә ярҙам итмәй: Ленинград институттарына егетте ҡабул итмәйҙәр. 1953 йылда Р. Ғ. Нәзиров К. А. Тимирязев исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия институтының тарих-филология факультетына инә. Уны 1957 йылда тамамлай, Башҡортостандың Ауырғазы районында ауыл мәктәбендә уҡытыусы булып эшләй,  Өфөлә нәшер ителгән «Ленинец» гәзитендә хеҙмәт итә. 1962—1965 йылдарҙа  — МДУ-ның рус әҙәбиәте кафедраһында аспирантурала уҡый; 1966 йылда «Ф. М. Достоевскийҙың 1859—1866 йылдарҙағы әҫәрҙәрендә социаль һәм этник проблематика» тигән темаға кандидатлыҡ диссертацияһын яҡлай. Ғалим ҡырҡ йылға яҡын Башҡорт дәүләт  университетында эшләй. 1992 йылдан Башҡорт дәүләт университетының рус әҙәбиәте һәм фольклоры кафедраһына етәкселек итә. Ғилми ҡыҙыҡһыныуҙар даирәһе: рус һәм сит ил әҙәбиәте, мифология, культурология. 1995 йылда “Рус прозаһында Пушкин һәм Гоголь традициялары. Фабулаларҙың сағыштырма тарихы” тигән темалы докторлыҡ диссертацияһын яҡлай. Университеттың «Кафедра» тигән күп тиражлы гәзитен нигеҙләй һәм уның тәүге мөхәррире була (ул саҡта «Знамя Октября» тип аталған гәзиттең беренсе һаны 1967 йылда донъя күрә). Р. Ғ. Нәзиров хеҙмәттәрендә киң күләмле проблемаларҙың ҡуйылышы — деталдәргә ифрат ентекле иғтибар менән, анализланыусы күренештәрҙең киң солғаныуы үтә теүәллек, афоризмдарға хас булғанса формулировкалар аныҡлығы менән  ҡушылып  килә. Ғалимдың һоҡланғыс эрудицияһы уға фольклор сығанаҡтарынан алып ХХ быуаттағы әҙәби күренештәргә тиклем һәммәһен иркен һәм тәбиғи күҙәтеүҙә тоторға мөмкинлек бирә. Ғалимдың вафатынан һуң уның ҡайһы бер әҙәби әҫәрҙәре, лирик прозаһы, архивындағы ҡулъяҙмалары нәшер ителә. 
 
1953 йылда Ромэн Нәзиров [[К. А. Тимирязев исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия институты]]ның тарих-филология факультетына инә. Уны 1957 йылда тамамлай һәм [[Башҡорт АССР-ы]]ның [[Ауырғазы районы]]нда ауыл мәктәбендә уҡытыусы булып эш башлай, шунан һуң Өфөлә нәшер ителгән «[[Ленинец]]» йәштәр гәзитендә хеҙмәт итә.
== Төп хеҙмәттәре ==
Петербургская легенда и литературная традиция // Уч. зап. Башкирского ун-та. Вып. 80. Традиции и новаторство. Уфа, 1975;
 
1962—1965 йылдарҙа — [[Мәскәү дәүләт университеты]]ның рус әҙәбиәте кафедраһында аспирантурала уҡый; 1966 йылда «Ф. М. Достоевскийҙың 1859—1866 йылдарҙағы әҫәрҙәрендә социаль һәм этник проблематика» тигән темаға кандидатлыҡ диссертацияһын яҡлай.
Петр Верховенский как эстет // Вопросы литературы. 1979. № 10;
 
Артабанғы ҡырҡ йылға яҡын ғүмерен ғалим Башҡорт дәүләт университетында эшләүгә арнай. 1992 йылдан рус әҙәбиәте һәм фольклоры кафедраһына етәкселек итә.
Творческие принципы Ф. М. Достоевского. Саратов: Саратовский ун-т, 1982;
 
Ғилми ҡыҙыҡһыныуҙар даирәһе: рус һәм сит ил әҙәбиәте, мифология, культурология.
Пародии Чехова и французская литература // Чеховиана. Чехов и Франция. М.: Наука; Paris: Institut d’études Slaves , 1992. C. 48-56.
 
1995 йылда «Рус прозаһында Пушкин һәм Гоголь традициялары. Фабулаларҙың сағыштырма тарихы» тигән темалы докторлыҡ диссертацияһын яҡлай.
Русская классическая литература: сравнительно-исторический подход. Исследования разных лет: [сборник статей]/ Кол.авт. Башкирский государственный университет (Уфа). – Уфа: РИО БашГУ, 2005. — 208 с.
 
Университеттың «Кафедра» тигән күп тиражлы гәзитен нигеҙләй һәм уның тәүге мөхәррире була (ул саҡта «Знамя Октября» тип аталған гәзиттең беренсе һаны 1967 йылда донъя күрә).
О мифологии и литературе, или Преодоление смерти: статьи и исследования разных лет/ – Уфа: Уфимский полиграфкомбинат, 2010. — 408 с.
 
Р. Ғ. Нәзиров хеҙмәттәрендә киң күләмле проблемаларҙың ҡуйылышы — деталдәргә ифрат ентекле иғтибар менән, анализланыусы күренештәрҙең киң солғаныуы үтә теүәллек, афоризмдарға хас булғанса формулировкалар аныҡлығы менән ҡушылып килә. Ғалимдың һоҡланғыс эрудицияһы уға фольклор сығанаҡтарынан алып [[ХХ быуат]]тағы әҙәби күренештәргә тиклем һәммәһен иркен һәм тәбиғи күҙәтеүҙә тоторға мөмкинлек бирә. Ғалимдың вафатынан һуң уның ҡайһы бер әҙәби әҫәрҙәре, лирик прозаһы, архивындағы ҡулъяҙмалары нәшер ителә.
Подлинный смысл Поликратова перстня // Гуманитарные исследования в Восточной Сибири и на Дальнем Востоке. — 2010. — № 4. — С. 147—149
 
== Төп хеҙмәттәре ==
Сюжет как компромисс // Диалог. Карнавал. Хронотоп. — 2010. — № 1—2 (43—44). — С. 61—69.
* Петербургская легенда и литературная традиция // Уч. зап. Башкирского ун-та. Вып. 80. Традиции и новаторство. Уфа, 1975;
 
* Петр Верховенский как эстет // Вопросы литературы. 1979. №  10;
Избранные газетные рецензии /; сост. Борис Орехов. - Уфа : Вагант, 2011. —80 с.
* Творческие принципы Ф.  М.  Достоевского. Саратов: Саратовский ун-т, 1982;
 
* Пародии Чехова и французская литература // Чеховиана. Чехов и Франция. М.: Наука; Paris: Institut d’études Slaves , 1992. C. 48-56.
Эффект подлинности, или Самоотрицание авторства // Гуманитарные исследования в Восточной Сибири и на Дальнем Востоке. — 2011. — № 2. — С. 137—144.
* Русская классическая литература: сравнительно-исторический подход. Исследования разных лет: [сборник статей]/ Кол.авт. Башкирский государственный университет (Уфа). — Уфа: РИО БашГУ, 2005.  — 208 с.
 
* О мифологии и литературе, или Преодоление смерти: статьи и исследования разных лет/ — Уфа: Уфимский полиграфкомбинат, 2010.  — 408 с.
Герои раннего Гоголя // Литературная классика: публикации, комментарии, отражения. Сборник научных трудов. Под ред. С. С. Шаулова. — Уфа: Издательство БГПУ, 2012. — С. 17—24.
* Подлинный смысл Поликратова перстня // Гуманитарные исследования в Восточной Сибири и на Дальнем Востоке.  — 2010.  — №  4.  — С. 147—149
 
* Сюжет как компромисс // Диалог. Карнавал. Хронотоп.  — 2010.  — №  1—2 (43—44).  — С. 61—69.
Легенды о художниках : к постановке проблемы // Нева. - 2012. - № 2. - С. 190-201.
* Избранные газетные рецензии /; сост. Борис Орехов. - — Уфа : Вагант, 2011. —80 с.
 
* Эффект подлинности, или Самоотрицание авторства // Гуманитарные исследования в Восточной Сибири и на Дальнем Востоке.  — 2011.  — №  2.  — С. 137—144.
Международные литературные сюжеты и типы: словарь-справочник. –Уфа: РИЦ БашГУ, 2012. — 206 с.
* Герои раннего Гоголя // Литературная классика: публикации, комментарии, отражения. Сборник научных трудов. Под ред. С.  С.  Шаулова.  — Уфа: Издательство БГПУ, 2012.  — С. 17—24.
 
* Легенды о художниках : к постановке проблемы // Нева. - — 2012. - —  2. - — С. 190-201190—201.
Фабула о колдуне-предателе // Вопросы литературы. 2012. № 4.
* Международные литературные сюжеты и типы: словарь-справочник. –Уфа-Уфа: РИЦ БашГУ, 2012.  — 206 с.
 
* Фабула о колдуне-предателе // Вопросы литературы. 2012. №  4.
* Становление мифов и их историческая жизнь. - — Уфа: ГУП Полиграфкомбинат РБ, 2014. - — 292 с.
 
== Әҙәбиәт һәм һылтанмалар ==
* Назировский архив (сетевая коллекция опубликованных работ Р.  Г.  Назирова) http://nevmenandr.net/nazirov/
* Избранная библиография работ Р. Г. Назирова (под ред. Б. В. Орехова) // Диалог. Карнавал. Хронотоп. 2009. № 2 (42). — С. 162—169. http://nevmenandr.net/personalia/nazirov_biblio.pdf
 
Избранная* библиографияБиблиография работгазетных статей Р.  Г.  Назирова (под редсост. Б.  В. Орехова Орехов) // Диалог.Назиров, КарнавалР. Г. Избранные газетные рецензии / Хронотопсост. 2009Борис Орехов. — Уфа: 2Вагант, (42)2011.  — С. 162—16974—78. http://nevmenandr.net/personalianazirov/nazirov_biblionazirov-newsp-biblio.pdf
* Библиография посмертных публикаций Р.  Г.  Назирова (сост. Б.  В.  Орехов) // Назировский сборник: исследования и материалы / под ред. С.  С.  Шаулова.  — Уфа: Издательство БГПУ, 2011.  — С. 93—98. http://nevmenandr.net/nazirov/1sbrnk_biblio.pdf
 
* Голос университета http://www.bashedu.ru/gazeta-kafedra
Библиография газетных статей Р. Г. Назирова (сост. Б. В. Орехов) // Назиров, Р. Г. Избранные газетные рецензии / сост. Борис Орехов. — Уфа: Вагант, 2011. — С. 74—78.http://nevmenandr.net/nazirov/nazirov-newsp-biblio.pdf
* Ромэн Назиров. Уфимские рассказы http://promegalit.ru/publics.php?id=2821
 
* Ромэн Назиров Институтские рассказы http://bp01.ru/public.php?public=1980
Библиография посмертных публикаций Р. Г. Назирова (сост. Б. В. Орехов) // Назировский сборник: исследования и материалы / под ред. С. С. Шаулова. — Уфа: Издательство БГПУ, 2011. — С. 93—98. http://nevmenandr.net/nazirov/1sbrnk_biblio.pdf
* Назировский сборник http://nevmenandr.net/nazirov/1sbrnk.pdf
 
* «Назировский архив"». Электронный журнал, посвящённый наследию Ромэна Гафановича Назирова http://nevmenandr.net/nazirov/journal.php
Голос университета http://www.bashedu.ru/gazeta-kafedra
 
Ромэн Назиров Уфимские рассказы http://promegalit.ru/publics.php?id=2821
 
Ромэн Назиров Институтские рассказы http://bp01.ru/public.php?public=1980
 
Назировский сборник http://nevmenandr.net/nazirov/1sbrnk.pdf
"
 
Назировский архив". Электронный журнал, посвящённый наследию Ромэна Гафановича Назирова http://nevmenandr.net/nazirov/journal.php
 
[[Категория:АлфавитБашҡорт буйынсадәүләт шәхестәруниверситетын тамамлаусылар]]
[[Категория:4Башҡорт февральдәүләт көнөуниверситеты тыуғандаруҡытыусылары]]
[[Категория:1934Башҡортостан йылда тыуғандаруҡытыусылары]]
[[Категория:16«Ленинец» ғинуаргәзите көнө вафаттаржурналистары]]
[[Категория:2004 йылда вафаттар]]
[[Категория:Алфавит буйынса ғалимдар]]