Абдуллин Сөләймән Әйүп улы: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Айсар (фекер алышыу | өлөш) аныҡлаштырыу, күренеште төҙәтеү |
Айсар (фекер алышыу | өлөш) күренеште төҙәтеү, аныҡлаштырыу, өҫтәмә мәғлүмәт |
||
31 юл:
1986 йылда «Башҡорт АССР-ның атҡаҙанған артисы» исеме бирелә.
Билдәле ғалим [[Рәшит Шәкүр]] билдәләүенсә<ref>Шәкүр Р. Ыласындар оса, ай, һауала… //Сыңрау торналар иле. Өфө, 1996</ref>:
«…Беҙҙең йыр сәнғәте тарихында ижад ғүмерҙәрен иң элек башҡорт халыҡ йырҙарына арнаған һәм шул әлкәлә ҙур популярлыҡ ҡаҙанған атаҡлы оҫталар бар.▼
<table><tr><td>{{начало цитаты}}
▲
Сөләймән Абдуллин нәҡ ана шундай, бөтөн йәне-тәне менән үҙ халҡының йыр-
''Ул, әлбиттә, фәҡәт үҙенсә йырлай, уның тауышының тембры ла, башҡарыу манераһы ла, йырҙы интерпретациялау алымы ла тик үҙенсә. Башҡорт йырының тәрән нескәлектәрен, иң ҡатмарлы боролоштарын, ғөмүмән, ысын милли үҙенсәлеген һәр яҡлап асып, тасуирлап бирә Сөләймән ағай.''▼
▲Сөләймән Абдуллин нәҡ ана шундай, бөтөн йәне-тәне менән үҙ халҡының йыр- моң хазинаһына ғашиҡ кеше. Халыҡ моңо уның өсөн атанан улға, быуындарҙан-быуындарға, быуаттарҙан-быуаттарға тапшырыла килеүсе изге аманат. Ә аманатҡа хыянат юҡ, тигән ата-бабалар. Шуның өсөн дә үҙенең бар булмышы менән халыҡ йырының рухына тоғро.
''Сөләймән ағай, бер ҡараһаң, үтә тыныс, һис кенә лә артыҡ көс һалмайынса йырлай һымаҡ. Ләкин ниндәй тетрәндергес моң, йәнеңде ярып үтерҙәй кисерештәр унда! Хатта ысын-ысынында поэтик драма дәрәжәһенә күтәрелә, мәҫәлән, «Мәҙинәкәй» исемле мәшһүр башҡорт халыҡ йырында тауыш яңғырашы аша тыуҙырылған бына был образ:''▼
▲Ул, әлбиттә, фәҡәт үҙенсә йырлай, уның тауышының тембры ла, башҡарыу манераһы ла, йырҙы интерпретациялау алымы ла тик үҙенсә. Башҡорт йырының тәрән нескәлектәрен, иң ҡатмарлы боролоштарын, ғөмүмән, ысын милли үҙенсәлеген һәр яҡлап асып, тасуирлап бирә Сөләймән ағай.
Мәҙинәкәй-гөлкәй, бөҙрә сәсем,<br />▼
▲Сөләймән ағай, бер ҡараһаң, үтә тыныс, һис кенә лә артыҡ көс һалмайынса йырлай һымаҡ. Ләкин ниндәй тетрәндергес моң, йәнеңде ярып үтерҙәй кисерештәр унда! Хатта ысын-ысынында поэтик драма дәрәжәһенә күтәрелә, мәҫәлән, «Мәҙинәкәй» исемле мәшһүр башҡорт халыҡ йырында тауыш яңғырашы аша тыуҙырылған бына был образ:
▲„Ыласындар оса, ай, һауала,
▲Мәҙинәкәй-гөлкәй, бөҙрә сәсем,
▲Һандуғастар ҡуна ла талдарға“.
''Был йырҙың тылсымлы асылын, асылып бөтмәгән серҙәрен Сөләймән Абдуллин һымаҡ асып, тасуирлап бирә белеү маһирлығы ниндәй генә йырсы өсөн дә үҙе бер ҙур ҡаҙаныш булырлыҡ:''
Мәҙинәкәй-гөлкәй, бөҙрә сәсем,▼
Яҙмыш һата ла икән дәй малдарға“.▼
▲Мәҙинәкәй-гөлкәй, бөҙрә сәсем,<br />
Йырсының йөрәге, аңы-зиһене аша үтеп, үҙе үк аҫыл ыласын ҡош һымаҡ, ваҡыт киңлектәренә талпынып оса был йыр-хикәйәт. Хәйер, йыр ғына түгел, йырсының үҙенең ғүмере лә, уның һәр саҡ йырға тоғро булып йәшәүе лә килер быуындарға хикәйәт итеп һөйләрлек…» Р.Шәкүр. «Сыңрау торналар иле»▼
▲''Йырсының йөрәге, аңы-зиһене аша үтеп, үҙе үк аҫыл ыласын ҡош һымаҡ, ваҡыт киңлектәренә талпынып оса был йыр-хикәйәт. Хәйер, йыр ғына түгел, йырсының үҙенең ғүмере лә, уның һәр саҡ йырға тоғро булып йәшәүе лә килер быуындарға хикәйәт итеп
{{конец цитаты}}</td></tr></table>
Сөләймән Әйүп улы Абдуллин 2002 йылдың 11 мартында 73 йәшендә Өфөлә вафат була. Тыуған ауылында ерләнгән.
Юл 65 ⟶ 69:
== Хәтер ==
* 1992 йылдан алып Ейәнсура районында Сөләймән Абдуллин
* Үтәғолдағы һәм район үҙәге [[Иҫәнғол]]дағы урамдарға йырсы исеме бирелгән<ref name="Б">[http://bashgazet.ru/bashkir/9651-mshr-zattarybyy-onotmayy.html «Башҡортостан» гәзите, 2013, 16 август]</ref>.
* Иҫәнғолдағы балалар сәнғәт мәктәбе Сөләймән Абдуллин исемен йөрөтә<ref name="Б" />.
== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}
== Сығанаҡтар ==
* Культура Башкортостана. Учебник для 9 класса / С. А. Галин, Г. С. Галина, Ф. Т. Кузбеков, Р. А. Кузбекова, Л. Н. Попова. — Өфө: Китап, 2004. — 312 с.:ил.
== Һылтанмалар ==
* http://wiki02.ru/encyclopedia/Abdullin_Suleyman_Ayupovich/t/58
* http://zmsb.ru/index.php/nasha-gordost/deyateli-kultury/2-uncategorised/63-abdullin-sulejman-ayupovich▼
* Аҡманов Б. Мәшһүр заттарыбыҙҙы онотмайыҡ! [[Башҡортостан (гәзит)|«Башҡортостан» гәзите]], 2013, 16 август<ref>[http://bashgazet.ru/bashkir/9651-mshr-zattarybyy-onotmayy.html «Башҡортостан» гәзите, 2013, 16 август]</ref>.
▲http://zmsb.ru/index.php/nasha-gordost/deyateli-kultury/2-uncategorised/63-abdullin-sulejman-ayupovich
== Әҙәбиәт ==
| |||