Аш тоҙо: өлгөләр араһындағы айырма

[[FileФайл:Table salt with salt shaker V1.jpg|thumb||Аш тоҙо «Экстра»]]

'''Аш тоҙо'''  — аш-һыуҙы тәмләй торған әсе кристаллик есем.<ref>Толковый словарь современного башкирского литературного языка. (под. ред З. Г. Ураксина, 2005)</ref>;ашамлыҡ һәм техник продукт; тәбиғәттә галит минералы рәүешендә осорайосрай.

Ике хәләттә киң таралған: ҡаты − NaCI -ҙың (% тарҙа) уртаса миҡдары таш тоҙҙа − 92-98,8, ултырмаларҙа − 77-95; эремәләрҙә − диңгеҙ һыуында − 0,6 (Каспий диңгеҙе), 2,7 (Ер шары океаны), тоҙло күлдәрҙең тәбиғи эремәһендә - — 7,3, 25,9, (Хужа-Мумын күле, Төркмәнстан Республикаһы), ер аҫты минераль һыуҙарында - — 5 тән күберәк. Ҡулланылышына ҡарап аҙыҡ-түлек (тулайым етештереүҙең 50%-ы), техник (40 %) һәм мал аҙығы (10 %) тоҙона бүленә. Аш тоҙон сығарыу, тәбиғәттәге тоҙло һыуҙарҙан һәм диңгеҙ һыуынан тәбиғи рәүештә һәм заводта парға әйләндерү юлы менән алалар. Дөнья күләмендә йылына 190-215 190—215 млн. тонна аш тоҙо етештерелә, төп етештереүселәре – — [[АҠШ]], [[Ҡытай]], [[Германия]] һәм [[Рәсәй]] (йылына 8-10  млн. тонна) һ.б. РФ-ла тоҙ сығарыу [[Башҡортостан]]да (Бөтә Рәсәй етештереү күләменең 40 %), [[Әстрәхән өлкәһе|Әстрәхән]] (23 %), [[Иркутск өлкәһе|Иркутск]] (13 %), [[Ырымбур өлкәһе|Ырымбур]] (4 %) һәм [[Волгоград өлкәһе|Волгоград]] (4 %) өлкәләрендә һ.б. региондарҙа ғәмәлгә ашырыла.

* Ауырыу баланы өшкөртөлгөн тоҙ менән саялар. Шул һыу менән ауырыу китә, тиҙәр<ref>Мифологический словарь башкирского языка (Ф. Г. Хисамитдинова, 2010)</ref>.