Карпат тауҙары: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
"{{Горная система |Название = '''Карпат тауҙары''' |Национальное названи…" исемле яңы бит булдырылған
 
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
стилде төҙәтеү, орфография, аныҡлаштырыу, күренеште төҙәтеү
17 юл:
}}
 
'''Карпат тауҙары''' (''Карпат'', {{lang-ru|Карпаты}}, {{lang-uk|Карпати}}, {{lang-de|Karpaten}}, {{lang-sk|Karpaty}}, {{lang-hu|Kárpátok}}, {{lang-ro|Carpaţi}}, {{lang-sr|Карпати}}) — Үҙәк ЕвропалаЕвропалағы, атап әйткәндә, [[Чехия]], [[Словакия]], [[Украина]], [[Венгрия]], [[Польша]], [[Румыния]], [[Сербия]] и өлөшләтә [[Австрия]] территорияһындағыбиләмәләрендәге тау системаһы.
 
== Топоним ==
Беҙҙең эраның I быуат [[Боронғо Рим|рим]] хроникаларына ярашлы, был урындарҙа ''карп'' ҡәбиләһе йәшәгән. ТарихсыларШулай һәмҙа, телселәр ҡәбиләнеңҡәбилә тау буйынса,исемен алғанмы йә, киреһенсә, тауҙыңтау ҡәбилә исеме буйынсаменән аталғанмы — был һорауҙарға тарихсылар һәм телселәр аныҡ аталыуынаҡына яуап бирә алмайҙаралмай.
 
Иң таралған шипотезагипотеза буйынса ''Карпат'' — {{lang-x-ie|*sker-/*ker-}} «тау-ташлы урын, ҡаялар» һүҙенән барлыҡҡа килгән. Хәҙерге телдәрҙән бығаБыға иң яҡын тура килгән эквивалент хәҙерге телдәрҙән [[албан теле]]ндә бар: ''karpë'' «тау, таш», ә [[әрмән теле]] буйынсандә: qaripat (qar — таш, pat — стена) һүҙе «таш стенаһы» тип аңлатыла. Атаманың сығышы төрки һүҙенәнһүҙенә сығышлыбәйле тигән фекер буйынса, Карпат — «ярҙарҙан сығыу», «переливаться через край» тип аңлатыла<ref>{{Книга|автор = Мурад Аджи.|заглавие = История тюрков|ответственный = |издание = |место = Москва|издательство = АСТ|год = 2015|страницы = 130|страниц = 320|isbn = }}</ref>.
 
[[Антика]] һәм [[Урта Быуаттарбыуаттар]] дәүерендә Карпат тауҙарын ''Сармат тауҙары'', ә Рустә ''Уғыр тауҙары'' тип атағандар.
 
== Ер тетрәү ҡурҡынысы ==
== Сейсмоопасность ==
 
Тышҡы Көнсығыш Карпат тауҙары Европаныңер иңтетрәү йәһәтенән (сейсмик яҡтан) Европаның иң ҡурҡыныслы региондарыныңтөбәктәренең береһе. КарпаттарҙағыКарпаттағы сейсмик әүҙемлек хаҡында II—III быуат рим сығанаҡтарында уҡ билдәләнә. ХVIII быуат аҙағынан регионда халыҡ иҫәбенеңһанының бик тиҙ артыуы һәм урбанизация һөҙөмтәһендә, сейсмик әүҙемлектән зыян күреүҙәр күбәйә барған. Сөйсмик әүҙемлектең эпицентры Вранча зонаһы тип аталған урындаерҙә урынлашҡан, бында ер тетрәүҙәрҙең көсө Рихтер шкалаһы буйынса 8 баллға барып етә. Иң емергесле ер тетрәүҙәр 1940 һәм 1977 йылдарҙа булатеркәлгән.
 
== Составы ==