Пакистан: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
318 юл:
[[Файл:Pakistan-demography.png|thumb|right|200px|Пакистандың демографик һыҙығы ]]
[[Файл:Pakistan population density.png|thumb|left|220px|Пакистандың халыҡ тығыҙлығы]]
Пакистан халыҡ һаны буйынса донъяла иң ҙур илдәрҙең береһе (190  млн кеше, донъяла 6-сы урын  — 2012 йылдың декабренә ҡарата). Ҡайһы бер фараздар буйынса, әлеге үҫеш тампы һаҡланғанда, [[2020 йыл]]ға Пакистан халҡы 200  млн кешенән артып китергә мөмкин.
{{main|Пакистан халҡы}}
Халҡының төп өлөшө [[Инд]] йылғаһының үҙәнендә йәшәй. Пакистандың иң ҙур ҡалалары илдең көнсығыш өлөшөндә урынлашҡан ([[Карачи]], [[Лахор]], [[Равалпинди]] һәм башҡалар). Илдең ҡала халҡы  — 36  % (2008 йылға ҡарата).
{{See also|Пакистан диаспораһы }}
Этник составы: [[пенджаблылар]] 44,7  %, [[пуштундар]] 15,4  %, [[Синдхи (халыҡ)|синдхи]] 14,1  %, сарьяктар 8,4  %, мухаджирҙар 7,6  %, [[белудждар]] 3,6  % һәм башҡалары (6,3  %).
Пакистан халыҡ һаны буйынса донъяла иң ҙур илдәрҙең береһе (190 млн кеше, донъяла 6-сы урын — 2012 йылдың декабренә ҡарата). Ҡайһы бер фараздар буйынса, әлеге үҫеш тампы һаҡланғанда, [[2020 йыл]]ға Пакистан халҡы 200 млн кешенән артып китергә мөмкин.
Халҡының төп өлөшө [[Инд]] йылғаһының үҙәнендә йәшәй. Пакистандың иң ҙур ҡалалары илдең көнсығыш өлөшөндә урынлашҡан ([[Карачи]], [[Лахор]], [[Равалпинди]] һәм башҡалар). Илдең ҡала халҡы — 36 % (2008 йылға ҡарата).
Этник составы: [[пенджаблылар]] 44,7 %, [[пуштундар]] 15,4 %, [[Синдхи (халыҡ)|синдхи]] 14,1 %, сарьяктар 8,4 %, мухаджирҙар 7,6 %, [[белудждар]] 3,6 % һәм башҡалары (6,3 %).
[[Файл:Kalash Tribe- Chitral district.jpg|thumb|[[Калаши]]]]
Халыҡтың 50  % тиерлек  — уҡымышлы (63  % ирҙәр һәм 37  % ҡатын-ҡыҙҙар, 2005 йыл мәғлүмәте).
 
=== Телдәр ===
{{main|Пакистан телдәре}}
Пакистан Конституцияһының 251-се статьяһына ярашлы , республиканың милли теле булып [[урду]] теле һанала<ref name="pakconstitution">{{cite web|url=http://www.pakistani.org/pakistan/constitution/part12.ch4.html|title=The Constitution of Pakistan: Part XII: Miscellaneous
Chapter 4: General}}</ref>. Шуның менән бергә, рәсми эштәрҙә инглиз телен ҡулланырға рөхсәт ителә (әгәр уны милли тел менән алмаштырырға бойороҡ булмаһа)<ref name="pakconstitution"/>. Пакистан провинцияларында шулай уҡ [[панджаби]], [[синдхи (тел)|синдхи]], [[Белудж теле|белудж]] һәм [[пушту]] телдәре таралған.
Таблицала Пакистандың этник төркөмдәре араһында туған тел буйынса халыҡтың дөйөм һанынан процент күрһәтелгән.
Юл 342 ⟶ 340:
| 1
! [[Панджабтар]]
| 44,15  %
| --
| --
Юл 349 ⟶ 347:
| 2
! [[Пушту]]
| 15,42  %
| 14,15  %
| 12,47  %
| 10,16  %
|-
| 3
! [[Синдхи (тел)|Синдхи]]
| 14,1  %
| 9,54  %
| --
| --
Юл 363 ⟶ 361:
| 4
! [[Сирайктар (тел)|Сирайктар]]
| 10,53  %
| 9,54  %
| --
| --
Юл 370 ⟶ 368:
| 5
! [[Урду]]
| 7,57  %
| --
| --
Юл 377 ⟶ 375:
| 6
! [[Белудж теле|Белудж]]
| 3,57  %
| 3,02  %
| 2,49  %
| 3,04  %
|-
| 7
! Башҡа телдәр
| 4,66  %
| --
| --
Юл 394 ⟶ 392:
[[Файл:1S1A1871.JPG|thumb|[[Бадшахи Мәсете]]]]
{{See also|Пакистанда ислам|Пакистанда христиан дине|Пакистанда протестантлыҡ}}
Пакистан мосолман халҡының һаны буйынса донъяла икенсе ([[Индонезия|Индонезия]]нан ҡала)<ref>[http://islam.about.com/od/muslimcountries/a/population.htm Muslim Population  — Statistics About the Muslim Population of the World]</ref> һәм [[сөнниселек|мосолман-сөнниселәр]] һаны буйынса икенсе урында тора<ref>[http://www.pakistanpaedia.com/religion/religion_in_pakistan.html PakistanPaedia  — Religions in Pakistan]</ref>. Халыҡтың 96  % мосолман, шул иҫәптән 91  %  — [[сөнниселек|сөнниселәр]], һәм 5  %  — [[шиғисылар]].
Пакистандың дәүләт дине булып [[сөнниселек|сөннисе]] мәғәнәләге [[ислам]] тора.
Халыҡтың конфессиональ составы:
* [[мосолмандар]]  — 173 000 000 (96  %);
* [[индуисттар]]  — 3 200 000 (1,85  %);
* [[христиандар]]  — 2 800 000 (1,6  %);
* [[ахмади]]  — 291 000 (0,22  %);<ref>Пакистанда 1998 йылғы халыҡ иҫәбен алыу</ref>
* [[Сикхизм|сикхи]]  — 20 000 (0,01  %);
* [[парсы]], [[Буддизм|буддисттар]], [[Иудаизм|иудейҙар]], [[бахайҙар]] һәм [[анимизм|анимисттар]] һәм башҡалар.
Пакистан  — ахмадиҙар мосолман әҙселек түгел икәнен рәсми рәүештә таныусы берҙән бер дәүләт, сөнки улар күпселек ислам дине белгестәре фекеренә ярашлы Мөхәммәт пәйғәмбәрҙе һуңғы пәйғәмбәр тип һанамайҙар.<ref>Хан, Навида. [http://anthropology.jhu.edu/bin/i/d/Trespasses.pdf "Дәүләт тарафынан хоҡуҡтар боҙолоуы: Сауҙа маркаһы аша дини дилеммаға хеҙмәт итеү, «Сараи Ридер», 2005 йыл: закондар сығарыу акттары, бит 184.]</ref>
Пакистанда 1974 йылғы халыҡ иҫәбен алыуҙан башлап Әхмәҙей Мосолман ойошмаһы халыҡ иҫәбен алыуға бойкот яһағанлыҡтан<ref>{{cite web|url=http://www.refworld.org/cgi-bin/texis/vtx/rwmain?page=country&category=&publisher=IRBC&type=QUERYRESPONSE&coi=PAK&rid=&docid=45f1478f20&skip=0 | title=Пакистан: Пакистанда Лахор Әхмәҙей хәрәкәте ағзаларының хәле.| accessdate=April 30, 2014 }}</ref>, иҫәп алыу мәғлүмәттәренең әхмаҙейҙәргә ҡағылышлы өлөшө дөрөҫ түгел тип иҫәпләнә, ә Пакистандағы әхмәҙейҙәрҙең дөйөм һаны төрлө баһалауҙар буйынса 2-нән 5 миллионға тиклем кеше.<ref>ике миллиондан күп: {{cite web | author= Канаданың иммиграция һәм ҡасҡындар Советы| title= Күренеүенсә, 4 миллион һаны нығыраҡ ышаныслы. Ҡасҡындарҙың Канадаға иммиграцияһы. Пакистан: мосолман – әхмәҙиҙәрҙең хоҡуҡи, сәйәси һәм социаль статусы, 26 ноябрь 2008 йыл, 4 декабрь 2008 йыл| date= 2008-12-04 |url=http://www.unhcr.org/refworld/docid/49913b5f2c.html | accessdate= 2012-06-28}}</ref><ref>3 миллион: Кеше хоҡуҡтары буйынса Халыҡ-ара федерация: Халыҡ-ара миссия. Пакистанда фекереңде әйтеү, ассоциациялар һәм йыйылыштар ирке. «Аусгип» 408/2, Ғинуар 2005, бит. 61 [http://www.fidh.org/IMG/pdf/pk408a-2.pdf PDF]</ref><ref>3-4 миллион: Халыҡ-ара дини иреклек комиссияһы : АҠШ халыҡ-ара дини иреклек буйынса комиссияның йыллыҡ отчеты, 2005 йыл, бит 130.</ref><ref>4.910.000: Джеймс Минихан: милләтһеҙ кешеләр энциклопедияһы. Бөтә донъя буйынса этник һәм милли төркөмдәр. «Гренуорд пресс». «Уэстпорт», 2002, бит 52.</ref> Пакистанда йәшәүсе мосолман-әхмәҙи общинаһы донъяла иң ҙуры һанала.
 
Юл 442 ⟶ 440:
|}
 
<br style="clear: both" />
 
=== Эре ҡалаларының географик урыны ===
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Пакистан» битенән алынған