Башҡортостан сода компанияһы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
ҡалып, өҫтәмә мәғлүмәт, викилаштырыу
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
аныҡлаштырыу
16 юл:
| сайт = http://www.soda.ru/
}}
'''«Башҡортостан сода компанияһы» асыҡ акционерҙар йәмғиәте''' — кальцийлы, каустик һәм аш содаһы, ПВХ, кабелле пластикат етештереү менән шѳғѳлләнгән [[Рәсәй]] предприятиеһы. Ул трефталоилхлорид, рутений-иридиев менән ҡапланған анод, катион полиэлектролит флокуляты етештереүсефлокулятын берҙән-бер предприятиесығарыусы. [[Стәрлетамаҡ]] ҡалаһында урынлашҡан ике тѳп — «Сода» һәм «Каустик» производствоһынан тора. Шулай уҡ компания структураһына [[Березники (Барҙы районы)|Березники ҡалаһындағы]] «Березники сода заводы» акционер йәмғиәте лә инә.
 
Компания юридик нигеҙҙә [[2013 йыл]]да юридик компания «Каустик» һәм «Сода» компаниялары асыҡ акционерҙар йәмғиәтенйәмғиәттәрен берләштереү һөҙөмтәһендә барлыҡҡа килә<ref name="Компания сегодня">{{cite web|url=http://www.soda.ru/indexpro.php?razd=2company/history&pg=ctoday.htm |title=Компания сегодня|publisher=Официальный сайт ОАО «Башкирская содовая компания»|author=|date=|accessdate=2014-10-08|archiveurl=|archivedate=}}</ref>. «Башҡортостан химияһы» холдингына инә.
 
== Тарихы ==
=== «Сода» етештереү тарихы ===
[[File:Household Soda 0456.jpg|thumb|[[Кулинария]]ла ҡулланыған аш содаһы]]
Үткән быуаттың 30-сы йылдарында, илдә ҙур тѳҙѳлѳш барған осорҙа, кальцийлы содаға һәм цементҡа ҡытлыҡ тыуа. Завод урынлаштырыу ѳсѳн бер нисә тѳбәк тикшерелә һәм иң перспективалыһы булараҡ, Башҡортостан Республикаһы һайлап алына. 1936 йылда геолог ҙләнеүселәргеолог—эҙләнеүселәр Стәрлетамаҡ янындағы Шихан тауҙарының цемент һәм сода етештереүгә сеймал булған ҙур эзбиз ятҡылығына эйә булыуын асыҡлай. Шул уҡ ваҡытта, [[Ишембай]] ҡалаһы янында нефть яҡылығын тикшергән ваҡытта, сода етештереүҙә кәрәк булған мѳһим компонент — таш тоҙо ятҡылығы ла табыла. [[Ағиҙел (йылға)|Ағиҙел йылғаһының]] яҡын булыуы Стәрлетамаҡ ҡалаһында сәнәғәт предприятиеһы тѳҙѳлѳшѳ башлауға уңайлы шарттар тыуҙыра.
 
Стәрлетамаҡ сода заводына тѳҙѳлѳш майҙаны 1939 йылда һайлана һәм 1941 йылда бында эш башлана. Украинаның[[Украина]]ның Славян һәм Донецк сода заводтарынан эвакуацияланған ҡорамалдар килтерелә. Предприятие тѳҙѳлѳшѳ ҡырыҫ һуғыш осоронда алып барыла. 1945 йылдың мартында каустик соданың тәүге партияһын алалар, шулай итеп, предприятиеның хеҙмәт биографияһы башлана. 1945 йылда хѳкүмәт тарафынан илдә кальцийлы һәм каустик сода етештереүҙе арттырырға тигән ҡарар ҡабул ителә. Алты йылдан һуң тәүге цехтарҙы тѳҙѳү һәм ҡорамалдарҙы монтажлау тамамлана. 1951 йылдың 10 ноябрендә Стәрлетамаҡ сода заводы даими рәүештә кальцийлы сода етештерә башлай<ref name="БИ">[http://www.bashinform.ru/news/919614-krupneyshemu-v-rossii-proizvodstvu-kaltsinirovannoy-sody-ispolnyaetsya-65-let/ Крупнейшему в России производству кальцинированной соды исполняется 65 лет. {{Башинформ}}, 2016, 10 ноябрь]{{ref-ru}}{{V|10|11|2016}}</ref>. Бер үк ваҡытта тиерлек, 1946 йылда, цемент заводын тѳҙѳү ҙә башлана. 1952 йылдың апрелендә тәүге цемент етештерелә.
 
Заводтарҙың ѳсѳһѳ лә (сода, цемент, шифер) уртаҡ сеймал базаһына эйә, берҙәм электр энергияһы системаһы менән тәьмин итеү, һыу һәм пар менән бәйле. 1957 йылдың 1 июлендә ошо производстволар базаһында сода-цемент комбинаты булдырыла. 50-се йылдар башынан бѳгѳнгѳ кѳнгә тиклем ул Сәтрлетмаҡтағы иң эре производство булып һанала.