Википедия

Ғирфанов Агиш Шәйех улы: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
100 548 төҙәтеү
өҫтәмә мәғлүмәт
категория
29 юл:
 
== Тормошо һәм хеҙмәт эшмәкәрлеге ==
Агиш Ғирфанов 1928 йылдың 14 апрелендә [[Башҡорт АССР-ы]]ның (хәҙер [[Башҡортостан Республикаһы]]) [[Салауат районы]] [[Таймый]] ауылында уҡытыусы ғаиләһендә тыуған. Үҙ ауылында урта мәктәп тамамлаған.
* 1942—1945 йылдар — [[Мәсәғүт (Дыуан районы)|Мәсәғүт]] педагогия училищеһы уҡыусыһы.
* 1945—1950 йылдар — К. А. Тимирязев исемендәге [[Башҡорт дәүләт педагогия институты]]ныңинститутының (1957 йылдан — [[Башҡорт дәүләт университеты]]) тел һәм әҙәбиәт факультеты студенты.
* 1950—1951 йылдар — [[Учалы районы]] [[Наурыҙ (Учалы районы)|Наурыҙ]] урта мәктәбе уҡытыусыһы.
* 1951—1954 йылдар — [[СССР]] Ҡораллы Көстәре сафында хеҙмәт итеү.
* 1954—1959 йылдар — [[Әбйәлил районы]] [[Таштимер]] урта мәктәбе директоры.
* 1959—1964 йылдар — «[[Һәнәк (журнал)|Һәнәк]]» журналының хаттар бүлеге мөдире.
* 1964—1966 йылдар — [[Башҡортостан дәүләт телерадиокомпанияһы|Башҡорт АССР-ы]] радио һәм телевидение]] буйынса комитетының балалар өсөн тапшырыуҙар редакцияһында өлкән редактор.
* 1966—1984 йылдар — [[Башҡортостан китап нәшриәте]]ндә редактор һәм нәфис әҙәбиәт редакцияһы мөдире.
* 1985—1987 йылдар — «[[Һәнәк (журнал)|Һәнәк]]» журналының бүлек мөдире.
* 1987—1989 йылдар — «[[Һәнәк (журнал)|Һәнәк]]» журналының яуаплы секретары.
 
== Ижади эшмәкәрлеге ==
Агиш Ғирфановтың ижади эшмәкәрлеге ХХ быуаттың илленсе йылдарында журналист тәжрибәһенән башлана, ул әҙәбиәткә журналистика аша килде тип әйтергә ныҡлы нигеҙ бар. Атмышынсы йылдарҙа ул үҙен шаҡтай өлгөргән прозаик итеп таныта. Быға уның «[[Һәнәк (журнал)|Һәнәк]]» журналында эшләүе ныҡлап ярҙам итә. Баҫма биттәрендә ул юмор һәм сатира әҫәрҙәре ижад итеү буйынса оҫталығын камилаштыра һәм үҫтерә. Был осорҙа нәҡ ошо йүнәлештәге хикәйәләрен, балалар өсөн "«Мөғжизә"» исемле повесть яҙа. Башҡорт әҙәбиәтендә быға тиклем булмаған сатирик романды тәүге ижад итеүсе нәҡ Агиш Ғирфанов икәне әҙәбиәт тарихында айырым билдәләнә. Сатирик характерҙағы был эпик әҫәрҙең тәржемәһе менән танышҡан билдәле яҙыусы, РСФСР Яҙыусылар союзының юмор һәм сатира советы рәйесе Леонид Линч уны бик оҡшата һәм бик тә ыңғай баһа бирә. Ул ғына түгел, тәжрибәле тәржәмәсе ярҙамында романдың урыҫ телендә донъя күреүенә ныҡлап булышлыҡ итә. Баш ҡаланың танылған "«Советский писатель"» китап нәшриәтендә әҫәр 1975 йылда баҫылып сыға һәм илдең төрлө төбәктәрендә уҡыусылар тарафынан бик йылы ҡабул ителә.
 
== Төп әҫәрҙәре ==
* Артҡы ишектән: Сатирик һәм юмористик хикәйәләр. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1968.  — 176 бит.
* Дан туртаһы: Юмористик повесть.  — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1970.  — 224 бит.
* Тыныс йоҡо: Юмористик хикәйәләр.  — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1973.  — 126 бит.
* Пузыри словы: Роман.  — М.: Сов.писатель, 1975.  — 270 с. Русск.
* Пятый зуб мудрости: Рассказы.  — Уфа, Башкнигоиздат, 1976.  — 232 с. Русск.
* Мөғжизә: Повесть һәм хикәйәләр.  — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1977.  — 184 бит.
* Пузыри словы: Роман.  — Уфа, Башкнигоиздат, 1980.  — 360 с. Русск.
* Секретное послание: Рассказы.  — М.: Сов.писатель, 1982.  — 240 с. Русск.
* Яҙҙар ике килә: Роман.  — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1982.  — 318 бит.
* Йәшәреү сере: Хикәйәләр.  — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1984.  — 286 бит.
* Дан туртаһы: Сатирик роман, хикәйәләр.  — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1988.  — 416 бит.
* Ҡайтыр яҙҙар: Роман.  — Өфө: Китап, 1996.
* Йәшерен амулет: Хикәйәләр.  — Өфө: Китап, 1998.
 
== Тәржемәләре ==
* Чехов А. Невеста / Килен: Хикәйәләр. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1974.  — 200 бит.
 
== Әҙип тураһында ==▼
* С. Поварисов. Сатира уты менән // Ағиҙел, 1971, № 2.▼
* Ғ. Әбсәләмова. Көлкө лә, уйландыра ла. // Ағиҙел, 1972, № 2.▼
* Ғ. Әбсәләмова. Оҫталыҡҡа табан. // Ағиҙел, 1974, № 5.▼
* Р. Байымов. Үҙенсәлекле жанр. «Ижади биҙәктәр» китабында, Өфө, 1977.▼
* Н. Орлова. Пером сатирика. // Литературная Россия, 1974, № 29.{{ref-ru}}▼
* Ә. Вәхитов. «Яҙҙар ике килә» китабына инеш һүҙ. Өфө, 1982.▼
* Р. Байымов. «Дан туртаһы» китабына инеш һүҙ. Өфө, 1988.▼
* В. Романов. Он был истинно народным писателем (К 85-летию со дня рождения писателя Агиша Гирфанова)<ref>[http://www.bashinform.ru/news/545055/ Он был истинно народным писателем — Информационное агентство Башинформ]{{ref-ru}}</ref>▼
 
== Маҡтаулы исемдәре ==
Юл 80 ⟶ 70:
* [[Таймый]]ҙа һәм [[Өфө]]лә әҙип йәшәгән йорттар стенаһына мемориаль таҡтаташтар ҡуйылған.
* Таймый урта мәктәбендә арҙаҡлы яҡташтарының тормошо һәм ижадына арналған музей эшләп килә.
 
▲== Әҙип тураһында ==
▲* С. Поварисов. Сатира уты менән // Ағиҙел, 1971, №  2.
▲* Ғ. Әбсәләмова. Көлкө лә, уйландыра ла. // Ағиҙел, 1972, №  2.
▲* Ғ. Әбсәләмова. Оҫталыҡҡа табан. // Ағиҙел, 1974, №  5.
▲* Р. Байымов. Үҙенсәлекле жанр. «Ижади биҙәктәр» китабында, Өфө, 1977.
▲* Н. Орлова. Пером сатирика. // Литературная Россия, 1974, №  29.{{ref-ru}}
▲* Ә. Вәхитов. «Яҙҙар ике килә» китабына инеш һүҙ. Өфө, 1982.
▲* Р. Байымов. «Дан туртаһы» китабына инеш һүҙ. Өфө, 1988.
▲* [http://www.bashinform.ru/news/545055/ В. Романов. Он был истинно народным писателем (К 85-летию со дня рождения писателя Агиша Гирфанова)<ref>[http://www.bashinform.ru/news/545055/ Он был истинно народным писателем — Информационное агентство Башинформ]{{ref-ru}}</ref>
 
== Сығанаҡтар ==
* М. Ғәйнуллин, Ғ. Хөсәйенов. Совет Башҡортостаны яҙыусылары. Биобиблиографик белешмә. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1988.  — 400 бит.
* Писатели земли башкирской. Справочник / Сост.: Р. Н. Баимов, Г. Н. Гареева, Р. Х. Тимергалина. — Уфа: Китап, 2006. — 496 с. {{ref-ru}}
* Земля салаватская, земля батыра. / Автор-составитель Сабирьянова С. Г. — Уфа: АН РБ, Гилем, 2010. — 400 с. {{ref-ru}}
* {{БЭ2013|index.php/read/8-statya/5925-irfanov-agish-sh-jekh-uly}}
* Бурангулов А. Г., Бурангулов Я. А., Габбасова З. С. Потомки Салавата. — Уфа: Китап, 2004. — 192 с. {{ref-ru}}▼
 
== Һылтанмалар ==
▲* Бурангулов А. Г., Бурангулов Я. А., Габбасова З. С. Потомки Салавата. — Уфа: Китап, 2004. — 192 с. {{ref-ru}}
* [http://www.bashinform.ru/news/545055/ Он был истинно народным писателем (К 85-летию со дня рождения писателя Агиша Гирфанова)] {{ref-ru}}
 
== Иҫкәрмәләр ==
 
[[Категория:Башҡорт яҙыусылары]]
Юл 97 ⟶ 94:
[[Категория:Башҡорт дәүләт университетын тамамлаусылар]]
[[Категория:СССР Яҙыусылар союзы ағзалары]]
[[Категория:Сатирик яҙыусыларСатириктар]]
[[Категория:Шәхестәр:«Башҡортостан» ТРК]]
[[Категория:«Китап» нәшриәте хеҙмәткәрҙәре]]
[[Категория:БАССР-ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәрҙәре]]
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Ғирфанов_Агиш_Шәйех_улы» битенән алынған