Науруз: өлгөләр араһындағы айырма

Науруз — иран календарының беренсе көнө, яҙ башы, Фарвардин айының Ормазд көнөнә тап килә ([[Фарсы теле|перс.]] فروردین‎) (яҡынса 21 март), көн менән төндөң тигеҙлеге; үҫеү һәм һәм сәскә атыу сезоны асыла.

Иранда байрам итеү ғәҙәттә 13 көнгә һуҙыла, уларҙың 5 көнө Наурузды ҡаршылауға һәм туған-дуҫтарҙы ҡотлауға китә. Туғыҙынсы көн — Шахръяран-Науруз (шаһ Наурузы), ун өсөнсө көн Сездах-бедар ([[:ru:Персидский_язык|перс.Фарсы теле]] سیزده به در‎) («Ун өсө өйҙән ситтә») тип билдәле.

Наурузды байрам итеү борондан килә. [[:ru:Шахнаме|Шаһнамә]]<nowiki/>» ([[:ru:Персидский_язык|перс.Фарсы теле]] شاهنامه‎) поэмаһында Науруз байрамын ҡаршылауҙан [[:ru:Джамшид|Джамшид]] Шаһтың ([[:ru:Персидский_язык|перс.фарсы теле]] جمشید‎) батшалыҡ итеү осоро башлана (ошонан заратуштрсылар араһында байрамды «Джамшиди Науруз» тип атау һәм был байрамда Шаһтарҙы тәхеткә ултыртыу йолаһы килә).

«Науруз» һүҙе тәү тапҡыр яңы эраның икенсе быуатында фарсы сығанаҡтарҙа осрай, әммә был байрам [[:ru:Ахемениды|Әхеменидтар]] династияһы ваҡытында уҡ (б.э.т. 648—330 йй.) үткәрелә. Был көндө [[:ru:Держава_Ахеменидов|ПерсидскойФарсы империяһы]] провинциялары халҡы [[:ru:Шахиншах|шахиншаһҡа]]^{[[:ru:Новруз#cite_note-7|[7]]]} бүләктәрен алып килә.

2010 йылда Науруз [[:ru:Дангара_(Таджикистан)|Дангара]] тажик ҡалаһында, 2011 йылда — Ирандың баш ҡалаһы [[:ru:Тегеран|Тегеранда]]да, 2013 йылда төркмән ҡалаһы [[:ru:Ашхабад|Ашхабадта]]та^{[[:ru:Новруз#cite_note-8|[8]]]} үткәрелә.