Шүлгәнташ: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Akkashka (фекер алышыу | өлөш)
43 юл:
Мәмерйәгә ингән урын - 25-28 метр бейеклегендәге арка рәүешендә, Һарыкүскән тауының көньяҡ битендә урынлашҡан; уның киңлеге 40 метрға етә. Шулай уҡ мәмерйәгә ингән урындың һул яғындағы күлдән [[Шүлгән]] йылғаһы ағып сыға. Зәңгәрләнеп күренеп ятҡан күлдең диаметры 3 метрға яҡын, ә тәрәнлеге - 80 метрҙан артыҡ (дөрөҫөрәге, ул күл түгел, ә һыу юлағының вертикаль өлөшө). Ҡушылмалары күп булыу сәбәпле, күлдең һыуы эсергә яраҡлы түгел, уны дауаланыу ванналары өсөн файҙаланыу отошлораҡ. Инеү урынының уң яғында - тағы бер күл - Түңәрәк күл бар<ref>Кудряшов И. К. ''Путеводитель по Каповой пещере'' Уфа, 1956</ref>.
 
Мәмерйәнең өйрәнелгән оҙонлоғо 3 саҡрымдан ашыу. Унда — һарҡып, ағып барлыҡҡа килгән майташтар, сталактиттар, сталагмиттар, ҙур залдар, ер аҫты йылғаһы, күлдәр бар. Мәмерйә әкиәттәрҙә һөйләнгән һоҡланғыс һарайҙы хәтерләтә. Беренсе ҡатын һыу баҫҡан, унда ''Шүлгән йылғаһы'' аға<ref name="perechen" /> (ссифон учетомһыу [[Сифонаҫты (гидрография)|сифонных]]ҡыуышлыҡтарын подводныхиҫәпкә полостейалғанда) с крупными залами, галереями, подземными озёрами и рекой. Пещера имеет три гипсометрических уровня (этажа), нижний из которых занят речкой [[Подземный Шульган]], которая и образовала эту пещеру<ref>[http://www.academia.edu/9304055/Prehistoric_Eurasia ''В. С. Житенёв.'' Капова пещера — многослойный памятник археологии: предварительное сообщение // Первобытные древности Евразии. К 60-летию Алексея Николаевича Сорокина, 2012]</ref>.
 
140 метр бейеклегендәге мәмерйә [[карст массивындағы]] [[эзбизле]] [[хемоген тау тоҡомдарынан]]{{нет АИ|13|04|2011}} барлыҡҡа килгән. Мәмерйәгә бик яҡын, мәмерйә эргәһе буйлап (параллель) Шүлгән йылғаһының өс саҡрым оҙонлоғондағы тәрән карст [[каньон]]ы һуҙыла, ул аҡрынлап эре карст соҡорҙарҙан, күлдәрҙән торған йырынға, ҡоро үҙәнгә әүерелә.
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Шүлгәнташ» битенән алынған