Википедия

Йыһанға осоу: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
78 юл:
=== Армия һәм сәнәғәт ===
[[Файл:Ham the chimp (cropped).jpg|thumb|280px|44-месячный [[Хэм (шимпанзе)|шимпанзе]] [[31 января]] [[1961 год]]а, участвовавший в программе «[[Меркурий (космическая программа)|Меркурий]]»]]
Космик техника үҫешен башта немец рейхында ҡулланалар, унда яңы технология ярҙамында [[Версаль килешеүен]] урап үтергә мөмкинлек күрәләр. Икенсе донъя һуғышы башланғанға тиклем [[Пенемюнде|Пенемюнда]] До [[Браун, Вернер фон|ВернераВернер фон Браун]] етәкселегендә тикшеренеү һәм етештереү комплекстары барлыҡҡа килә, [[Фау-2]]<nowiki/>ракетаһы эшләнә. Ул донъяла идара ителә торған беренсе ауыр ракета була һәм [[Лондон]] һәм [[Антверпен|Антверпенғ]]а ҡаршы ҡулланыла. Хәрби-иҡтисади яҡтан ҡарағанда сағыштырмаса мәргән был ракета төрө хаҡы менән емергес көсө тура килмәгәнлектән уңышлы тип һанала алмай. [[СССР]] менән АҠШ-тың хәрби стратегтары һәм сәйәсмәндәре ракета техникаһының ҡеүәтен күреп, Германиянан эшләнеше менән һыҙмаларын ғына түгел, етештереү серҙәрен дә алып сығалар. Икенсе донъя һуғышының һуңғы көндәренән үк был ике ил араһында космик уҙыш башлана һәм тиҫтәләрсә йылдарға һуҙыла. Һуғыштан һуң АҠШ-ҡа ла, СССР-ға ла тулыһынса эшләнгән ракеталар ҙа, етештереү ҡорамалдары ла, бик күп ғалимдар менән инженерҙар ҙа алып сығыла. Улар шул илдәрҙә тиҫтәләрсә йылдар дауам иткән ракета эшләү нигеҙҙәрен барлыҡҡа килтерәләр ({{lang-en|[[:en:|Operation Paperclip]]}})
 
=== Һалҡын һуғыш ваҡытында космик уҙыш ===
87 юл:
Совет космос программаһы күп йүнәлештәрҙә беренсе булып юл аса. [[Спутник-1|Спутник-1]] йыһанға осҡандан һуң бер ай үтеүгә тере йән эйәһен - [[Лайка (собака-космонавт)|Лайка]] тигән этте осоралар . [[1961 год|1961 йылдың]] [[12 апреля|12 апрелендә]] [[Гагарин, Юрий Алексеевич|Юрий Гагарин]] йыһанға оса һәм ер шарын урап сыға. [[Луна-2]] һәм [[Луна-9]] [[1959 год|1959 йылда]] һәм [[1966 год|1966 йылда]] Айға төшә. АҠШ-та и президент [[Кеннеди, Джон Фицджеральд|Кеннеди]] ваҡытында быға ҡаршы Айға кеше идара иткән осош үткәреүгә көс һалалар, [[1969 год|1969 йылдың]] [[20 июля|20 июлендә]] быны ярты миллиард тамашасы телевидение аша күҙәтә.
 
Хотя гражданское ведомство космической программы [[NASA]] -ның космик программаһындағы граждандар ведомствоһы йәмғиәт иғтибарында торһа ла, уның төп йүнәлеше - тулыһынса абруйлы хәрби проекттар менән эшләү. Яһалма ер юлдаштарының дүрттән өс өлөшө хәрби маҡсаттарҙа етештерелә. [[США|АҠШ]] [[1959 год|1959 йылдан]] [[Разведывательный спутник|спутник-шпиондар]] етештерә, ә [[1960 год|1960 йылдан]]  — [[Метеорологический спутник|метеоспутниктар]], [[GPS|навигация]], [[Спутник дальнего обнаружения|алыҫтан күҙәтеү спутниктары]] эшләй.
 
[[СССР]] [[1960-е|1960-сы йылдарҙан]] йыһан караптарын тоташтырыу, оҙайлы осоштар, асыҡ йыһанға сығыу буйынса эш алып бара. АҠШ менән [[1975 год|1975 йылда]] хеҙмәттәшлек башлана һәм даими кешеләр ебәрелеп торған [[Мир (орбитальная станция)|Мир]] космик станцияһы ебәрелә..
103 юл:
* [[1957 год|1957 йылдың]] [[3 ноября|3 ноябре]]: [[Спутник-2]] - [[Лайка (собака-космонавт)|Лайка]]. тигән эт менән осҡан беренсе спутник
* [[1959 год|1959]] [[13 сентября|йылдың 13 сентябре]]: [[Луна-2]] - Айға барып еткән беренсе спутник.
* [[7 октября]] [[1959 год]]а: [[Луна-3]] фотографирует [[Обратная сторона Луны|обратную сторону Луны]].
* [[1959 год|1959]] [[7 октября|йылдың 7 октябре]]: [[Луна-3]] Айҙың күренмәгән яғын фотоға төшөрә
* [[1960 год|1960 йылдың]] [[19 августа|19]] авгусы [[1960 год|год]]а: [[Спутник-5]] в Ергәпервый Белкараз һәмвозвращается Стрелкана исемле[[Земля|Землю]] эттәрс менән2 осошживыми яһап,существами уларна тереборту — ҡайта.собаками [[Белка и Стрелка|Белкой и Стрелкой]].
* [[196112 год|1961апреля]] [[121961 апреля|йылдың 12 апрелегод]]а: [[Гагарин, Юрий Алексеевич|Юрий Гагарин]] становится первым человеком совершившим полёт в космос, обогнув [[Земля|Землю]] на [[Восток-1|ВостокВостоке-1 спутнигында]] космосҡа осҡан беренсе кеше .
* [[5 мая]] [[1961 год]]а: [[Шепард, Алан Бартлет|Алан Шепард]] становится первым американцем, побывавшем в [[Космическое пространство|космосе]], совершив [[суборбитальный полёт]] по параболической траектории продолжительностью меньше минуты.
* [[1961 год|1961]] [[5 мая|йылдың 5 майы]]: [[Шепард, Алан Бартлет|Алан Шепард]] космосҡа осҡан беренсе америкалы.
* [[11 августа|11]]-[[12 августа]] [[1962 год]]а: [[Николаев, Андриян Григорьевич|Андриян Николаев]] на [[Восток-3|Востоке-3]] и [[Попович, Павел Романович|Павел Попович]] на [[Восток-4|Востоке-4]] совершают первый в мире групповой космический полёт. Максимальное сближение — 6,5 км.
* [[16 июня]] [[1963 год]]а: [[Терешкова, Валентина Владимировна|Валентина Терешкова]] стала первой женщиной, побывавшей в [[Космическое пространство|космосе]]. Полёт совершила на [[Восток-6|Востоке-6]].
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Йыһанға_осоу» битенән алынған