Молдованың тимер юлы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
22 юл:
XX быуат башына Бессарабиялағы тимер юлдар оҙонлоғо  850 километрҙан ашыу була. 
 
1914—1917 йылдарҙа Басарабяска—Аккерман, Бельцы—Унгены һәм башҡа линиялар (бөтәһе 416 км яңы линия) һалына. Тимер юлдар оҙонлоғо артҡан һайын хәрәкәт итеүсе состав һаны ла үҫә: 1917 йылдың июненә 253 паровозға эйә булған Бендеры паровоз депоһы Көньяҡ-Көнбайыш тимер юлында иң ҙуры һанала.
В 1914—1917 гг. проложены линии Басарабяска—Аккерман, Бельцы—Унгены и другие, всего 416 км новых линий. В связи с увеличением протяжённости железных дорог произошёл большой рост количества подвижного состава: на июнь 1917 года паровозное депо Бендеры располагало 253 паровозам и являлось самым большим на Юго-Западной железной дороге.
 
В 1920—1940-хсы годахйылдарҙа, когда Бессарабия входила вРумыния составсоставында Румыниибулғанда, были разобраны участки Ларга — [[Каменец-Подольск|Каменец-Подольский]] участкалары, а также вторые путишулай науҡ участках Бендеры—Кишинёв—Унгены, Окница — Новоселица. Сетьучасткаларының колеиикенсе 1524 ммюлдары была перешита поһүтелә. основнымТөп линиямлинияларҙа (Новоселица—Волчинец, Унгены—Окница, Бельцы—Матеуцы, Унгены—Бендеры, Басарабяска—Рени, Басарабяска—Аккерман, Басарабяска—Яргара—Прут) на1524 миллиметрлы колея селтәре колею 1435 мммиллиметрлыға үҙгәртелә всего(бөтәһе 1187 км). БылоБендеры демонтированоһәм иБессарабская вывезеностанцияларындағы, в РумыниюОкницы оборудованиеһәм железнодорожныхФлорешты мастерскихлокомотив надеполарындағы станцияхтимер Бендерыюл иоҫтаханаларының Бессарабская,ҡорамалдары локомотивныхһүтелеп депоРумынияға Окницыалып исығыла. Флорешты.
 
СБөйөк первыхВатан днейһуғышының Великойтәүге Отечественнойкөндәренән войныюл, дорогахәрби сталахәрәкәттәр прифронтовой,районындағы являласьтөп основнойтранспорт транспортноймагистрале булараҡ, магистральюфронт вһыҙығы районебуйы боевыхюлына действийәйләнә. ПоЮл дорогебуйлап производиласьсәнәғәт эвакуацияпредприятиелары промышленных предприятийэвакуациялана, подвозилисьфронт кһыҙығына линииғәскәрҙәр фронтаһәм войскахәрби иприпастар боеприпасыташыла. Колея наТөп основныхйүнәлештәрҙәге направленияхколея перешиваласьөс тритапҡыр разаүҙгәртелә: в июле 1940 годайылдың наиюлендә колею 1524 мммиллиметрлы колеяға, в августе 1941 годайылдың наавгусында колею 1435 мммиллиметрлы колеяға, с мая1944 дойылдың концамайынан 1944йыл сновааҙағына натиклем колеюҡабат 1524 мм.миллиметрлы Заколеяға времяәүләнә. войныҺуғыш былойылдарында разрушенотөп и уничтоженоюлдарҙың 20 % главныхпроценты, 30 станционныхстанция путейюлы, юл биналарының 50 % путевых зданийпроценты, важнейшие мосты на [[Днестр|ДнестреДнестрҙағы]] иһәм [[Прут (йылға)|ПрутеПруттағы]], разобрано имөһим вывезенокүперҙәр емертелә һәм юҡ ителә, 100 км рельсовогорельс полотнаполотноһы, станок ҡорамалдарының 90 %проценты, станочногоэлемтә оборудования,линияларының 30 %проценты линийһ.б. связиһүтеп и т. далып кителә.<ref name="is">{{Мәҡәлә|автор=Бондарь Н. И.|заглавие=Историческая справка о железной дороге Молдавии|ссылка=http://www.railway.md/9.history/history.htm}}</ref>
 
C [[1939 йыл|1939]] по [[1997 йыл|1997 годы]] действовалайылдарҙа узкоколейная железная дорога Каменка — Попелюхи. Втар колеялы тимер юлы эшләй. 1999 онайылда былаул разобранаһүтелә.
 
1946—50 йылдарҙа Молдавиялағы тимер юлды тергеҙеү һәм модернизациялауға Союз бюджетынан 3 миллирад һум тотонола. 600-ҙән ашыу объект төҙөлә, 1 млн м³ самаһы ер эштәре башҡарыла, 1,7 млн м³ төҙөлөш материалы, 650 меңдән ашыу шпал һалына, эксплуатацияланыусы юл оҙонлоғо 1020 километрға етә. 1948 йылда уҡ Союздағы поездар хәрәкәтенең уртаса тиҙлегенә өлгәшелә.
В 1946—50 гг. на восстановление и модернизацию железной дороги Молдавии было израсходовано 3 млрд руб. из Союзного бюджета. Было построено более 600 объектов, выполнено более 1 млн м³ земляных работ, уложено 1,7 млн м³ стройматериалов, свыше 650 тыс. шпал, эксплуатационная длина достигла 1020 км. Уже в 1948 году была достигнута среднесоюзная скорость движения поездов.
 
[[1953 йыл|1953]]—[[1979 йыл|1979]] йылдарҙа Одесса тимер юлы менән берләштерелә һәм Одесса-Кишинёв тимер юлы тип йөрөтөлә.
С [[1953 йыл|1953]] по [[1979 йыл|1979 годы]] была объединена с Одесской ж/д и называлась Одесско-Кишинёвской железной дорогой.
 
Совет осоронда Молдавия тимер юлы халыҡ-ара әһәмиәтендәге магистралгә әүерелә, ул СССР-ҙы Балкан ярымутрауы һәм Көньяҡ-Көнсығыш Европа илдәре менән бәйләй. 1961 йылдың майында Бельцы депоһына беренсе ТЭЗ тепловозы килә, ә 2 йылдан бындай тепловоздар һаны йөҙгә етә. 1970—80-се йылдарҙа юлдың бөтә хужалыҡтарында ла йылдам рәүештә техник яҡтан ҡабат ҡоралландырыу бара. Пассажир вагондары паркының өстән бер өлөштән ашыуы яңыртыла. Төп юлдар реконструкциялана, еңел типлы рельстарҙы ауырыраҡтарына алмаштырыу тормошҡа ашырыла. Юлдар тимер-бетон шпалдарға һәм ҡырсынташ балласҡа һалына. Мәғлүмәт-хисаплау үҙәге ойошторола, мәғлүмәт технологияларын индереү башлана. Йөк ташыу хужалығы юғары етештереүсәнле техникаға алмаштырыла. Тейәү-бушатыу эштәренең механизацияланыу кимәле 93 проценттан артып китә.
В советский период Молдавская железная дорога превращалась из тупиковой в магистраль международного значения, связывавшую СССР со странами Балканского полуострова и Юго-Восточной Европы. В мае 1961 года в Бельцкое депо поступил первый тепловоз ТЭ3, а через 2 года таких тепловозов было уже сто. В 1970—80-х гг. во всех хозяйствах дороги шло интенсивное техническое перевооружение. Более чем на треть был обновлён парк пассажирских вагонов. Реконструировались главные пути, шла интенсивная замена лёгких типов рельсов на более тяжёлые. Укладка пути производилась на железобетонные шпалы и щебеночный балласт. Был создан информационно-вычислительный центр, началось внедрение информационных технологий. Произошло переоснащение грузового хозяйства высокопроизводительной техникой. Количество электро-козловых кранов и тракторных погрузчиков возросло в полтора раза. Уровень механизации погрузочно-разгрузочных работ превысил 93 %.
 
В [[1991 йыл|1991 году]] началась электрификация участка железной дорогийылда Раздельная ([[Украина]]) — Кучурган (Украина) — Тирасполь — Бендеры участкаһын электрлаштырыу башлана, из-за войныПриднестровьелағы вһуғыш Приднестровьеарҡаһында онаул былатуҡтатылған прекращенабула<ref>[http://www.bg-znanie.ru/article.php?nid=33434 Новые железные дороги в постсоветском пространстве]</ref>. ВӘлеге настоящееваҡытта времяконтакт работаетселтәренең только украинскаяукраин (доКучурганға Кучурганатиклемге) частьөлөшө контактнойгенә сетиэшләй.
 
[[1992 йыл|1992]] йылда Кучурган — Раздельная участкаһы инфраструктураһын тулыһынса Украина тимер юлдарына тапшырыу тормошҡа ашырыла.
[[1992 йыл|1992 год]] был произведён полный перевод инфраструктуры участка Кучурган — Раздельная под Украинские железные дороги.
 
 
[[2004 йыл|2004]] йылдың авгусында [[Днестр буйы Молдова Республикаһы|Приднестровье Молдавова республик]]<nowiki/>аһында урынлашҡан участкаларҙы файҙаланыу уларҙы Приднестровье тимер юлына тапшырыу арҡаһында туҡтатылып тора.
В [[Август (Урағай)|августе]] [[2004 йыл|2004 года]] эксплуатация участков, расположенных в [[Днестр буйы Молдова Республикаһы|Приднестровской Молдавской республике]], была приостановлена из-за передачи данных участков в ведение Приднестровской железной дороге.
 
[[19 сентябрь|19 сентября]] [[2005 йыл|2005 года]] былойылдың завершено19 строительствосентябрендә новойяңы железнодорожной линии Ревака — Кайнары<ref>{{Cite news|title=Открыто движение поездов на участке Ревака — Кайнары|url=http://www.salut.md/news/5090.html|work=Информационное агентство «Новости-Молдова»|date=23-09-2005|accessdate=2011-02-15}} </ref> тимер юл линияһы төҙөлөп бөтә.
 
[[25 июль|25 июля]] [[2008 йыл|2008 года]] открытайылдың железнодорожная25 веткаиюлендә Кагул — Джурджулешты тимер юл тармағы асыла<ref>{{Cite web|title=Новости на сайте железных дорог Молдовы|url=http://railway.md/|archiveurl=http://web.archive.org/web/20080822032310/http://railway.md/|archivedate=Aug 22, 2008|date=28 июля 2008|accessdate=2011-02-13}}</ref>.
 
В 2013 годуйылда высказывались планы«европаса» отар началеколеялы прокладкиюлдар узкоколейныхтөҙөй «европейских»башлау пландары телгә путейалына<ref>[http://nr2.com.ua/News/world_and_russia/v-moldove-budut-prokladyvat-%C2%ABevropejskuju%C2%BB-uzkuju-koleju-i-rasformirujut-gp-%C2%ABzheleznaja-doroga-moldovy%C2%BB-34008.html В Молдове будут прокладывать «европейскую» узкую колею и расформируют ГП «Железная дорога Молдовы» / Новый Регион]</ref>.
 
== Етәкселеге ==
ВӘлеге настоящееваҡытта времяМолдова и.отимер генеральногоюлы директорагенераль Железнойдиректоры дорогивазифаһын Молдовы являетсябашҡарыусы — Томша Сергей Петрович.
 
== Күрше илдәр менән тимер юл бәйләнештәре ==