Виеру Григоре Павлович: өлгөләр араһындағы айырма

'''Григоре Виеру''' ({{lang-mo|Grigore Vieru}}; [[14 февраль]] [[1935 йыл|1935]], Румыния короллеге, Бессарабия, Хотин өйәҙе Перерыта ауылы — [[18 ғинуар]] [[2009 йыл|2009]], [[Молдова Республикаһы]], Кишинёв) — [[Молдова|молдаван]] шағиры. Молдова яҙыусылары Союзы ағзаһы.

Григоре Виеру [[1935 йыл| 1935 йылдың]] 14 февралендә Бессарабияның Хотин өйәҙе перерытаПерерыта ауылында (хәҙер [[Молдова Республикаһы]] Бричан районы) Павел һәм Евдокия Виеру ғаиләһендә тыуған. Ғаиләлә берҙән-бер бала була.

«Молдаван„Молдаван китабы»китабы“ нәшриәтендә мөхәррир булып эшләй, бында уның балалар өсөн ике шиғырҙар йыйынтығы сыға — «Făt„Făt-Frumos curcubelul»curcubelul“ һәм «Bună„Bună ziua, fulgilor!»“. [[1963 йыл]]да балалар өсөн шиғырҙар йыйынтығы «„ Mulţumim pentru pace»pace“ («Тыныслыҡ„Тыныслыҡ өсөн рәхмәт»рәхмәт“) һәм шиғырҙар, йырҙар, әкиәттәр йыйынтығы — «Făguraşi»„Făguraşi“ нәшер ителә. [[1965 йыл]]дың 19 июнендә Григоре Виеру ғаиләһендә икенсе улдары Кэлин тыуа, ә [[1967 йыл]]да ул Борис Главан исемендәге Молдавия комсомолы республика премияһы менән бүләкләнә.[[1968 йыл]]да урыҫ телендә «Һинең„Һинең исемең»исемең“ («Имя„Имя твое»твое“) шиғырҙар йыйынтығы сыға. Был китапты республика әҙәби тәңҡитселәре юғары баһалай.

[[1973 йыл]]да Г. Виеру совет яҙыусылары делегацияһы составында [[Румыния|Румынияға]] бара, «Secolul„Secolul XX»XX“ («XX„XX быуат»быуат“) румын гәзите мөхәррирҙәре менән осраша. Һуңынан «Әсәй»„Әсәй“ исемле (шигырҙар, [[1975 йыл|1975]]), мәктәпкәсә йәштәге бала өсөн «Albinuţa»„Albinuţa“ («Бал„Бал ҡорто»ҡорто“) (1980), «Fiindcă„Fiindcă iubesc»iubesc“ («Сөнки„Сөнки яратам»яратам“) (шигырҙаршиғырҙар, [[1979 йыл|1979]]) китаптары сыға.

[[1984 йыл]]да «Мелодия»„Мелодия“ фирмаһы «Дискоклуб»„Дискоклуб“ серияһында Виеру шиғырҙарына Сильвия Кирияк, София Ротару, Штефан Петраке, Анастасия Лазарюк башҡарыуындағы Анатолий Кирияк йырҙар йыйынтығын сығара. Григоре Виеру шиғырҙарына («Adio»„Adio“, «Amor»„Amor“, «Молодость„Молодость-цветок»цветок“, «Песня„Песня о моей жизни»жизни“, «Нежная„Нежная мелодия»мелодия“, «Романтика„Романтика“»") йырҙарҙы [[Ротару София Михайловна|София Ротару]] башҡарҙы<ref>[http://www.fortuna-rotaru.narod.ru/arhnew32.htm София Ротару | фан клуб «ФОРТУНА»]</ref>.

Шағир үҙе йыр көйҙәре авторы була («Să creşti mare»), «Poftim de intraţi») һәм уның «Cine credе» йырҙар йыйынтығы сыға. Яҙыусының башҡа шиғырҙары ла йырға һалына — «Павлик Морозов: ҡуйы ҡыҙыл төҫтәге галстук» (Pavlik Morozov: Cravata lui cea purpurie…), «Гүзәл Молдова» (Moldovă frumoasă), «Беҙ колхозда йәшәйбеҙ» (Noi vom trăi în comuna, Злата Ткач музыкаһы), «Ҡыҙыл Октябрь» (Octombrie cel roşu, Злата Ткач музыкаһы), «Беҙҙең флаг» (Steagul nostru, Валерий Ротару музыкаһы), «Пионерҙар килә» (Trec pionerii, Павел Ривилис музыкаһы)<ref>[http://www.hasdeu.md/ro/resources.html?pg=13&sb=37 Библиография Григория Виеру] (недоступная ссылка с 12-10-2016 (85 дня))

[[2009 йыл|2009 йылдың]] [[15 ғинуар|15]] -нән [[16 ғинуар|16 ғинуарға]] ҡараған төндә Басарабяска  — Кишинев трассаһында Яловен районы Дэнчень ауылынан алыҫ түгел ерҙә автомобиль аварияһына эләгә. Виеру үҙе пассажир була, руль артында Милли академия халыҡ бейеүе «Жок» ансамбленең директор урынбаҫары Георгий Мунтяну була. Кишинев ҡалаһы полицияһы авария сәбәбе тиҙлекте арттырыуҙа һәм машина йөрөтөүсенең арығанлығында тип белдерҙе<ref name="Moldova Azi 02" /><ref name="Moldova Azi 03" />.

Григоре Виеру Кишинев ҡалаһы «Ашығыс Ярҙамы» машинаһында больницаға алып киләләр, бында ул төндә  — [[2009 йыл|2009 йылдың 18 ғинуарында]] сәғәт 1:20 вафат була<ref name="Moldova Azi 01" />. [[2009 йыл| 2009 йылдың 20 ғинуар]] көнө шағирҙың үлеме айҡанлы Молдавияла Матәм көнө тип иғлан ителә<ref name="Свобода" />.

Кишиневта шағир исеме проспектҡа бирелгән һәм Классиктар Аллеяһында бюст ҡуйылған. 2010 йылдың 31 авгусында шағир хөрмәтенә бюст шулай уҡ Страшеналарҙа ла ҡуйыла. Г. Виеруға һәйкәл Бухареста Херестрэу паркында ла ҡуйылған.