Сухомлинский Василий Александрович: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Ләйсән (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
Айсар (фекер алышыу | өлөш) өҫтәмә мәғлүмәт |
||
35 юл:
== Педагогик эшмәкәрлеге ==
Сухомлинский [[гуманизм]] принциптарына<ref>Сухомлинский В. А. Избранные педагогические сочинения в 3 т., т. 1, c. 167 {{начало цитаты}}Уҡытыу — ғилемде уҡытыусынан уҡыусыға механик тапшырыу түгел, ә тәү сиратта кешелекле мөнсәбәттәр һәм бәйләнештәр.{{конец цитаты}}</ref>, бала шәхесен төп ҡиммәт итеп таныуға нигеҙләнгән үҙенсәлекле педагогик система төҙөй. Тәрбиә һәм уҡытыу процестары, педагог-фекерҙәштәрҙең һәм уҡыусыларҙың берҙәм коллективының ижади эшмәкәрлеге<ref name=autogenerated1>Сухомлинский В. А. Избранные педагогические сочинения в 3 т., т. 1, c. 147 {{начало цитаты}}Важная задача школы — воспитать человека пытливой, творческой, ищущей мысли. Я представляю себе детские годы как школу мышления, а учителя — как человека, заботливо формирующего организм и духовный мир своих воспитанников.{{конец цитаты}}</ref> нәҡ ошоға йүнәлтелгән булырға тейеш. Сухомлинский билдәләүенсә, коммунистик тәрбиә этикаһының төп асылы — тәрбиәсе коммунизм идеалының ысынлығына, уның тормошҡа ашыуына һәм уға барып етәсәгенә ышана, үҙенең хеҙмәтен идеал критерий һәм күрһәткес менән баһалай.▼
▲Сухомлинский [[гуманизм]] принциптарына<ref>Сухомлинский В. А. Избранные педагогические сочинения в 3 т., т. 1, c. 167 {{начало цитаты}}Уҡытыу
Уҡытыу процесын Сухомлинский күңелле хеҙмәт итеп ойоштора<ref>Сухомлинский В. А. Избранные педагогические сочинения в 3 т., т. 1, c. 87 {{начало цитаты}}Отметка должна вознаграждать трудолюбие, а не карать за лень и нерадивость. Если учитель усматривает в двойке и единице кнут, которым можно подстегивать ленивую лошадь, а в чеверке и пятерке пряник, то вскоре дети возненавидят и кнут и пряник.{{конец цитаты}}</ref>; ул уҡыусыларҙа донъяға материалистик ҡараш формалаштырыуға ҙур иғтибар бирә; уҡытыу барышында уҡытыусының матур һүҙенә, әҙәби һөйләү стиленә, уҡыусылар менән бергә әкиәттәр, әҙәби әҫәрҙәр ижад итеүгә, китап уҡыуға мөһим урын бирә<ref>Сухомлинский В. А. Избранные педагогические сочинения в 3 т., т. 1, c. 197 {{начало цитаты}}Я стремился к тому, чтобы каждый ребенок постепенно создавал личную библиотеку, чтобы чтение становилось важнейшей духовной потребностью детей…Если в течение месяца семейная библиотечка не пополнялась ни одной книгой, я считал это тревожным явлением.{{конец цитаты}}</ref>.▼
▲Уҡытыу процесын Сухомлинский күңелле хеҙмәт итеп ойоштора<ref>Сухомлинский В. А. Избранные педагогические сочинения в 3 т., т. 1, c. 87 {{начало цитаты}}
[[Файл:Sukhomlinsky-grave.jpg|thumb|слева|В. А. Сухомлинскийҙың<br />Павлыш ауылындағы ҡәбере.]]▼
Сухомлинский шулай уҡ «матурлыҡ менән тәрбиәләү» комплекслы эстетик программаһын эшләй. Үҙ дәүерендәге совет педагогикаһында тәүгеләрҙән булып ватан һәм донъя педагогик ҡараштарының гуманистик традицияларын ныҡлы ҡуллана башлай.
46 юл:
Василий Сухомлинский — йәштәрҙе тәрбиәләү һәм уҡытыу мәсьәләләренә арналған 30-ға яҡын китап һәм 500-ҙән артыҡ мәҡәлә авторы. Уның төп хеҙмәте — «Йөрәгемде балаларға бирәм» («Сердце отдаю детям») [[1974]] йылда (автор үлгәндән һуң) [[Украина ССР-ы]]ның Дәүләт премияһы менән баһалана. Педагог-новаторҙың бөтә тормошо — балалар, шәхес тәрбиәләү. Ауыл уҡытыусыһы балаларҙа тирә-яҡ ысынбарлыҡҡа шәхси ҡараш, үҙ эшеңде аңлау һәм туғандарың, иптәштәрең, йәмғиәт, һәм, иң мөһиме, үҙеңдең намыҫың алдында яуаплылыҡты аңлап-тойоу тәрбиәләй.
▲[[Файл:Sukhomlinsky-grave.jpg|thumb|слева|В. А. Сухомлинскийҙың<br />Павлыш ауылындағы ҡәбере.]]
Сухомлинский үҙенең «Уҡытыусыға 100 кәңәш» («[http://klasnaocinka.com.ua/uk/article/sukhomlinskii-100-sovetov-uchiteliu.html 100 советов учителю]») китабында яҙыуынса, бала, уй-фекер йөрөтөүсе йән эйәһе булараҡ, үҙенең тирә-яғындағы донъяны танып-белеү менән бергә үҙен дә аңлап-төшөнә бара. Быға ул бары тик аҡыл ярҙамында ғына түгел, ә йөрәге аша ла өлгәшә. Дәрестә белгәненең йөҙҙән бер өлөшөн генә һөйләп биреүсе педагог ҡына үҙе уҡытҡан предметты ысынлап ярата. Педагогтың белеме ни тиклем бай була, уның ғилемгә, фәнгә, китапҡа, аҡыл хеҙмәтенә һәм интеллектуаль тормошҡа шәхси ҡарашы ла шул тиклем сағыуыраҡ асыла. Нәҡ ошо интеллектуаль байлыҡ — уҡытыусының үҙ предметына, фәнгә, мәктәпкә һәм пдагогикаға һөйөүе лә инде. Уҡытыусы — йәш быуынға белем тапшырыусы ғына түгел, ә баланан шәхес, тотош илдең алдағыһы үҙенә бәйле булған киләсәк кешеһен яһауҙа ҙур роль уйнаусы ла. Уҡытыусы балаға тәьҫир итеү сәбәптәрен анализлай белеү менән бергә предметты өйрәнеү тотош бер бөтөн булыуын да тәьмин итһен. Уҡыу хеҙмәте уҡыусы тормошонда иң мөһимгә әйләнергә тейеш. Баланың хәле нимәгә етә, нимәгә етмәй — халыҡ педагогикаһы быны яҡшы белә, сөнки унда тормош аҡылы атай һәм әсәй һөйөүе менән бергә ныҡлы ҡушыла. Бала яҡшы уҡырға теләһен һәм бының менән ата-әсәһенә ҡыуаныс килтерергә ынтылһын өсөн, уның күңелендә хеҙмәткәрҙең ғорурлыҡ тойғоһон уятырға, уны һаҡларға һәм артабан үҫтерергә кәрәк. Был — бала үҙенең уҡыуҙағы уңыштарын күрергә, улар өсөн борсолорға тейеш. Кешелек мөнәсәбәттәре кемдер башҡалар өсөн нимәлер булдырған (эшләгән, ижад иткән) хеҙмәттә айырыуса сағыу асыла. Педагогтың бурысы — тәрбиә эҙемтәләрен дөрөҫ билдәләү генә түгел, ә баланың тормошона йоғонто яһау һәм үҙ хәстәрҙәрен ата-әсәләр менән бүлешеү. Уларҙа мәктәп менән бергә кемде тәрбиәләргә тейеш булыуҙары хаҡында аныҡ күҙаллау булдырыу йәһәтенән нәҡ педагог эшләргә тейеш. Артабан уларҙың бар талаптарҙың (тәү сиратта, үҙҙәренә лә ҡағылған) берҙәм булырға тейешлеген аңлауҙарына ирешеү зарур. Атай менән әсәй, тәрбиәсе булараҡ, берҙәмлектә эш итергә тейешле — был иһә уларҙы әсәй һәм атай һөйөүенең серҙәренә төшөндөрөүҙе, уларҙы изгелек менән ниндәйҙер кимәлдә ҡатылыҡ, иркәләү менән талапсанлыҡты дөрөҫ итеү ҡулланырға өйрәтеүҙе үҙ эсенә ала.
| |||