Абдуллин Рәүеф Әхәт улы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ә →‎Биографияһы: ҡабатлау
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
67 юл:
 
Сәләхетдин заманында указлы ахун булған, Ырымбурҙа етди һынауҙар үтеп был дини вазифаға тәғәйенләнгән. Уның дүрт ҡатыны булған. Ошо нәҫелдең күренекле шәхестәрен атап үтергә кәрәк:
тәүге ҡатынынан Нәжметдин, Вәлетдин тигән улдары тыуғанбулған. Нәжметдиндән 7 бала араһында ике ул тыуған, Камал менән Фәтих. Камалдан Фуат һәм тағы өс бала, Маһира, Байыҡ, Нәҡиә тыуған.
 
Фуат Камал улынан билдәле композитор Байрас Абдуллин, Сәләхетдиндең ейәне Мәжит Вәлетдин улынан күренекле йырсы Венер Абдуллин тыуған.
 
Сәләхетдиндең икенсе ҡатынынанҡатыны Камила менән Мөхәммәт тигән балаларыбалалар тыуғантапҡан.
 
Мөхәммәттең улы - барыбыҙға билдәле яҙыусы-драматург Азат Абдуллин (1931 йылғы, Мәскәүҙә йәшәй).
Ғалимә, ф.ф.д. Хәҙисә Вәли ҡыҙы Солтанбаева - Азат Абдуллиндың бер туған апаһы Зәйтүнәнең ҡыҙы.
 
Өсөнсө ҡатынынан бала булмаған.
80 юл:
Фатиманы, 16 йәшлек бай сауҙагәр ҡыҙын, Сәләхетдин дүртенсе ҡатынлыҡҡа бер өйөр ат бүләк итеп алған, тиҙәр. Фатима бик уҡымышлы, мәғрифәтле ҡыҙ булған, рус телендә һәйбәт аралашҡан. Фатиманан: Хәҙисә, Әсмә, Бибиғәйшә, Әхәт, Маһисәрүәр тыуған.
 
"Абдуллин Сәләхетдин ахун, уның улдары Нәжметдин менән Ғәбделәхәт үҙ заманындазаманының күренекле дин әһелдәре булғандарбулған"<ref>Башҡортостан - әүлиәләр иле. Юлай Солтанбаев. Әхмәтбаҡый хәҙрәт, 120-123 бб.</ref>.
''' Сәләхетдин ахун вариҫы Ғәбделәхәт (һоҡланғыс тормош башы, трагик аҙағы) '''
86 юл:
Ғәбделәхәт 1900 йылда Сәләхетдиндең дүртенсе ҡатыны Фатиманан тыуған, "Ҡаруанһарай"ҙа белем алған.
 
1920 йылда Ғәбделәхәт Биктимер ауылы татар муллаһының мәғрифәтле сибәр ҡыҙы Орҡояға өйләнгән. Улар икәүләп Этбаҡ (Башҡорт Үргене) мәҙрәсәһендә мөғәллим булып эшләгәндәрэшләгән. Көндөҙ Орҡоя ҡыҙ балаларҙы уҡытһа, кистәрен йәш ҡатындарға белем биргән. Ул ҡатындарға хәреф танытып ҡына ҡалмаған, ҡул эштәренә: шәл бәйләргә, тегенергә өйрәткән. Орҡоя үҙе яҡшы тегенсе булған һәм Үрген ауылына тәүге "Зингер" теген машинаһын килтергән.
 
Сәләхетдин ахун вафат булғандан һуң Ғәбделәхәт тыуған ауылында мулла булған.
 
Колхоздар төҙөлөшө башланғас, уҡымышлы Ғәбделәхәт иҫәпсе итеп тәғәйенләнгән. Ҡыҙылдар уның бар мөлкәтен тартып алған алған. Әсәһе, зирәк һәм аҡыллы Фатима улының, "Ҡаруанһарай"ҙа уҡығанда ҡыҙылдар яҡлы булып йөрөгән ҡағыҙҙарын күрһәтеп, язанан ҡотҡарып алып ҡалған.
 
1937 йылда "Инәк" ("Карлица") совхозы төҙөлгән, Ғәбделәхәт 1941 йылдың октябренә тиклем шул совхозда бухгалтер вазифаһын башҡарған. Тикшереү барышында Һарыҡташ базаһына ярты ҡапсыҡ он барып етмәгәне асыҡланған.
18 йәшлек ҡыҙ, келәт мөдире, һәм бухгалтер Ғәбделәхәт ҡулға алынған. Уларҙы Иҫәнғолда оҙаҡ тотмайҙар уларҙы,тотмай Йылайырға оҙатҡандар.
 
Ғәбделәхәттең әсәһе Фатима, ейәне Әсғәт менән, йәйәү Йылайырға йәйәүләп улын күрергә барған. Яҙмыш микән, ике сәғәткә һуңлай улар, әсирҙәрҙе Өфөгә алып китеп өлгөргән булалар. Тикшереү барышында келәт мөдирен аҡлайҙар һәм иреккә сығаралар, ә Ғәбделәхәт 1942 йылда төрмәлә үлә<ref>Абдуллин Илшат Нәжип улы. Абдуллиндар ғаиләһе тарихы</ref>
 
== Ғилми-тикшеренеү эштәре ==