Википедия

Воеводина: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
70 юл:
{{main|География Воеводины}}
[[Файл:Воеводина.png|thumb|left|Физическая карта Воеводины]]
Урта Дунай уйһыулығы бында бүлгеләнгән рельефҡа эйә (бейеклеге 70-250 м). Көньяҡ-көнсығышта - Көньяҡ Карпат армыты (бейеклеге 641 метрға тиклем), көньяҡ-көнбайышта – айырылған Фрушка-Тау теҙмәһе (бейеклеге 539 м). Климаты талғын, континенталь. Июлдең уртаса температураһы 22-24°C, ғинуарҙыҡы 1,2-нән 2,6°C-ҡа тиклем. Яуым-төшөм йылына 550-750мм. Эре йылғалар – Дунай, [[Тиса]], Тамиш. Ҡара ерле дала ландшафты өҫтөнлөк ала. Шул арҡала Воеводино бөтә [[Сербия]]ның игенгә иң бай ере булып һанала. Бөртөклө һәм техник культураларҙан тыш крайҙа баҡсасылыҡ, виноградсылыҡ, ит-һөт буйынса малсылыҡ үҫешкән.
 
== Тарихы ==
90 юл:
* [[серб]]тар — 1 289 635 кеше (66,76%);
* [[венгр]]7ар — 251 136 кеше (13,00%);
* [[словакисловак]]тар — 50 321 кеше (2,60%);
* [[хорват]]тар — 47 033 кеше (2,43%);
* [[сегән]]дәр — 42 391 кеше (2,19%);
110 юл:
2002 йылдың иҫәп алыуы буйынса, 69% [[православие]], 19%— католик, 3,5%— протестант динен тота.
== Телдәр ==
Бөтә автономия край буйынса рәсми тел булып, [[серб]] теле һанала. 2002 йылдан Скупщинала ошо тел менән бер рәттән тағы ла биш тел рәсми рәүештә файҙаланыла ала: [[венгр]], [[словак]], [[хорват]], [[румын]] һәм [[русин]] телдәре. <ref name=autogenerated3>Катунин Д.А. Статус языков в современном сербском законодательстве как реализация языковой политики государства // Вестник Томского государственного университета. Философия. Социология. Политология. - 2008. - № 2. - С. 145</ref>. Әгәр аҙ милләттәрҙең теле общиналағы халыҡтың 15 % -тан да кәм түгел икән, ул урындағы кимәлдә рәсми статус ала <ref name=autogenerated3 />. Һөҙөмтәлә венгр теле Воеводинаның 15 муниципалитетында рәсми статусҡа эйә. Словак теле - 13, румын - 9, русин - 8, хорват - 3, чех теле 1 муниципалитетта рәсми статусы бар <ref>Катунин Д.А. Статус языков в современном сербском законодательстве как реализация языковой политики государства // Вестник Томского государственного университета. Философия. Социология. Политология. - 2008. - № 2. - С. 149</ref>. Кроме того, согласно ратифицированной Сербией [[Европейская хартия региональных языков|Европейской хартии региональных языков]], официальный статус получил [[украинский язык]]<ref>Катунин Д.А. Статус языков в современном сербском законодательстве как реализация языковой политики государства // Вестник Томского государственного университета. Философия. Социология. Политология. - 2008. - № 2. - С. 151 - 152</ref>.
 
== Халыҡ йәшәгән пункттар ==
117 юл:
== Мәҙәниәт ==
Воеводина сербтары өсөн театраль сәнғәт традициялары хас. 1736 йылда уҡ Карловацк дини училищеларының уҡыусылары серб тарихы сюжеты буйынса «Трагедия, сиречь печальная повесть о смерти последнего царя сербского Уроша V и о падении Сербии» тигән пьесса ҡуя. <ref name=autogenerated2>Кокукина Л.К. Сербский национальный театр в XIX в.: между Нови-Садом и Белградом // Вестник славянских культур. - 2014. - Т. 4. - № 34. - С. 12</ref>. Первый национальный профессиональный сербский театр был открыт также в Воеводине - в 1861 году в Нови-Саде<ref name=autogenerated2 />.
Уның етәксеһе [[Йован Джорджевич]] була. Шуныһы ҡыҙыҡ, Сербиялағы профессиональ театр һуңғараҡ, 1869 йылда Белградта барлыҡҡа килә. Шуның менән бергә, актерҙар составының бер өлөшө баштан уҡ Нови-Сад театрынан була <ref>Кокукина Л.К. Сербский национальный театр в XIX в.: между Нови-Садом и Белградом // Вестник славянских культур. - 2014. - Т. 4. - № 34. - С. 15</ref>. Уның тәүге етәксеһе вазифаһын, 1869 йылда Белградта актерлыҡ оҫталығы мәктәбен асҡан, шул уҡ Й. Джорджевич башҡара <ref>Кокукина Л.К. Сербский национальный театр в XIX в.: между Нови-Садом и Белградом // Вестник славянских культур. - 2014. - Т. 4. - № 34. - С. 17</ref>.
Крайҙа [[Воеводинның яҙыусылар союзы]] ижади ойошмаһы эшләй. Уның бөтәһе 490 ашыу ағҙаһы була <ref name="sp_about">[http://www.dkv.org.rs/index.php?option=com_content&task=view&id=2&Itemid=15 Союз писателей Воеводины.]</ref>.
 
== Ошонда тыуған билдәле кешеләр ==
* [[Магди Ружа]]—Ружа— йырсы, әлеге ваҡытта [[Венгрия]]ла йәшәй, [[2007 йыл]]да уның намыҫын [[Евровидение]]ла яҡлай.
* [[Милош Елич]]—Елич— композитор, «[[Океан Ельзи]]» төркөмөнөң ғәмәлдәге клавишнигы.
* [[Джордже «Джоле» Балашевич]]—Балашевич— музыкант, Югославия социалистик Федератив Республикаһының һәм Сербияның билдәле эстрада башҡарыусыһы.
* [[Моника Селеш]]—Селеш— башта Югославияның, һуңғараҡ Американың билдәле теннисисткаһы.
* [[Лапид, Йосеф]] — (1931—2008) Израиль яҙыусыһы, журналист һәм сәйәсмән, Шинуй партияһының лидеры.
* Ионель Петрой— сығышы менән румын булған француз композиторы, 1958 йылда Уздинала тыуған <ref>[http://www.otherminds.org/shtml/Petroi.shtml Ionel Petroï<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>.
 
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Воеводина» битенән алынған