Башҡорт дәүләт университеты: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Ryanag (фекер алышыу | өлөш) ә clean up using AWB |
Ардах18 (фекер алышыу | өлөш) әҮҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
37 юл:
}}
'''Башҡорт дәүләт университеты''' (БДУ)
[[1957 йыл]]да Октябрҙең 40 йыллығы исемендәге Башҡорт дәүләт университеты итеп ойошторола. [[1992]] йылда Октябрҙең 40 йыллығы исеме төшөрөп ҡалдырыла һәм Башҡорт дәүләт унивеситеты тип атала башлай.
48 юл:
[[1909]] йылдың [[4 июль|4 июлендә]] Өфө уҡытыусылар институты үҙенең ишектәрен аса, ул Телеграф урамының 9-сы йортонда (хәҙерге ваҡытта [[Исмәғилев Заһир Ғарип улы|Заһир Исмәғилев]] исемендәге Өфө сәнғәт академияһы корпустарының береһе, Цюрупа урамы, 9) урынлаша. Ырымбур уҡыу округы попечителе институтты асыҡ тип иғлан иткәс, тантанала ҡатнашҡандарҙың барыһы исеменән халыҡ мәғарифы министрына телеграмма төҙөлә һәм ебәрелә. Унда императорға тоғролоҡ тойғолары белдерелә. Телеграммаға Өфө губернаторы, Өфө һәм Минзәлә епискобы, преосвященный Нафанил, Ырымбур уҡыу округы попечителе, дворяндарҙың өйәҙ башлығы, губерна земство идаралығы рәйесе, Өфө уҡытыусылар институты директоры һәм башҡа рәсми кешеләр ҡул ҡуя. Был телеграмма Рәсәйҙең төрлө төбәктәренән «императорға тоғролоҡ тойғоларын, сикһеҙ һөйөүҙәрен» белдергән 20 башҡа хат, мөрәжәғәттәр араһында [[1909]] йылдың [[12 ноябрь|12 ноябрендә]] халыҡ мәғарифы министры тарафынан [[Николай II]] императорға тапшырыла.
[[1912]] йылда институттың тәүге сығарылышы була. Уны, тулы уҡыу курсы үтеп, 24 кеше тамамлай. Педагогик советтың [[1912 йыл]]дың [[4 июнь|4 июне]] ҡарары менән уларға ҡала училищеһы уҡытыусыһы исеме бирелә. Институтты алтын миҙал менән
[[1917]] йылдың сентябрендә 2-се курс уҡыусыларын артабан уҡыу өсөн тәүге тапҡыр ике ағымға бүләләр: физика-математика һәм тәбиғи-география бүлектәре. 1-се курсҡа ҡабул итеү 3 бүлектең: тарих-әҙәбиәт, физика-математика һәм тәбиғи-география бүлектәренең һәр береһенә айырым атҡарыла.
[[1919]] йылда Өфө уҡытыусылар институты Халыҡ мәғарифы институты итеп үҙгәртелә<ref>[http://www.bashkortostan450.ru/scienes-education/higher/vuz_9.html Башкирский государственный университет]</ref>. [[1923]] йылдан алып институт
[[1929]] йылда уның базаһында Климент Тимирязев исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия институты ойошторола. [[1930]] йылда институттың эсендә үҙгәртеп ҡороуҙар була, бүлектәр факультеттарға әйләндерелә (физика-математика факультеты, тәбиғи фәндәр факультеты, география факультеты, тарих-филология факультеты). Был факультеттарҙа 15 кафедра эшләй. Шул уҡ йылда ситтән тороп уҡыу бүлеге, тағы бер йылдан киске уҡыу бүлеге асыла.
[[1957]] йылда, СССР Министрҙар Советының [[1957 йыл]]дың 20 июлендәге ҡарары менән педагогия институты Башҡорт дәүләт университеты тип үҙгәртелә. [[6 ноябрь|6 ноябрҙә]] университетты асыу тантанаһы үткәрелә. Илдә ул 37-се уҡыу йорто була. Уны ойоштороусы һәм университеттың беренсе ректоры
Башҡорт дәүләт университеты белем көсөнөң ҡеүәтле сағылышына һәм бик күп кешеләр өсөн уларҙың туған йорттарына әйләнде.
87 юл:
# Математика һәм информацион технологиялар факультеты
Математика һәм мэғлүмәт технологиялар факультеты
Математика факультеты математика һәм физика факультеты корпусының айырым этаженда урынлашҡан. Факультет эстәлегенә 14 уҡыу аудиторияһы, 5 компьютер залы, кафедра һәм деканат кабинеттары, икенсе этажда уҡыу залы инә. Факультеттағы барлыҡ компьютерҙар бер-береһе менән локаль селтәр һәм сервер аша БДУ-ның локаль селтәре менән бәйләнгән, шулай уҡ Интернет селтәренә лә тоташҡан.
105 юл:
=== Һөнәрҙәр һәм уҡыу ваҡыты ===
Математика факультеты тулы уҡыу циклын булдырған: студенттар бакалавриат, дипломлы белгес, магистратура, аспирантура һәм докторантурала уҡый ала. Классик университеттың, айырыуса математика факультетының, белем биреү принциптарының береһе
Математика факультеты биш йыл уҡыу дәүерендә түбәндәге һөнәрҙәр буйынса дипломлы белгестәр әҙерләй:
010100
010500
Икенсе курстан һуң студент туғыҙ кафедраларҙың береһен һайлай. Бынан башҡа, өҫтәлмә курстар өйрәнеп, һәр бер студенттың шәхси план буйынса үҫешеү мөмкинлеге бар. Шулай уҡ факультетта бакалавр(дүрт йыл уҡыу) һәм магистрҙарҙы(ике йыл уҡыу) «Математика» һәм «Ғәмәли математика һәм информатика» йүнәлештәре буйынса әҙерләйҙәр, аҙаҡ уларға ошо йүнәлештәр буйынса бакалавр(магистр) дәрәжәһе бирелә.
122 юл:
Факультет ғалимдары Мәскәү, Санкт-Петербург, Новосибирск, АҠШ, Германия, Франция, Канадалағы үҙҙәренең коллегалары менән тығыҙ бәйләнеш тоталар.
Факультетта дүрт һөнәр буйынса аспирантура эшләп килә: 01.01.01
Студенттар ғилми-тикшеренеү эшендә ҙур әүҙемлек күрһәтә һәм Рәсәй, региондар кимәлендә, уҡыу йорттары араһында уҙғарылған конкурстарҙа ҡатнаша. Йыл һайын факультетта студенттар, аспиранттар, йәш ғалимдар араһында региональ ғилми-практик конференция үтә. Шулай уҡ ике тапҡыр халыҡ-ара конференцияһы ла уҙғарылған. Уны үткәреүҙә Рәсәйҙең нигеҙле тикшеренеүҙәр фонды һәм Маҡсатлы федераль программалар гранттары ярҙам күрһәтә.
131 юл:
Факультет Рәсәй фәндәр академияһының Өфө ғилми үҙәгенең Математика һәм механика институты, РФА-ның нефтехимия һәм катализ институты, «[[Газпром Нефтехим Салауат]]» ойошмаһы менән килешеү төҙөгән. Сығарылыш студенттары сәнәғәт предприятиеларында ла эшләйҙәр. Ҡайһы бер студенттар сит илдәрҙә ([[Америка Ҡушма Штаттары|АҠШ]], [[Канада]], [[Франция]], [[Бөйөк Британия]], [[Германия]], [[Италия]] һ.б.) уңышлы эшләп килә.
# [[БДУ-ң Психология факультеты|Психология факультеты]]
# [[БДУ-ң Роман-герман филологияһы факультеты|Роман-герман филологияһы факультеты]]
# [[Башҡорт дәүләт университетының философия һәм социология факультеты|Философия һәм социология факультеты]]
142 юл:
== Ректорҙар ==
* [[Чанбарисов Шәйхулла Хәбибулла улы]] (1957—1981)
* [[Ғимаев Рәғиб Насретдин улы]] (1981—1999)
* [[Хәрәсов Мөхәмәт Хәдис улы]] (2000—2010)
* [[Мостафин Әхәт Ғәзизйән улы]] (2010—2013)
153 юл:
== Университетты тамамлаған шәхестәр ==
=== Сәйәсмәндәр ===
*
* Солтанова Рәшиҙә Искандәр ҡыҙы
* [[Сөләймәнов Әхмәт Мөхәмәтвәли улы|Әхмәт Сөләймәнов]]
* [[:ru: Гумерова, Люция Шагибаловна|Ғүмәрова Люция Шаһыбал ҡыҙы]]
* [[Солтанов Фәйзулла Вәли улы]]
=== Яҙыусылар ===
* [[Рамазанов Ғилемдар Йыһандар улы]]
* [[Кәримов Мостафа Сафа улы|Мостай Кәрим]]
=== Фән эшмәкәрҙәре ===
==== Филология ====
* [[Мәҡсүтова Нәжибә Хәйерзаман ҡыҙы]]
* [[Шәкүров Рәшит Закир улы]]
* [[
==== Химия ====
* [[Абдрахманов Илдус Барый улы]]
==== Математика ====
* [[Мортазин Хәйрулла Хәбибулла улы
== Өҫтәлмә профессиональ белем алыу ==
=== Программалар ===
* «Арбитраж идара итеүселәрҙе әҙеләүҙең берҙәм программаһы»
* «Сифат менеджменты системаһының Р ИСО сер.9000 ГОСТ-ына ярашлылығын сертификациялау»
Юл 187 ⟶ 190:
* «Наркотиктарға бәйләнгән булыуҙы профилактикалау буйынса эште ойоштороу методикаһы».
Уҡыу ваҡыты: ҡыҫҡа курстар
=== Белгестәрҙең квалификацияһын күтәреү ===
Юл 198 ⟶ 201:
* «Документтар эшен алып барыу һәм идаралыҡты документтар менән тәьмин итеү»
* «Персонал менән идара итеү»
* «Культура
* «Һайлау хоҡуғы һәм процесы»
Юл 204 ⟶ 207:
=== Ғилми-педагогик кадрҙарҙың квалификацияһын күәреү ===
Рәсәйҙең Мәғариф һәм фән министрлығы ҡарамағындағы профессиональ белем биреү учреждениелары ғилми-педагогик кадрҙарының квалификацияһын күтәреү:
* «Рәсәй
* «Тәбиғәт ресурстарын рациональ ҡулланыуҙың физик нигеҙҙәре»
* «Экологик-аналитик мониторинг»
Юл 213 ⟶ 216:
* «Үҫемлектәрҙең популяцион экологияһы»
Уҡыу ваҡыты:
=== Хеҙмәткәрҙәрҙе профессиональ әҙерләү ===
Юл 221 ⟶ 224:
* «ПЭВМ 1 С-та бухгалтер иҫәбе: Бухгалтерия 8.0»
* «Менеджмент (ойошма менән идара итеү)».
Уҡыу ваҡыты: ҡыҫҡа курстар
Сит тел булараҡ урыҫ теле буйынса дәүләт тестарын үткәреү үҙәге. Был курстар сит ил граждандары өсөн, гражданлыҡтары булмағандарҙы Рәсәй Федерацияһына ҡабул итеү өсөн һәм сит ил граждандарының урыҫ телле мөхиттә уҡыу һәм эшләү өсөн әҙер булыуҙарын тикшереү өсөн үткәрелә. Тестарҙы уңышлы үтеүселәргә дәүләт өлгөлө сертификат тапшырыл. Соискателдәр өсөн философия һәм сит телдәр буйынса кандидатлыҡ имтихандарын тапшырырға әҙерләү курстары. Уҡыу ваҡыты
=== Сит телдәрҙе ныҡлы өйрәнеү купстары ===
БДУ студенттары һәм уҡытыусылары өсөн сит телдәрҙе ныҡлы өйрәнеү курстары:
* «Инглиз теле»
* «Француз теле»
Юл 235 ⟶ 238:
=== Интенсив әҙерлек курстары ===
Берҙәм дәүләт имтихандарын тапшырырға интенсив әҙерләү курстары:
* Урыҫ теле;
* Әҙәбиәт;
Юл 242 ⟶ 245:
* Тарих;
* Биология.
Уҡыу ваҡыты
Башҡортостан Республикаһы фәненең һәм иҡтисадының актуаль проблемалары буйынса мастер-кластар һәм ҡыҫҡа ваҡытлы, бер-биш көнлөк семинарҙар.
== Иҫкәрмәләр ==▼
{{иҫкәрмәләр}}▼
== Сығанаҡтар ==
Юл 253 ⟶ 259:
* {{БЭ2013|index.php/read/8-statya/1851-bash-ort-d-l-t-universitety|автор=Мостафин Ә. Ғ.}}
▲== Иҫкәрмәләр ==
▲{{иҫкәрмәләр}}
{{Яҡшы мәҡәлә}}
|