Йыһанға осоу: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Guram52 (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
Guram52 (фекер алышыу | өлөш) |
||
1 юл:
'''Йыһанға осоу''' — был йыһанға йәки [[Йыһан киңлеге|йыһан]] аша сәфәр йәки транспортлау. [[Ер |Ер ]] менән йыһан араһында аныҡ ҡына сик юҡ, шуға күрә ул Халыҡ-ара авиация федерацияһы тарафынан Ер өҫтөнән 100 км бейеклектә билдәләнгән. Был бейеклектә [[осоу аппараты]] аэродинамик көс ярҙамында хәрәкәт итә алһын өсөн [[Тәүге космик тиҙлек|тәүге космик тиҙлек]] кәрәк<ref name="МАФ">{{cite web
66 юл:
[[Ай|Айға]] осош тураһында күҙаллауҙар күптән йәшәп килһә лә, фәҡәт [[XX быуат]]та ғына, планетанан күтәрелеп китерлек тиҙләнеште тәьмин иткән ракета техникаһы барлыҡҡа килгәс, шундай мөмкинлек тыуа һәм берҙән-бер ысул булып ҡала.
=== Теоретик башланғыстар ===
[[Файл:Tsiolkovsky.jpg|thumb|300px|left|[[Циолковский, Константин Эдуардович|Константин Циолковский]]]]
Йыһанға осоштоң теоретик башланғыстарын беренсе булып урыҫ ғалимы Константин Циолковский өйрәнә башлаған һәм ракета двигателдәренең төп математик иҫәпләүҙәре нигеҙендә Циолковский формулаһын сығарған. Немец Герман Оберт 1923 йылда шулай уҡ ракета техникаһының төп тигеҙләмәһен әҙерләй һәм күп быуынлы ракета концепцияһы ярҙамында теләгән орбитаға күберәк файҙалы йөк сығарыу мөмкинлеген һүрәтләй.
Тәүләп америкалы Роберт Годдард инженер һәм ғалим булараҡ телгән алынған. Ул 1910 йылда бәләкәй ракета двигателе эшләй. 1926 йылда ул беренсе тапҡыр шыйыҡ яғыулыҡлы ракета двигателен хәрәкәткә килтереүгә өлгәшә. Бынан алда Больцанонан астроном һәм ракета техникаһы пионеры Макс Валье был өлкәлә йылдам ғына эшләп ала. Ул Европала беренсе булып шыйыҡ яғыулыҡ менән тәжрибәләр үткәрә һәм ракета двигателе ҡуйылған автомобиль эшләй, ул хәҙер немец музейында һаҡлана. Берлинда һынау үткәргән саҡта яныу камераһы шартлай һәм тимер киҫәге 35 йәшлек инженерҙы үлемесле яралай<sup>[5]</sup>.
Ракета эшләү нигеҙҙәрен өйрәнгән айырым кешеләрҙең тәжрибәһе 1930-сы йылдарға тиклем яңы технологияларға нигеҙ һала . Был эш тик хәрби ихтыяж һәм дәүләттән финанс бүлеү нигеҙендә генә үҫешә алған. Космонавтика үҫешенә Пенемюнденан Вернер фон Браун иң ҙур өлөш индерә . 1934 йылда Фау-2 ( күп совет һәм америка ракеталары өсөн өлгө) менән башлап 1969—1972 йылдарҙа Айға төшкән Сатурн-5-кә тиклем уның хеҙмәте.
Техник нигеҙҙәрҙән тыш йыһан механикаһы буйынса астрономик мәғлүмәттәр күбәйә бара һәм космосҡа осоуға алшарттар барлыҡҡа килә.
=== Армия
[[Файл:Ham the chimp (cropped).jpg|thumb|280px|44-месячный [[Хэм (шимпанзе)|шимпанзе]] [[31 января]] [[1961 год]]а, участвовавший в программе «[[Меркурий (космическая программа)|Меркурий]]»]]
Развитие космической техники сначала используют в немецком рейхе, который видит в новой технологии возможность обхода [[Версальский договор|Версальского договора]]. До начала [[Вторая мировая|Второй мировой войны]] так появились исследовательские и производственные комплексы в [[Пенемюнде]] под руководством [[Браун, Вернер фон|Вернера фон Брауна]], где появляется ракета [[Фау-2]]. Она стала первой тяжёлой управляемой ракетой в мире, прежде всего использовавшейся против [[Лондон]]а и [[Антверпен]]а. Этот тип ракет на основе относительной точности и чрезвычайно плохого отношения цены и разрушительной способности был неправильным решением с военно-экономической точки зрения. Военные стратеги и политики [[СССР]] и [[США]] увидели потенциал [[Ракетная техника|ракетной техники]], который прежде всего был в том, что ракеты практически невозможно было перехватить или обнаружить, и из занятой [[Германия|Германии]] вывезли не только устройства и чертежи, но и [[Ноу-хау|производственные секреты]]. С этого уже в последние дни [[Вторая мировая|Второй мировой войны]] началась [[космическая гонка]] между двумя странами, которая должна была продолжиться следующие десятилетия. После войны как полноценные ракеты, так и производственное оборудование и многочисленные учёные и инженеры, были доставлены в США и СССР, которые сформировали там основу [[Ракетостроение|ракетостроения]] на ближайшие десятилетия. ({{lang-en|[[:en:|Operation Paperclip]]}})
|