Воеводина: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Ардах18 (фекер алышыу | өлөш) әҮҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
Ryanag (фекер алышыу | өлөш) clean up using AWB |
||
65 юл:
'''Воево́дина''' ({{lang-sr|Војводина / Vojvodina}}, {{lang-hu|Vajdaság}}, {{lang-sk|Vojvodina}}, {{lang-ro|Voivodina}}, {{lang-rue|Войводина}}, {{lang-hr|Vojvodina}}) — [[Сербия]]ның автономиялы крайы. [[Дунай]] йылғаһы буйында урынлашҡан. Крайҙың майҙаны — 21 532 км². [[2011 йыл]]дағы иҫәп алыу буйынса халҡы — 1 931 809 кеше йәки Сербияның дөйөм халҡының 26,9%-ы. Воеводинола 26 этнос вәкиле йәшәй, крайҙа рәсми кимәлдә 6 тел файҙаланыла.
Вовдино
== Географияһы ==
<!-- [[Файл:Воеводина.png|thumb|left|Физическая карта Воеводины]] -->
Урта Дунай уйһыулығы бында бүлгеләнгән рельефҡа эйә (бейеклеге 70—250 м). Көньяҡ-көнсығышта — Көньяҡ Карпат армыты (бейеклеге 641 метрға тиклем), көньяҡ-көнбайышта — айырылған Фрушка-Тау теҙмәһе (бейеклеге 539 м). Климаты талғын, континенталь. Июлдең уртаса температураһы 22—24
== Тарихы ==
76 юл:
Венгриялағы 1848—1849 йылдарҙағы революция ваҡытында Воеводина территорияһында серб крәҫтиәндәренең антифеодаль сығыштары килеп сыға. XIX быуат уртаһында Срем, Банат һәм Бачканың берләшеүе һөҙөмтәһе арҡаһында махсус герцоглыҡ булдырыла, ошонан Воеводинаның исеме килеп сыға ла инде: {{lang-sr|Војводина}}, {{lang-de|Herzogtum}}. «Герцоглыҡ» 1860 йылға тиклем була.
1918 йылда Банат, Бачка һәм Баранья территориялары Сербтар, хорваттар һәм словенецтар короллеге составына инә. Һуңынан уны Югославия короллеге итеп үҙгәрткәс, яңы административ-территориаль бүленеш буйынса [[Нови-Сад]] ҡалаһында үҙәге булған Дунай бановинаһы булдырыла.
[[Икенсе Бөтә Донъя һуғышы]] ваҡытында 1941 йылда [[Югославия]]ның капитуляцияһынан һуң, Воеводинаның ҙур өлөшө 1920—1944 йылдарҙа [[Венгрия короллеге]] (хортитст Венгрия) һәм Хорватия бойондороҡһоҙ дәүләте (усташ Хорватияһы) тарафынан бүленеп алына. Тарихи өлкәлә Банат 1941—1944 йылдарҙа Банат автономиялы немец колонияһы итеп ойошторола. 1944 йылдың октябрендә совет ғәскәрҙәре Воеводина территорияһын азат итә һәм 31 июлдә Нови-Садта Воеводина Скупщинаһы Сербия Социалистик Халыҡ Республикаһы составында ''Воеводина автономиялы крайын'' булдырыу тураһында иғлан итә.
118 юл:
Воеводина сербтары өсөн театраль сәнғәт традициялары хас. 1736 йылда уҡ Карловацк дини училищеларының уҡыусылары серб тарихы сюжеты буйынса «Трагедия, сиречь печальная повесть о смерти последнего царя сербского Уроша V и о падении Сербии» тигән пьесса ҡуя.<ref name=autogenerated2>Кокукина Л. К. Сербский национальный театр в XIX в.: между Нови-Садом и Белградом // Вестник славянских культур. — 2014. — Т. 4. — № 34. — С. 12</ref>. Первый национальный профессиональный сербский театр был открыт также в Воеводине — в 1861 году в Нови-Саде<ref name=autogenerated2 />.
Уның етәксеһе Йован Джорджевич була. Шуныһы ҡыҙыҡ, Сербиялағы профессиональ театр һуңғараҡ, 1869 йылда Белградта барлыҡҡа килә. Шуның менән бергә, актерҙар составының бер өлөшө баштан уҡ Нови-Сад театрынан була<ref>Кокукина Л. К. Сербский национальный театр в XIX в.: между Нови-Садом и Белградом // Вестник славянских культур. — 2014. — Т. 4. — № 34. — С. 15</ref>. Уның тәүге етәксеһе вазифаһын, 1869 йылда Белградта актерлыҡ оҫталығы мәктәбен асҡан, шул уҡ Й. Джорджевич башҡара<ref>Кокукина Л. К. Сербский национальный театр в XIX в.: между Нови-Садом и Белградом // Вестник славянских культур. — 2014. — Т. 4. — № 34. — С. 17</ref>.
Крайҙа Воеводинның яҙыусылар союзы ижади ойошмаһы эшләй. Уның бөтәһе 490 ашыу ағҙаһы була<ref name="sp_about">[http://www.dkv.org.rs/index.php?option=com_content&task=view&id=2&Itemid=15 Союз писателей Воеводины.
== Ошонда тыуған билдәле кешеләр ==
142 юл:
* [http://serbija.info/provintsii/voevodina.html Serbija.info]
* [http://commons.wikimedia.org/wiki/Atlas_of_Vojvodina Atlas of Vojvodina (Wikimedia Commons)]
[[Категория:Воеводина| ]]
| |||